Αναγνώστες

Τετάρτη 31 Οκτωβρίου 2012

Οικονομική κρίση: τότε και τώρα/ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ/αναδημοσίευση απο την ΑΥΓΗ

Οικονομική κρίση: τότε και τώρα

 
Ημερομηνία δημοσίευσης: 28/10/2012
ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ
Είναι πολύ πιθανό ότι η κρίση του 1930 θα είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο χρόνο, και με ασύγκριτα βαρύτερο ανθρώπινο και οικονομικό κόστος, εάν ο πρόεδρος Ρούζβελτ δεν είχε εξ αρχής εντοπίσει και στοχοποιήσει τους υπεύθυνους γι’ αυτήν, χρηματιστήρια, κερδοσκόπους, τραπεζίτες, κι εάν δεν είχε λάβει εξ αρχής μέτρα που περιόρισαν αποφασιστικά την ασυδοσία τους, που θέσπισαν αυστηρές κανονιστικές ρυθμίσεις και υπεύθυνη δημόσια επιτήρηση πάνω στην ανευθυνότητα και ασυδοσία των αγορών. Όταν ο αμερικανός πρόεδρος αποφάσισε την αποσύνδεση του δολαρίου από τον χρυσό και τη διολίσθηση του αμερικανικού νομίσματος, είχε σαν κύριο στόχο να συντρίψει τις πληρωμές για τόκους στους πιστωτές του δημοσίου. Οι τελευταίοι κατήγγειλαν ότι με την προεδρική απόφαση επέρχεται το τέλος του δυτικού πολιτισμού... Μέχρι το 1934, όλοι οι οικονομικοί σύμβουλοι στον Λευκό Οίκο είχαν παραιτηθεί, καταγγέλλοντας τον πρόεδρο. Ο ίδιος, τους απέδωσε τη σύνθετη επωνυμία banksters (νεολογισμός, που συνδυάζει τις λέξεις τραπεζίτες και γκάνγκστερς) και αυτοί, με τη σειρά τους, τον ανακήρυξαν ως υπ’ αριθμόν ένα δημόσιο κίνδυνο. Ωστόσο, παρά τα νομισματικά μέτρα που κατέβασαν το κόστος του χρήματος σε μηδενικά επίπεδα, η ανεργία παρέμενε ακόμη υψηλή και δεν μειώθηκε παρά μόνον όταν ο Ρούζβελτ πέρασε στη δεύτερη φάση του «ανορθόδοξου» προγράμματός του, στη δημόσια χρηματοδότηση γιγαντιαίων δημοσίων έργων, με μαζικές προσλήψεις ανέργων. Σύμφωνα με τον βρετανό Κέυνς, ο οποίος επισκέφθηκε τον αμερικανό πρόεδρο στον Λευκό Οίκο το 1934, ο τελευταίος δεν είχε επαρκή οικονομική παιδεία, αλλά διέθετε λαϊκό αισθητήριο, παρά την αριστοκρατική καταγωγή του. Οι αγρότες και οι άνεργοι τον ενέπνεαν περισσότερο απ’ όλους μαζί τους οικονομολόγους, ενώ παράλληλα οι άνθρωποι του μεγάλου κεφαλαίου του προξενούσαν δυσπιστία και αηδία.
Σήμερα στην Ευρώπη, με γερμανική κυρίως έμπνευση, αλλά και πρόθυμη ανταπόκριση στις χώρες των εταίρων της, εκ των άνω καλλιεργείται και εκλαϊκεύεται στην κοινή γνώμη πνεύμα δυσπιστίας έναντι κάθε δημόσιας παρέμβασης. Σε αυτές τις δημόσιες παρεμβάσεις αποδίδονται όλες οι ευθύνες για την τρέχουσα στρέβλωση της ευρωπαϊκής οικονομίας και για το τρέχον αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει σήμερα η Ευρώπη, ενώ, από την άλλη πλευρά, οι προσδοκίες για απεμπλοκή και ανάκαμψη εναποτίθενται αποκλειστικά και μόνο στην εκχώρηση πρόσθετης ασυδοσίας σε αυτούς που πραγματικά ευθύνονται για το αδιέξοδο. Στη σημερινή Ευρώπη όλοι θεωρούνται ένοχοι, εκτός από τις αγορές, εκτός από τις τράπεζες, εκτός από τους χρηματιστές και τους κερδοσκόπους. Ακόμη και οι τελευταίοι θεωρούνται «ωφέλιμοι», επειδή με τη δράση τους εντοπίζουν τις αδυναμίες, αντιφάσεις και δυσλειτουργίες του οικονομικού συστήματος, επιτρέποντας έτσι σε αυτό να «εκλογικεύεται» και να «βελτιώνεται». Αυτοί που δεν φέρουν καμία πραγματική ευθύνη για το σημερινό αδιέξοδο υποχρεώνονται να συνεισφέρουν, ακόμη και από το υστέρημά τους, ώστε η ασυδοσία των υπευθύνων για την κρίση να παραμείνει αλώβητη, με την παραπλανητική και συσκοτιστική προσδοκία ότι μόνο οι ίδιοι είναι σε θέση να εξασφαλίσουν την απεμπλοκή από αυτήν, να χαράξουν νέους δρόμους για την ανάκαμψη.
Όπως είχε διαπιστώσει για τη Γερμανία του 1930 ο Βίλχελμ Ράιχ, ήταν τόση η κοινωνική απόγνωση, ώστε οι εργατικές και λαϊκές μάζες δεν παραδόθηκαν απλώς στον ναζισμό, αλλά κυριολεκτικά κρεμάσθηκαν από αυτόν, επενδύοντας εκεί τις ήδη ελαχιστοποιημένες προσδοκίες τους. Με αυτήν την έννοια, ο ναζισμός και ο φασισμός αποδείχθηκαν όχι μόνον δυνάμεις κρούσης του καπιταλισμού, αλλά και ιστορικές εφεδρείες για τη μεταγενέστερη σταθεροποίησή του. Με τη λήξη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, έληξε επίσης και η περίοδος των συνεπειών από την οικονομική κρίση του 1930. Φυσικό επακόλουθο ήταν η σάρωση και απορρόφηση όλων των φαινομένων που είχαν ανθίσει από τις δεκαετίες του 1930 και του 1940, ως υποκατάστατα στην αδυναμία λειτουργίας του παγκόσμιου συστήματος. Ο γερμανικός άξων συνετρίβη στρατιωτικά, αλλά ισοδύναμης υφής συντριβή ήταν κι αυτή καθεστώτων, που είχαν εμφανισθεί ως υποκατάστατα κατά την προηγηθείσα περίοδο της κρίσης: με τον Περόν στην Αργεντινή, με τον Βάργκας στη Βραζιλία, με το πρόγραμμα Βαρβαρέσου στην Ελλάδα (1952). Με την αποκατάσταση της λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας στη διάρκεια της δεκαετίας του 1950, απορροφήθηκαν οι κάθε είδους εθνικισμοί που είχαν ανθίσει κατά την περίοδο της κρίσης, ενώ μοναδικό εργαλείο «προσαρμογής» των οικονομιών απέμεινε πλέον το νομισματικό, με τη σταθερή αλλά αναθεωρούμενη σε τακτά χρονικά διαστήματα ισοτιμία.
