Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2012

η απατηλή υπόσχεση της αγάπης /αναδημοσίευση απο το blog MHNYMAL

Από το ακέραιο ντύναι του προφασιστικού μικροαστισμού, βρεθήκαμε στο ακέραιο γδύναι όσων αγαπήθηκαν κι ένωσαν σε-ένα σώματα και ψυχές. Κι έπειτα, από τις θλιβερές διαπιστώσεις του Reich και την κυκλοτερή στιχουργία της ηλιόπετρας του Paz, στη θλιμμένη πέτρα στον ήλιο του Beckett, όπου οι όρκοι της αγάπης ακούγονται απατηλοί. Αυτή η διαδρομή των δυο τελευταίων αναρτήσεων μας οδηγεί στην Απατηλή Υπόσχεση της Αγάπης, το νέο βιβλίο του Πέτρου Θεοδωρίδη. Στο τελευταίο ομώνυμο με το βιβλίο μέρος τού επίσης ομώνυμου πρώτο δοκιμίου του βιβλίου, ο συγγραφέας διαπιστώνει ότι η αγάπη η ανοιχτή στον ξένο, τον διαφορετικό, αλλά και στους αποχωρισμούς μας, η αγάπη που πρότεινε η J. Kristeva, είναι σήμερα ανέφικτη:

Στην εποχή μας αντιμετωπίζουμε μία θεμελιώδη αντίφαση. Από τη μία έχουμε μιαν υλική πραγματικότητα παγκοσμιοποιημένη, περίπλοκη και διάχυτη. Από την άλλη μια φαντασιακή ανα-παράσταση αυτής της πραγματικότητας που την ανασυνθέτει νοσταλγικά, που προσπαθεί να εξαλείψει τα κενά, να την αναπλάσει ως ενιαία και μοναδική. Ανάμεσα στο τοπικό και στο παγκόσμιο, ανάμεσα στην ατομική ταυτότητα και στο τοπικό διεισδύει διαρκώς η παγκοσμιοποίηση. Είναι σήμερα πιο κοντά μου η τοπική μικρή μου κοινότητα ή η κοινότητα στο διαδίκτυο; Είναι κοντύτερα η τοπική με την εθνική κοινότητα ή μήπως είναι πια δυνατή μια απευθείας, αδιαμεσολάβητη σχέση με την παγκόσμια κοινωνία;

Απέναντι στο είδος αγάπης που αποδέχεται τον αποχωρισμό και τον ξένο αντιτάσσεται σήμερα μια ηθική αγάπης που σημαίνει εξάρτηση, συναισθήματα προσκόλλησης σ' ένα άλλο άτομο ή ομάδα με τέτοιο τρόπο που μας είναι πολύ δύσκολο να κάνουμε χωρίς αυτό. Η προσκόλληση - αγάπη αναδιπλώνεται στην εποχή μας και ως "κοινοτισμός" που μπορεί να προσδιορίζει, "τον εγκλεισμό των ατόμων σε μια ιδιαίτερη ομάδα σε βάρος της κοινής τους συνείδησης και των σχέσεων πέραν της ομάδας τους, με τα μέλη της ευρύτερης κοινωνίας" ως "μνησικακία ικανή να μετασχηματίζει την απώλεια νοήματος σε αναδίπλωση στον εαυτό" καθιστώντας την ομάδα "φυλή" που αποκτά συνοχή με την απόρριψη του εχθρού, ο οποίος είναι ικανός να παίρνει πολλές μορφές ή ως νεοεθνικισμός, μία νέα λατρεία του έθνους που χαρακτηρίζεται από διαστρέβλωση και αυθαιρεσία.

Αγάπη των φυλών και του φυλετισμού. "Μόλις αποξηρανθεί η τεχνητή λίμνη της παγκοσμιότητας, τα περσινά βαλτοτόπια του τοπικισμού γυαλίζουν δελεαστικά σαν να ήταν τα φυσικά λιμάνια όσων έχουν ανάγκη να κολυμπήσουν με ασφάλεια". Ο φυλε-τισμός, που ως εκ θαύματος αναγεννήθηκε, στηρίζεται στην ευλογία της κοινότητας, στην επιδοκιμασία του ανήκειν, στη γεμάτη πάθος αναζήτηση της παράδοσης. "Με αυτή την έννοια τουλάχιστον η μακριά περιπλάνηση της νεωτερικότητας μάς έχει φέρει εκεί από όπου είχαν εκκινήσει οι προπάτορές μας. Ίσως οι κοινότητες, ζεστές και φιλόξενες, προσφέρουν αυτό που οι παγερές αφαιρέσεις απέτυχαν να μας δώσουν".