Σήμερα, η παγκόσμια κρίση επικεντρώνεται επί του παρόντος στις δυτικές περιοχές του πλανήτη, από τις οποίες άλλωστε πυροδοτήθηκε από το 2007-2008. Οι αναδυόμενες χώρες, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία, η Ρωσία, αντί να επιλέγουν τη ρήξη με την παλαιά και εξαντλημένη παγκόσμια τάξη πραγμάτων, αντί να προσφέρουν νέες κατευθύνσεις για την περαιτέρω πορεία και ανάπτυξη του παγκόσμιου συστήματος, προτιμούν να παραμένουν «χρηματοδότες» της παλαιάς τάξης πραγμάτων, ακόμη και κατά τη σημερινή καθοδική πορεία της. Ωστόσο, εάν το σενάριο του 1930 ενεργοποιήθηκε με τις ανταγωνιστικές νομισματικές υποτιμήσεις μεταξύ των εμπορικών εταίρων, σήμερα το ισοδύναμο αποτέλεσμα εξασφαλίζεται με τη γενίκευση σε πλανητική κλίμακα της πολιτικής των ανταγωνιστικών υφέσεων, που μοιραία επισπεύδουν την παγκόσμια αποδυνάμωση. Εάν ο διεθνής ανταγωνισμός στο επίπεδο των νομισμάτων αποδείχθηκε επικίνδυνος στο παρελθόν, σήμερα αυτός ο παγκόσμιος ανταγωνισμός στο επίπεδο τής εκ των άνω διοργάνωσης των ανταγωνιστικών υφέσεων μπορεί να αποδειχθεί κατά πολύ επικινδυνωδέστερος. Με τις νομισματικές υποτιμήσεις περικόπτεται η ονομαστική αξία των εισοδημάτων, ενώ με τις ανταγωνιστικές υφέσεις περικόπτεται κάτι πολύ βαθύτερο και ουσιαστικότερο: η πραγματική αξία όλων των αγορών ταυτόχρονα.
Σύμφωνα με τον Στηβ Ρόουτς, με τους σημερινούς ρυθμούς το παγκόσμιο σύστημα δεν θα έχει επιστρέψει στις επιδόσεις του 2007 παρά μόνον το 2015. Ωστόσο, δεν ήταν αναγκαίο τα σημερινά υψηλά επίπεδα του χρέους να επιβάλουν την οικονομική επιβράδυνση, που παρατηρείται σήμερα στις δυτικές υπερχρεωμένες οικονομίες, ως δήθεν αναγκαία για την αποπληρωμή των χρεών. Αντίθετα, η διατήρηση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης θα ήταν αναγκαία προϋπόθεση για την αποπληρωμή και την εξασφάλιση των πιστωτών. Αμέσως μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το αμερικανικό ομοσπονδιακό χρέος είχε ανέλθει σε 144% του αμερικανικού ΑΕΠ. Όμως, έπειτα από τρεις δεκαετίες, είχε κατέλθει σε 35% του ΑΕΠ. Η αμερικανική επίδοση έγινε εφικτή εξαιτίας της ταχύρρυθμης ανάπτυξης του ΑΕΠ κατά την αντίστοιχη περίοδο 1945-1975, αλλά επίσης και λόγω του πληθωρισμού, με τον οποίο υποτιμήθηκε η αξία του χρέους σε σχέση με εκείνη του ΑΕΠ. Σήμερα οι πιστωτές επιβάλλουν στους υπερχρεωμένους οφειλέτες τους υφεσιακές και αποπληθωριστικές πολιτικές, με συνέπεια να συμπιέζονται προς τα κάτω οι τιμές των αγαθών, των υπηρεσιών και των εισοδημάτων, ενώ παράλληλα οι αξίες των χρεών διατηρούνται ανέπαφες. Επιβαρύνεται έτσι το ειδικό βάρος των χρεών σε σχέση με τα πράγματι διαθέσιμα εισοδήματα, με αυτονόητη συνέπεια, και μόνο εξ αυτού του λόγου να είναι αδύνατο να τηρηθούν οι αποπληρωμές των χρεών.
Είναι ακριβές ότι οι υφεσιακές πολιτικές δυσχεραίνουν και συχνά καθιστούν ανέφικτη την αποπληρωμή των χρεών, όπως ακριβώς το είχε διαπιστώσει ο συντηρητικός αμερικανός οικονομολόγος της Σχολής του Σικάγου, Ίρβινγκ Φίσερ, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 19301. Ωστόσο, είναι επίσης ακριβές ότι με το σημερινό επίπεδο των χρεών, σε συνδυασμό με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές λιτότητας, δεν θα μπορέσει πλέον να υπάρξει ανόρθωση των οικονομιών στο ορατό μέλλον. Αντιθέτως, θα πρέπει να αναμένεται μακρά περίοδος όχι μόνον στασιμότητας, αλλά, ακόμη χειρότερα, μείζονος οικονομικής και κοινωνικής καταστροφής, όπως ακριβώς το επισημαίνει ο Κένεθ Ρογκόφ από το Χάρβαρντ2. Σύμφωνα με αυτόν, η τρέχουσα κρίση δεν μπορεί να θεωρείται «κυκλική», αλλά είναι ασφαλώς «διαρθρωτική», δηλαδή προδιαγράφεται εξαιρετικά μακράς διαρκείας, καθόσον τίθεται σήμερα οξύ και επιτακτικό το αίτημα για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, το πραγματικό ζήτημα είναι το εξής: ποια κατάσταση της οικονομίας είναι τελικά η πιο ευέλικτη και πιο εύπλαστη, ώστε οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις να πραγματοποιηθούν με τη μέγιστη αποτελεσματικότητα, αλλά και με το ελάχιστο ανθρώπινο και υλικό κόστος; Μια οικονομία σε επιτεινόμενη ύφεση και πτωτική δυναμική δύσκολα μεταρρυθμίζεται και αλλάζει, ενώ μια οικονομία με θετικούς αυξητικούς ρυθμούς παραμένει ασύγκριτα πιο ευέλικτη, περισσότερο δεκτική μεταρρυθμίσεων, πιο ευπροσάρμοστη στις νέες ανάγκες. Κι ακόμη, τα ελλείμματα δεν απορροφούνται με την ύφεση, αλλά μόνο με την ανάπτυξη. Μόνο αυτή διορθώνει τα ελλείμματα και διατηρεί τη δεκτικότητα και δυνατότητα προσαρμογής τής οικονομίας έναντι κάθε διαρθρωτικής αλλαγής.


1 Πρβλ. Irving FISCHER, «The Debt-Deflation Theory of Great Depressions», Econometrica 1933.
2 Πρβλ. Kenneth ROGOFF, «The Second Great Contraction», Project Syndicate, 2011/08.

Τρίτη 30 Οκτωβρίου 2012

Σπάνιες φωτογραφίες από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τη ναζιστική Κατοχή, 30 Οκτωβρίου 1944 XYZ Contagion

Σπάνιες φωτογραφίες από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τη ναζιστική Κατοχή, 30 Οκτωβρίου 1944
 

Ας υποθεσουμε οτι συνειδητοπουμε πληρως ολο το Βαρος του εαυτού μας


Ας υποθεσουμε οτι συνειδητοπουμε πληρως ολο το Βαρος του εαυτού μας


συνειδητου και ασυνειδητου....

ολη την Ωμη πραγματικότητα της ανθρωπινης μοναξιας και ματαιοτητας ...



το οτι δηλαδή δεν ειμαστε παρα μια τυχαια δροσοσταλιδα υπαρξης χωρις σκοπό και προορισμό και με μονη βεβαιοτητα τον θανατο της

αυτό και μόνο δεν ειναι Αβασταχτο;



Το ξεγελάμε λοιπόν με διαφορους τροπους

Με ιδανικά , ιδεολογιες , αξιες

και την ρουτινα(να παω στη δουλεια , να παρκαρω , να παραπονεθώ στον προισταμενο

να διασκεδασω ,να κανω λεφτα κλπ



η -ακομα πιο υπουλο ξεγελασμα του εαυτου μας -



με τον ερωτα κλπ ...



Και -πιθανον - αυτό να το κανουμε Μισοσυνειδητά ..τρεμοντας για τη στιγμή που θα μεινουμε μονοι με τον εαυτό μας χωρις παρωπίδες και με πλήρη συνειδηση ....


Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ/Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Het Achterhuis Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ
First edition.jpg
Η πρώτη έκδοση του βιβλίου
Πρωτότυπη έκδοση
Συγγραφέας Άννα Φρανκ
Είδος Αυτοβιογραφία
Εκδότης Contact Publishing
Γλώσσα Ολλανδική
Πρώτη έκδοση 25 Ιουνίου, 1947
ISBN ISBN 9789603609711
Ελληνική έκδοση
Μεταφραστής Χατχούτ, Ρένα
Εκδότης Εκδόσεις Πατάκη
Het Achterhuis (Το πίσω σπίτι) ή Το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ ή ημερολόγιο μιας νέας, όπως είναι ο αγγλικός τίτλος, ονομάζεται το ημερολόγιο που κρατούσε η Άννα Φρανκ, Γερμανοεβραία, στο Άμστερνταμ, για όσο καιρό κρυβόταν με την οικογένειά της από τους Γερμανούς, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο καταφύγιο της οικογένειας στο Πρίσενγκρατς, που λειτουργεί σήμερα ως κέντρο νεότητας με την ονομασία «Οίκος Άννα Φρανκ». Η Άννα Φρανκ και η οικογένειά της συνελήφθησαν από τη Γκεστάπο. Επέζησε μόνον ο πατέρας της, Όττο Φρανκ, χάρη στον οποίο εκδόθηκε το ημερολόγιο. Το ημερολόγιο έχει μεταφραστεί σε 30 γλώσσες και ως σήμερα έχει πουλήσει χιλιάδες αντίτυπα σε όλο τον κόσμο.

Πίνακας περιεχομένων

 [Απόκρυψη

Εκδοτική ιστορία [Επεξεργασία]


Η Άννα Φρανκ σε γερμανικό γραμματόσημο
Η πρώτη μεταγραφή του ημερολογίου της Άννα έγινε από τον Όττο Φρανκ για τους συγγενείς του στην Ελβετία[1]. Η δεύτερη, μια σύνθεση στην πραγματικότητα της επανασυγγραφής του κειμένου, αποσπασμάτων από τα δοκίμιά της, και σκηνές από τα αρχικά της ημερολόγια, έγινε το πρώτο χειρόγραφο προς έκδοση, με επίλογο γραμμένο από φίλο της οικογένειας, στον οποίο καταγραφόταν η τύχη της συγγραφέως. Την άνοιξη του 1946 το χειρόγραφο έφθασε στα χέρια του Dr. Jan Romein, ένος Δανού ιστορικού, ο οποίος έγραψε αμέσως άρθρο για την εφημερίδα Het Parool:
Τούτο το φαινομενικά ασυνεχές ημερολόγιο ενός παιδιού, αυτή η de profundis αποκάλυψη με τη φωνή ενός παιδιού, ενσωματώνει τη φρίκη του φασισμού περισσότερο από οποιδήποτε στοιχείο της Νυρεμβέργης. Jan Romein
Το άρθρο διέγειρε το ενδιαφέρον του εκδοτικού οίκου Contact Publishing που προσέγγισε τον Όττο Φρανκ. Προσφέρθηκε να εκδώσει το βιβλίο, αλλά συμβούλευσε τον Όττο Φρανκ να αποφύγει τις αφηγήσεις εκείνες που υποδείκνυαν την αναδυόμενη σεξουαλικότητα της Άννα εξαιτίας πιθανών αντιδράσεων συντηρητικών και πρότεινε περικοπές. Αρκετές από τις καταχωρήσεις του ημερολογίου διαγράφτηκαν, πριν κυκλοφορήσει το βιβλίο στις 25 Ιουνίου 1947.
Προς τα τέλη του 1950 βρέθηκε ο μεταφραστής της αγγλικής γλώσσας, η Barbara Mooyaart-Doubleday που συνήψε συμβόλαιο με την Vallentine, Mitchell & Co. στην Αγγλία και κατά το επόμενο έτος η μετάφρασή της, που περιλάμβανε τα τμήματα που είχε αφαιρέσει ο Όττο Φρανκ, εκδόθηκε στις ΗΠΑ και το 1952 στη Μεγάλη Βρετανία. Έγινε bestseller και ακολούθησαν μεταφράσεις στη γερμανική γλώσσα, την ιταλική, την ισπανική, τη ρωσική, την ιαπωνική και την ελληνική.
Επί του παρόντος αναμένεται να εκδοθούν άλλες πέντε σελίδες που μεταβίβασε ο Όττο Φρανκ στην κατοχή υπαλλήλου του Οίκου Άννα Φρανκ και οι οποίες είχαν αφαιρεθεί πιθανώς εξαιτίας της ωμής κριτικής που ασκούσε η Άννα Φρανκ στον γάμο των γονέων της[2]
Σύμφωνα με τη δημοσιογράφο Νίνα-Μαρία Πασχαλίδου, το συγκεκριμένο βιβλίο σημάδεψε το τέλος του Ολοκαυτώματος[3].

Μεταφορά του ημερολογίου [

Το βιβλίο που βασίστηκε στο ημερολόγιο κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ το 1955, και η ταινία που ακολούθησε απέδωσε στη Σέλλευ Γουίντερς βραβείο Όσκαρ για την ερμηνεία της. Η Γουίντερς δώρισε το Όσκαρ στον Οίκο Άννα Φρανκ, στο Άμστερνταμ.Το ημερολόγιο της Άννας εκδόθηκε πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα το Μάρτιο του 1997.Ακουλούθησαν οι ανατυπώσεις,Νοέμβριου 1999,Οκτωβρίου 2000,Μαίου 2001,Ιουνίου 2002,Φεβρουαρίου 2003,Δεκεμβρίου 2003,Νοεμβρίου 2004,Νοεμβρίου 2005, Ιουλίου 2006,Ιανουαρίου 2007,Οκτωβρίου 2007,Ιουνίου 2008,Δεκεμβρίου 2008,Δεκεμβρίου 2010 και η τελευταία μέχρι στιγμής έκδοση,Δεκέμβριο 2010.