free-parking - Abramovic-1977

Η εποχή μας λέει: πίστευε στην Αγάπη ως δικτατορία των συναισθημάτων, ως κιτς Αγάπη. Ο Μίλαν Κούντερα μάς θυμίζει "στο Βασίλειο του κιτς επικρατεί η δικτατορία της καρδιάς. Πρέπει, φυσικά, τα συναισθήματα που υποκινούνται από το κιτς να μπορεί να τα συμμερίζεται η πλειοψηφία. Το κιτς κάνει να αναβλύζουν, το ένα μετά το άλλο, δυο δάκρυα συγκίνησης. Το πρώτο δάκρυ λέει: τι ωραία που είναι τα πιτσιρίκια που τρέχουν σ' ένα πάρκο! Το δεύτερο δάκρυ λέει: Τι ωραίο που είναι να συγκινείσαι, μαζί με ολόκληρη την ανθρωπότητα, βλέποντας τα πιτσιρίκια να τρέχουν σ' ένα πάρκο! Μόνο το δεύτερο αυτό δάκρυ κάνει το κιτς να είναι κιτς. Η αδελφοσύνη όλων των ανθρώπων ουδέποτε θα μπορέσει να βασισθεί πουθενά αλλού, παρά μόνο στο κιτς".

Τι λέει στον Άλλον - στον καθένα από εμάς, τον κάθε άλλο - η απάντηση της αγάπης που εκκρίνει η αγωγία; Λέει: "Είμαι αυτό που σου λείπει. Με την αφοσίωσή μου σε σένα, με τη θυσία μου για σένα, θα σε γεμίσω, θα σε ολοκληρώσω". Η κίνηση της αγάπης είναι διπλή: το υποκείμενο συμπληρώνει τη δική του έλλειψη προσφέροντας τον εαυτό του στον Άλλον. "Η εξαπάτηση που ενέχει η αγάπη συνίσταται στην ιδέα ότι αυτή η αλληλοεπικάλυψη δύο ελλείψεων ακυρώνει την έλλειψη ως τέτοια σε μιαν αμοιβαία πλήρωση". Γιατί η αγάπη ενέχει μια φαντασιακή αμοιβαιότητα μεταξύ του "να αγαπάς" και να "αγαπιέσαι" συνιστά τον απατηλό χαρακτήρα της αγάπης. Η αγάπη, κατά τον Λακάν, εξαπατά. Εξαπατά επειδή το να αγαπά κανείς σημαίνει "να δίνει κανείς εκείνο που δεν έχει". Η αγάπη δεν στοχεύει εκείνο που διαθέτει το αντικείμενο της αγάπης, αλλά εκείνο που του λείπει. Καταλαμβάνει τη θέση της έλλειψης του Άλλου, το τίποτε πέρα από αυτόν. "Σ' αγαπώ, λέει το υποκείμενο στον Άλλο, αλλά επειδή ανεξήγητα αγαπώ σε σένα κάτι περισσότερο από σένα - το αντικείμενο μικρό α - σε ακρωτηριάζω".

othervoices - lost highway

Ας πιάσουμε λίγο το νήμα του Λακάν εκεί που το άφησε ο Π. Θεοδωρίδης. Τι είναι αυτός ο ακρωτηριασμός; Συνεχίζει ο Λακάν, και σκατολογεί κι εδώ:

Αυτό είναι το νόημα του συμπλέγματος του μαστού, του στήθους, αυτό το mammal-complex, που ο Bergler βλέπει καλά τη σχέση του με τη στοματική παρόρμηση, ε τη μικρή διαφορά ότι η περί ης ο λόγος στοματικότητα δεν έχει απολύτως τίποτε να κάνει με την τροφή, και ότι όλος ο τόνος της βρίσκεται σ' αυτό το φαινόμενο του ακρωτηριασμού.

Σου δίνομαι, λέει ακόμη ο πάσχων, αλλά αυτή η δωρεά του προσώπου μου - όπως λέει ο άλλος - μυστήριο! αλλάζει ανεξήγητα σε δώρο ενός σκατού - όρος επίσης ουσιαστικός της εμπειρίας μας.

kincinaitis - Clemente

Όταν έχει επιτευχθεί αυτή η στροφή, στο τέρμα της ερμηνευτικής διευκρίνησης, τότε αναδρομικά κατανοείται αυτός ο ίλιγγος, παραδείγματος χάρη, της λευκής σελίδας, που σε κάποιο πρόσωπο, προικισμένο αλλά κολλημένο στο όριο της ψύχωσης, είναι κάθε πρόσβαση στον Άλλον. Αυτή η λευκή σελίδα όπου σταματούν οι απερίγραπτες διανοητικές διαχύσεις του, αν κυριολεκτικά δεν μπορεί να την αγγίξει, είναι γιατί δεν μπορεί να τη διανοηθεί παρά σαν ένα χαρτί του καμπινέ.