Παραπομπές σημειώσεις 

Δικτυακοί τόποι 

Κυριακή 28 Οκτωβρίου 2012

Η Ευρώπη ως πειραματόζωο Του Γιάννη Βούλγαρη/απο τα ΝΕΑ

Η Ευρώπη ως πειραματόζωο

Του Γιάννη Βούλγαρη

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Παρασκευή 26 Οκτωβρίου 2012


Λίγα χρόνια πριν, η παγκόσμια κρίση του 2007-08 είχε δημιουργήσει την εντύπωση ή την ελπίδα ότι θα δρομολογούσε ριζικές αλλαγές σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συλλογική φαντασία και η ιστορική σύγκριση μας παρέπεμπαν στην αλλαγή ιστορικής εποχής που εκείνη είχε σηματοδοτήσει η κρίση του 1929. Ομως το μεγάλο οικονομικό - κοινωνικό κόστος της κρίσης δεν έχει προκαλέσει έως τώρα μείζονες πολιτικές αναταράξεις παρά μόνο «τοπικά», όπως στην περίπτωση της Ελλάδας. Η εύκολη εξίσωση «κρίση = στροφή στα αριστερά» διαψεύδεται, πόσω μάλλον που ούτε ιστορικά αποτέλεσε τον κανόνα - το αντίστροφο ήταν συχνότερο. Το αίτημα που φαινόταν να τίθεται με την κρίση, δηλαδή η κοινή πρωτοβουλία για την πολιτική διακυβέρνηση της παγκοσμιοποίησης και του αχαλίνωτου χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού, υποχώρησε μετά τις πρώτες χλιαρές προσπάθειες του G20. Επειδή όμως οι ανισορροπίες της παγκόσμιας οικονομίας παραμένουν, η κρίση παραμονεύει και η αστάθεια παραμένει. Με επίκεντρο την Ευρώπη. Ειδικά η ζώνη του ευρώ είναι η κατ' εξοχήν περιοχή του Κόσμου όπου οι κρατικές εξουσίες βρίσκονται στα πρόθυρα ουσιωδών μετασχηματισμών υπό την πίεση των λεγόμενων «διεθνών αγορών».

Το γεγονός δεν είναι τυχαίο γιατί εδώ εκτυλισσόταν το πιο προχωρημένο ιστορικό πείραμα μιας «μετα-κυριαρχικής» πολιτικής μορφής, στην οποία η εξουσία μοιραζόταν αυτοβούλως μεταξύ εθνικών και υπερεθνικών θεσμών σε μια ασταθή και πρόσκαιρη ισορροπία. Η ΕΕ και το ευρώ ήταν απότοκο της παγκοσμιοποίησης και για σημαντικό αριθμό ευρωπαίων πολιτών, υπόσχεση πολιτικού ελέγχου της καθώς τα μεμονωμένα κράτη δεν επαρκούσαν πλέον. Τελικά η ενοποίηση προχώρησε με τον μόνο ίσως τρόπο που ήταν δυνατός στους δεδομένους συσχετισμούς και στο κλίμα της εποχής. Αποκρύβοντας όσο μπορούσε τον βαθύ πολιτικό και γεωπολιτικό χαρακτήρα των επιλογών. Προτάσσοντας την πραγματιστική λογική της ανάγκης. Ποντάροντας στην προτεραιότητα της Οικονομίας που θα συμπαρέσυρε αργότερα την Πολιτική. Καλλιεργώντας έναν «ευρωπαϊσμό» που είχε ως κύριους αποδέκτες τα μεσαία - ανώτερα στρώματα, ενώ την ίδια στιγμή η πολιτισμική ανασφάλεια και το Μεταναστευτικό ενίσχυαν τον αντιευρωπαϊκό εθνικισμό. Εξάλλου, το διεθνές κλίμα συνεργούσε σε όλα αυτά. Ηταν η φάση που η «Δύση» φαινόταν να ηγεμονεύει χωρίς αντίπαλο, ενώ ο χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός σάρωνε τα εθνικά σύνορα. Με αυτές τις διαδικασίες και σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο, η ΕΕ έγινε χώρος που μάλλον συμπεριλήφθηκε στην ανεμπόδιστη εξάπλωση της παγκοσμιοποίησης, παρά πολιτική οντότητα που θα την ήλεγχε.
Τα χαρακτηριστικά της διαδικασίας ενοποίησης, τα επιτεύγματα και κυρίως τα όριά της αποτυπώθηκαν στο ευρώ. Νόμισμα ορφανό και στείρο το αποκαλεί ο Πιζανί-Φερί (Η αφύπνιση των δαιμόνων, Εκδ. Πόλις, κεφ. 5). Ορφανό με την έννοια ότι «δεν προκάλεσε το σοκ που αναμενόταν» στο εσωτερικό των χωρών που το υιοθέτησαν. Στείρο με την έννοια ότι «δεν λειτούργησε ως κίνητρο» περαιτέρω ενοποίησης, «αντίθετα, τα πάντα εκτυλίχθηκαν λες και όλες οι δημοσιονομικές προσπάθειες που καταβλήθηκαν για την είσοδο των χωρών στο ευρώ είχαν ως αποτέλεσμα μια μανία να προστατευτούν οι άλλες πολιτικές από κάθε ευρωπαϊκή επιρροή». Η μεταρρυθμιστική αδράνεια στην Ελλάδα μετά το ευρώ αποτελεί τυπικό παράδειγμα. Κατά ιστορική ειρωνεία, το ευρώ πέτυχε περισσότερο εκτός Ευρώπης, μια και υιοθετήθηκε ως δεύτερο αποθεματικό νόμισμα. Ο Κόσμος και οι ανερχόμενες μεγάλες δυνάμεις επιζητούσαν το ευρώ ως αντίβαρο στο δολάριο και στην τότε αμερικανική ηγεμονία.

Στην εποχή των παχιών αγελάδων όλα αυτά λειτούργησαν ή συγκαλύφθηκαν. Με την κρίση όλες οι ανισορροπίες και οι αντιθέσεις ήρθαν στο φως. Σήμερα η ΕΕ και η ευρωζώνη βρίσκονται στις παραμονές ενός νέου άλματος στην πολιτική συγκρότησή τους υπό την πίεση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, που αλλιώς την απειλεί με διάλυση. Ομως το νέο άλμα στη δημοσιονομική και πολιτική ενοποίηση που κατά πάσα πιθανότητα κυοφορείται, γίνεται σε τελείως αλλαγμένο κλίμα. Ο «εξωτερικός καταναγκασμός» έχει γίνει καθοριστικός και επιτακτικός. Οι «διεθνείς αγορές» απαιτούν περισσότερο πολιτικό έλεγχο, οι άλλοι μεγάλοι παγκόσμιοι παίκτες απαιτούν αποφασιστικές κινήσεις ώστε η κρίση της ΕΕ να μη γίνει παγκόσμια γάγγραινα. Αλλά και στο εσωτερικό της ΕΕ η κρίση του ευρώ πολιτικοποίησε και μαζικοποίησε τη διαδικασία ενοποίησης. Σχεδόν ωμά. Η Οικονομία και το ενιαίο νόμισμα εγκαλούν την Πολιτική. Η κοινωνική κρίση κινδυνεύει να ταυτίσει το «ευρωπαϊκό» με την ισχύ των πλουσίων και το «εθνικό» με την υπεράσπιση των φτωχών. Το ρήγμα Βορρά - Νότου απειλεί την υπόσταση της ΕΕ, δημιουργώντας φυγόκεντρες τάσεις. Οι συσχετισμοί δύναμης μεταξύ των κρατών όπως προϋπήρχαν της κρίσης αλλά κυρίως όπως διαμορφώθηκαν μέσα στην κρίση καθορίζουν τις εξελίξεις, ενώ η κοινοτική διάσταση έχει υποχωρήσει. Οι σχέσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών έχουν πολωθεί και τα απαξιωτικά στερεότυπα δίνουν τροφή σε ποικιλόχρωμους εθνολαϊκιστές. Εδώ όμως αρχίζει να λειτουργεί η «αρχή της ελπίδας», όπως ωραία το διατύπωσε ο Ούρλιχ Μπεκ («Βήμα», 21/10/2012) παραπέμποντας στον μαρξιστή φιλόσοφο Ερνστ Μπλοχ. Η πρόβλεψη της καταστροφής ως δυνατότητας ενεργοποιεί αντίρροπες δυνάμεις. Πράγματι, η αντίρροπη κίνηση για τη διάσωση της ΕΕ και την εμβάθυνση έχει αρχίσει. Το βλέπουμε στην Ελλάδα, όπου οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις ανέλαβαν την εθνική ευθύνη παίρνοντας όλα τα ρίσκα επάνω τους. Το βλέπουμε και στην Ευρώπη, όπου μετά τη γερμανική επιλογή υπέρ του ευρώ και την κοινωνική κρίση στη Νότια Ευρώπη με τις πολιτικές λιτότητας, δρομολογείται η αναδιαπραγμάτευση των ευρωπαϊκών θεσμών. Θα είναι μια σκληρότατη διαδικασία γιατί πίσω από την πραγματιστική διαλεκτική επανακαθορίζονται οι συσχετισμοί των κρατών και οι αντιλήψεις για την εθνική κυριαρχία. Η επικράτηση μιας γερμανικής Ευρώπης έχει όρια. Η Ελλάδα από τη στιγμή που θα σταθεροποιήσει τη θέση της στο ευρώ, θα ευνοηθεί γιατί από οικονομικός επαίτης θα ξαναγίνει ex officio παίκτης στο πολιτικό παιχνίδι.

Η ευρωπαϊκή Αριστερά θα έχει μια νέα ευκαιρία σε αυτή την αναδιαπραγμάτευση. Ο ρόλος της είναι να δώσει πολιτικό ειρμό και όραμα στην όλη διαδικασία με πυξίδα τη δημοκρατική διακυβέρνηση της παγκοσμιοποίησης. Να επικαιροποιήσει τους στόχους της αλληλεγγύης, της ανάπτυξης, της άσκησης κρατικής βιομηχανικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αλλά για να ανταποκριθεί στη νέα φάση χρειάζεται να αλλάξει τον εαυτό της. Να ξαναθυμηθεί ότι η Πολιτική που φιλοδοξεί να οικοδομήσει κρατικούς θεσμούς σε συνθήκες κρίσης υπερβαίνει μια κουλτούρα αναδιανομής του πλούτου στο πλαίσιο ήδη διαμορφωμένων θεσμών. Υπάρχει ένα εύγλωττο ιστορικό προηγούμενο που συμπυκνώνει το πρόβλημα. Το 1990 αμέσως μετά την πτώση του Τείχους, ο Κολ ηγέτης της Xριστιανοδημοκρατίας, προέταξε και διαπραγματεύτηκε την επανένωση του γερμανικού έθνους-κράτους. Ο Λαφοντέν μετρούσε το οικονομικό κόστος. Ο πρώτος κέρδισε, ο δεύτερος έχασε.
Ο Γιάννης Βούλγαρης είναι καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου

Σάββατο 27 Οκτωβρίου 2012

Λιάκος Αντώνης Μια πόλη παλίμψηστο ( θεσσαλονίκη) .. απο το ΒΗΜΑ

Μια πόλη παλίμψηστο

 
Την ιστορία της Θεσσαλονίκης μπορεί κάποιος να τη δει με τον παλαιό σχολικό τρόπο ως ολοκλήρωση της εθνικής επικράτειας από δύο χαρισματικούς ηγέτες, τον Βενιζέλο και τον Κωνσταντίνο, μπορεί όμως και να τη δει στο πλαίσιο των αλλαγών που αναδιοργάνωσαν τη μισή Ευρώπη, διαλύοντας τρεις αυτοκρατορίες, δημιουργώντας πολλά νέα κράτη, ακόμη περισσότερες μειονότητες και μερικά εκατομμύρια προσφύγων, ανάμεσά τους και οι δικοί μας του 1922. Στον στρόβιλο αυτό, που συνεχίστηκε με τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλές πόλεις άλλαξαν επικυρίαρχους, όνομα και πληθυσμό. Μια από αυτές είναι η Θεσσαλονίκη.
Υπήρξε μια τυπική ανατολίτικη και κοσμοπολίτικη, πολυεθνική και πολυθρησκευτική πόλη στις αρχές του αιώνα, που κυριολεκτικά μεταστοιχειώθηκε. Στον 20ό αιώνα η πόλη έμοιαζε με παλίμψηστο. Καθώς σβηνόταν το παλιό κείμενο, γραφόταν πάνω ένα καινούργιο. Χάνοντας μία-μία τις μεγάλες και μικρές κοινότητές της δεν έχανε μόνο ανθρώπους. Εχανε τρόπους ζωής, γειτονιές, στέκια, γλώσσες, έντυπα, κουλτούρες. Και πάνω στα παλιά ίχνη έρχονταν νέοι άνθρωποι, νέες κοινότητες και έγραφαν τον δικό τους πολιτισμό, και άφηναν τα δικά τους ίχνη. Στους δύο πολέμους χάθηκε ο εβραϊκός πληθυσμός της πόλης και την εγκατέλειψαν ο μουσουλμανικός και ο σλαβικός πληθυσμός της. Σβήστηκε η παρουσία τους στον χώρο, η γλώσσα τους, ο πολιτισμός τους. Ηλθαν άλλοι, οι πρόσφυγες της Μικρασίας, της Θράκης και του Πόντου, και έκαναν τις δικές τους γειτονιές. Στα μεταπολεμικά χρόνια ήρθαν οι εσωτερικοί πρόσφυγες από τα χωριά που δοκιμάστηκαν από τον Εμφύλιο. Και εκεί που η πόλη από πολυεθνική έγινε μονοεθνική, έφτασαν μετά το 1989 καινούργιοι πρόσφυγες, και την έκαναν ξανά πολυεθνική, φέρνοντας μαζί τον τρόπο της ζωής τους, τη γλώσσα τους και τις συνήθειές τους. Πάνω στο σώμα της πόλης γράφηκαν νέα ονόματα, ακούστηκαν νέοι ήχοι, μύρισαν καινούργια φαγητά.
Οι μεταστοιχειώσεις αυτές της πόλης συντελέστηκαν σε όλα τα πεδία. Στο παραγωγικό, στο πολιτικό και στο πολιτισμικό. Καθώς άλλαξε η κοινωνική σύνθεση του πληθυσμού, άλλαξε εν τέλει και η πολιτική φυσιογνωμία της πόλης.
Η Θεσσαλονίκη ήταν μια πόλη που τη χαρακτήριζε η πόλωση, την οποία την ενίσχυαν και ο πολυεθνικός της χαρακτήρας αλλά και το γεγονός ότι βρισκόταν κοντά στα σύνορα, σε περιοχές μήλον της Εριδος ανάμεσα σε γειτονικά κράτη, σε περιοχές πεδία του Εμφυλίου Πολέμου, στη γραμμή του Ψυχρού Πολέμου που δίχαζε την Ευρώπη και τον κόσμο. Η Θεσσαλονίκη επομένως είχε ισχυρή Αριστερά και μια ισχυρή Δεξιά, με ακραίες προεκτάσεις.
Η Αριστερά είχε τις ρίζες της στους εβραίους Σοσιαλιστές της Φεντερασιόν, στους καπνεργάτες, στους πρόσφυγες. Τρεφόταν από μια εργατική κουλτούρα που στη Θεσσαλονίκη είχε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, καθώς και από το Πανεπιστήμιο με τις προοδευτικές για την εποχή παραδόσεις και το φοιτητικό του κίνημα. Είχε τα συνδικάτα της, τις «κόκκινες» συνοικίες της, τους δημάρχους της, τους ποιητές και τη λογοτεχνία της, τα σύμβολά της, τα ανθρώπινα και οικογενειακά δίκτυα αλληλεγγύης. Υπήρχε μια διανοούμενη Θεσσαλονίκη η οποία επειδή ήταν μακριά από τα αθηναϊκά κέντρα εξουσίας ήταν πιο ανεξάρτητη, πιο κριτική, λιγότερο βιαστική, επικοινωνούσε χωρίς ενδιαμέσους με τα μεγάλα διεθνή ρεύματα. Ο κόσμος αυτός συγκροτούσε έναν πολιτισμό. Εναν πολιτισμό καθημερινό, που οριζόταν στον χώρο από διαδρομές και στέκια (καφενεία, ταβέρνες, βιβλιοπωλεία), και στον χρόνο από τις τακτικές εβδομαδιαίες συναντήσεις της παρέας και τις πολιτικές ή λογοτεχνικές εκδηλώσεις.
Η Δεξιά είχε τις καταβολές της στις εθνοτικές συγκρούσεις που κληροδότησαν οι Βαλκανικοί πόλεμοι, αλλά και στις φασίζουσες οργανώσεις του Μεσοπολέμου. Στη μεταπολεμική περίοδο επιβίωσαν πολιτικά ή παραπολιτικά μορφώματα που δημιουργήθηκαν στην Κατοχή, σε συνεργασία με τις κατοχικές αρχές, τα οποία έλαβαν μέρος στη νομή των εβραϊκών περιουσιών (άλλο ένα απαραβίαστο κεφάλαιο στην ιστορία των μεταπολεμικών οικονομικών ελίτ της πόλης). Αυτά τα μορφώματα επιβίωσαν παρασιτώντας στις επίσημες δομές της πολιτικής ζωής στα μετεμφυλιακά χρόνια δημιουργώντας μαζί με αυτές ένα εκρηκτικό μείγμα διακυβέρνησης το οποίο σε δύο δεκαετίες συσσώρευσε πέντε πολιτικές δολοφονίες (Γιάννης Ζεύγος, Τζορτζ Πολκ, Γρηγόρης Λαμπράκης, Γιάννης Χαλκίδης, Γιώργος Τσαρουχάς). Πέντε δολοφονίες, από τους οποίους δύο βουλευτές, σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, δημιουργούν στίγμα για την πόλη. Αυτή ήταν η Θεσσαλονίκη των πολιτικών δολοφονιών.
Η πόλη υπέστη επίσης και τις συνέπειες των αλλαγών στα Βαλκάνια, τόσο με την υπόθεση του ονόματος της Μακεδονίας όσο και με την καινούργια μετανάστευση από τις πρώην ανατολικές χώρες. Μετά το 1990 η ονοματολογία απορρόφησε τόσο πολύ τη δυναμική της πόλης ώστε η ιδιαίτερη προσωπικότητά της διαλύθηκε σε έναν νέο εθνικισμό. Πρόκειται για ένα μείγμα αναφορών σε στρατιωτικά κατορθώματα του παρελθόντος και στην Εκκλησία, το οποίο συγκροτεί τη δομή και την αισθητική της τυπικά βαλκανικής παραλλαγής εθνικισμού: αυτού του τύπου τον εθνικισμό μπορεί να τον συναντήσει κάποιος σε όλες τις γειτονικές βαλκανικές χώρες. Μια ιδεολογία που έγινε το εξαγνιστήριο λουτρό για να ξαναμπούν στη δημόσια σφαίρα άνθρωποι και ιδέες εξοβελισμένες από την εποχή της δικτατορίας. Το παλαιό πολύπαθο πρόσωπο της πόλης χάνεται κάτω από μια νέα ρητορεία. Η συζήτηση για τις ταυτότητες επισκίασε τις πολλαπλές ταυτότητες της πόλης. Κυρίως επισκίασε τη συζήτηση για το μέλλον. Παρ' όλα αυτά η πόλη σκιρτά. Η κρίση δημιουργεί δίκτυα αλληλεγγύης, κοινότητες προβληματισμού. Γίνονται πρωτοποριακά πράγματα στην τέχνη και στα μουσεία, και αυτά αντισταθμίζουν ως έναν βαθμό την επίσημη ομοιομορφία. Αυτοί είναι οι πυρήνες μιας «άλλης» Θεσσαλονίκης, δημιουργικής, στοιχεία ενός δυνητικά νέου προσώπου της πόλης.

Ο κ. Αντώνης Λιάκος είναι καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

η Γευσις της Ζωής μας και αλλα Ποιηματακια

Απ΄ τη ζωή, στο τέλος της, μόνη απομένει γεύσις
του αειφόρου ποταμού (που δις εμβαινειν), ρεύσις
η γλύκα, μήλου αδαγκωτου, και η επιθυμία
ανείπωτη ,ως μια ορμή προς μιαν ουτοπία..
Απ’ τη ζωή ,στο τέλος της ,μένει καμμένο ξύλο
κι’ ο τρομερός Μινώταυρος δεμένος σ’ενα στύλο
Η Αριαδνη ,μυστικά να ξετυλίγει μίτους
κι’ ο Ιωνάς να οδύρεται με΄τη Κοιλιά του κήτους


Απ’ τη ζωή γαυγίσματα ,φωτιά και γκρίζα σκονη
κι όταν στο τέλος έρχεται η νεκρική σινδονη
οταν εγκαταλείπουμε το ,των ανθρώπων ,πλήθος
Πλάθει νανούρισμα ξανά το μητρικό το στήθος


η Γευσις της θεότητας , βυζιού γαλακτερή
οπως το άστρο της Βηθλεεμ ,κι αυτή αστραφτερή
όταν θα φευγει η ζωή ,σαν μια σκιά στον τοίχο
και μάταια ο Μινωταυρος θα ψάχνει για τον Μιτο….

Σχόλιο από Νοσφεράτος Μάρτιος 25, 2008





--------------------------

  • Δρ Τζεκυλ και Χάυντ


Κάποιες στιγμές στον ύπνο μας , βαθιά στα Όνειρα μας
Νομίζουμε πως είμαστε έξω απ’ τα νερά μας
Σε μακρινά βασίλεια πέρα απ’ την Οικουμένη
Σε τόπους που άνθρωπος κανείς δεν άκουσες να μένει
Κάποιες στιγμές , στα Όνειρα ,σε κόσμους απόκοσμους
Βρίσκουμε τ΄ άλλο μας μισό ,να μπλέκει μ’ υποκόσμους
Μαχαιροβγάλτες , φόνισσες , μ’ αλήτες και πουτάνες
Και με γαβριάδες που κρυφά, φουμερνουνε τζιβάνες
Κάποιες φορές, ο εαυτός γίνεται ένας άλλος
Μέσα στη χώρα του Ποτέ , σαν Κάπτεν Χουκ, μεγάλος
Και ύστερα στον ξύπνο μας ,λουσμένοι στον Ιδρώτα
Γυρίζουμε στο μόχθο μας ,μίζεροι όπως πρώτα
(Σχόλιο από Νοσφεράτος Μάρτιος 29, 2008
http://pontosandaristera.wordpress.com/2008/01/24/konaki-m-l/sx 106









Καμιά φορά στις σκέψεις μου νιώθω σα λασπωμένος







Καμιά φορά στις σκέψεις μου νιώθω σα λασπωμένος

Και στης καρδιάς μου τους ιστούς να είμαι μπερδεμένος



Και να βυθίζομαι εντός ,μέσα σε άδειες δίνες
Σαν να με καταπίνουνε των σκέψεων μου οι Ίνες

Καμιά φορά βυθίζομαι σε σκοτεινό πηγάδι
Μάταια παγιδεύομαι σ’ αράχνινο υφάδι

Καμιά φορά αισθάνομαι σα να ακουμπώ σε τοίχο
Και να ακούω αντίλαλο απ’ τον δικό μου ήχο

Αναρτήθηκε από nosfy στις 7:05 μμ 0 σχόλια


Καμιά φορά πονά κι η απουσία
Καμιά φορά πονά κι η απουσία
Όταν στην άκρη τ’ ουρανού γυρεύεις την Ουσία
Όταν πετάς στα σύγνεφα ,πονάνε και οι Λέξεις
(Ανακαλύπτεις ξαφνικά πως δεν μπορείς να παίξεις)


Και κάτω από τα πόδια σου, σα βλέπεις το κενό
Νιώθεις να πέφτεις άξαφνα ,σε άσπλαχνο γκρεμό

Κάποιες φορές ,στα ξαφνικά, πονάνε και τα Λόγια
Παύουν να είναι βάλσαμο, σου μοιάζουν μοιρολόγια

Και ξαφνικά το φάρμακο σου γίνεται φαρμάκι-
πώς να το δείξω άραγε σ ένα μικρό στιχάκι;Αναρτήθηκε από nosfy στις 5:48 μμ 0 σχόλια




Ο ερωτας ειναι μια πλάνη που μας γνέφει


Ο έρωτας είναι μια πλάνη που μας γνέφει
απ ‘το παράθυρο της όλη μέρα γνέθει.
αραχνοΰφαντο το πέπλο της μαγείας,
ονειρική, μια κόρη άκρας γοητείας

Ο έρωτας είναι μια πλάνη που κυκλώνει
και η ψυχή, τότε, φουσκώνει σαν παγόνι
ανοίγει μύρια, ,πολύχρωμα φτερά
και αναδίδει μια θεσπέσια μυρωδιά
Ο έρωτας, είναι μια πλάνη ,πού ραγίζει
οταν ,σαν κοφτερό μαχαίρι ,μας αγγίζει
το τζάμι μας χαράσσει,στα κλεφτά
κι αποκαλύπτει τα πιο μύχια μυστικά
Ο έρωτας είναι μια πλάνη ,που ενώνει
τα δυο σε ένα και τα δένει με μια ζώνη
κοιτάζονται στα μάτια ΅:” Σ’ αγαπώ!”
Και νιώθουν το καθένα ,σαν Μισό
Ο έρωτας είναι μια πλάνη ,που τυφλώνει
και παραβλέπουμε ,αυτό ,που μας πληγώνει
αγγίζουμε το ψέμα με Λαγνεία
στην Αυταπάτη , αγαπάμε με Λατρεία

Ο Έρωτας είναι ο κόμπος που ανεβαίνεισ ενα λυγμό ,
το δάκρυ εκείνο που δεν βγαίνει
Όταν αποκαλύπτεται η αυταπάτη
Δακρύζει αίμα το τυφλό μας μάτι…


νοσφεράτος
βλ και εδώ:

IMMANUEL KANT Απάντηση στο ερώτημα: Τι είναι Διαφωτισμός;* (1784)

IMMANUEL KANT
Απάντηση στο ερώτημα: Τι είναι Διαφωτισμός;*(1784)
''Sapere aude! Έχε το θάρρος να χρησιμοποιείς τη δική σου διάνοια! Αυτό είναι λοιπόν το ρητό του Διαφωτισμού.''


Η αντιφασιστική Αντίσταση των λαών /ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Η αντιφασιστική Αντίσταση των λαών

enthemata @ 12:30 πμ
 του Άγγελου Ελεφάντη

Xαρακτικό του Τάσσου, από αντιστασιακό λεύκωμα του ΕΑΜ-ΕΠΟΝ (1943).
Στις 18 Ιουνίου 1940, μετά την κατοχή της Γαλλίας από τον γερμανικό στρατό, τη συνθηκολόγησή της και την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από την κυβέρνηση Βισύ του στρατάρχη Πεταίν, ο στρατηγός Ντε Γκωλ, από τον ραδιοφωνικό σταθμό του BBC του Λονδίνου όπου είχε καταφύγει, απηύθυνε στους Γάλλους ένα σύντομο αλλά και πολυσήμαντο διάγγελμα: οι ελεύθεροι Γάλλοι, εκείνοι των αποικιών κι όσοι κατέφυγαν στην Αγγλία, δεν αναγνώριζαν τη συνθηκολόγηση και συνέχιζαν τον πόλεμο κατά των Γερμανών στο όνομα της Γαλλίας. Εν κατακλείδι ο στρατηγός Ντε Γκωλ καλούσε τους Γάλλους σε αντίσταση (resistance) στον κατακτητή και το εγχώριο όργανό του, την πεταινική κυβέρνηση Βισύ.
Ο όρος «αντίσταση» συμπύκνωνε την πρακτική βούληση να συνεχισθεί ο αγώνας κατά του ναζισμού μέσα στις συνθήκες πλέον της Κατοχής. Αυτή η διακηρυγμένη βούληση αντάμωνε ιδεολογικά με τις νωπές, σχετικά, παραδόσεις του αντιφασισμού του Μεσοπολέμου, αλλά και με το παλαιότερο, από τον καιρό της Γαλλικής Επανάστασης, επαναστατικό εθνικολαϊκό πνεύμα: «Οι πολίτες έχουν υποχρέωση να εξεγείρονται εναντίον της τυραννίας», θέσπιζε ένα άρθρο της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη του 1789. Ποια άλλη τυραννία θα μπορούσε να είναι πιο απόλυτη κι απάνθρωπη από τη ναζιστική;
Η Αντίσταση ήταν ένα ολοπαγές γεγονός που ξεπήδησε σε όλες τις ευρωπαϊκές κατεχόμενες χώρες: στην Πολωνία, τη Νορβηγία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ιταλία (μετά τη συνθηκολόγηση του Μπαντόλιο τον Σεπτέμβριο του 1943), τη Γιουγκοσλαβία, την Τσεχοσλοβακία, την Ολλανδία, τη Βουλγαρία, την Ελλάδα, την Αλβανία, στα κατεχόμενα της Σοβιετικής Ένωσης· ακόμη και στην ίδια την Γερμανία έχουμε κάποιες αντιστασιακές εκδηλώσεις. Αλλού οργανώνονται ολόκληροι αντιστασιακοί στρατοί (Ελλάδα, Γιουγκοσλαβία, Γαλλία, Ιταλία, ΕΣΣΔ), αλλού η Αντίσταση επιστρατεύει δυναμικές μειοψηφίας σε κατασκοπευτικά δίκτυα, σε δίκτυα σαμποτέρ και συλλογής πληροφοριών στα μετόπισθεν του εχθρού, αλλού επιστρατεύει δυνάμεις και τις κρατά σε αναμονή να δράσουν την κατάλληλη ώρα (ημέρα J), μαζί με τους επίσημους συμμαχικούς στρατούς. Σε κάθε περίπτωση, διεξάγει έναν σκληρό και αποτελεσματικό εν πολλοίς ιδεολογικό αγώνα κατά του ναζισμού ώστε οι ευρωπαϊκοί λαοί να μην αποδεχθούν τη ναζιστική κυριαρχία, να μην προσχωρήσουν στην προοπτική της ναζιστικής Νέας Τάξης. Και δεν ήταν κάτι το αυτονόητο αυτό. Οι επιβλητικές επιτυχίες του γερμανικού στρατού στην πρώτη φάση του πολέμου ήταν τέτοιας έκτασης που μπορούσαν να κάμψουν τις αντιστάσεις και να δημιουργήσουν ισχυρά λαϊκά ρεύματα προσχώρησης.
Σε κάθε περίπτωση, η Αντίσταση οργανώνεται κόντρα και ενάντια στις κυβερνήσεις των Κουίσλιγκς. Το φαινόμενο αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά, σε τέτοια έκταση και με τέτοια καθολικότητα, στην ευρωπαϊκή ιστορία.
Το αντιστασιακό πνεύμα δεν ήταν μυστηριακό, μια λαβωμένη εθνική ψυχή που αφυπνίστηκε αιφνιδίως. Το έφεραν στο προσκήνιο μια σειρά παραγόντων που δημιούργησε ο ίδιος πόλεμος, το είδος του πολέμου που διεξαγόταν, το είδος του αντιπάλου και οι μέθοδοί του. Απλώς θα τους κατονομάσω εδώ:
 Η συντριβή των τακτικών στρατών και η πλήρης χρεοκοπία των κυβερνητικών μηχανισμών εμπρός στην επέλαση της Βέρμαχτ δημιούργησαν παντού ένα πολιτικό και διοικητικό κενό, που δεν κατάφεραν να αναπληρώσουν οι εγκάθετες, και ως εκ τούτου αφερέγγυες, κυβερνήσεις. Το κενό αυτό εκμεταλλεύτηκαν και μέσα σ’ αυτό πολλαπλασιάστηκαν οι αντιστασιακές δυνάμεις, που ανέλαβαν να εκπροσωπούν και να υπερασπίζονται το έθνος. Ούτε οι εξόριστες κυβερνήσεις, χωρίς λαό αυτές και μισθοδοτροφοδοτούμενες από τους Εγγλέζους, ήταν σε θέση να καλύψουν το κενό που δημιούργησε, ακριβώς, η υπερορία τους.
 Ο δεύτερος αποφασιστικός παράγοντας ήταν το είδος του πολέμου που εγκαινίασαν οι Γερμανοί. Ο πόλεμος ήταν ολοκληρωτικός, ένας πόλεμος που καταργούσε τις διαχωριστικές γραμμές πολεμιστών και άμαχου πληθυσμού. Το γεγονός αυτό, μαζί με τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης των πληθυσμών που επέβαλαν η Κατοχή και οι παντοειδείς διώξεις, εξέθρεψαν αισθήματα μίσους, οργής αλλά και στοιχειώδεις πρακτικές αυτοσυντήρησης που αναπτύσσονταν στο κενό που άφηναν τα διαλυμένα και εξαρθρωμένα κρατικά δίκτυα και τα παραδοσιακά εμπορικά δίκτυα συναλλαγών και επικοινωνιών. Εδώ η πρακτική αυτή εισάγει στη συνωμοτικότητα, στην «παρανομία», για ν’ αποφύγει, ακριβώς, τον έλεγχο των δυνάμεων Κατοχής. Αυτές ακριβώς οι πρακτικές συνιστούν μια μύηση στην παράνομη αντιστασιακή πρακτική, μια πρώτη εκκίνηση προς τη μαζική, πολιτική οργάνωση που θα ’ρθει με τον καιρό.
 Από κει και πέρα, επειδή ο πόλεμος μαίνεται, επειδή παντού η πολιτική διεξάγεται με πόλεμο ζωής και θανάτου, γρήγορα η αντιστασιακή πρακτική, αυτή η αρχική απείθεια έστω, προσλαμβάνει ένοπλες μορφές. Ο ένοπλος αγώνας είναι η κορύφωση του αντιστασιακού πνεύματος, είναι αυτός που απαιτεί και δημιουργεί ταυτόχρονα τη μεγάλη αλληλεγγύη, τη συστράτευση των πολεμιστών και των αμάχων. Και πάντα μέσα στην ίδια χοάνη του αντιφασιστικού αγώνα.
Ο αντιφασισμός είναι η ιδεολογία της αντίστασης, είναι ο κοινός ιδεολογικός συνεκτικός της ιστός. Ο φασισμός ωστόσο, τόσο στην ιταλική όσο και στη γερμανική του εκδοχή, δεν είναι μόνο μια ξένη δύναμη κατοχής. Είναι μια ιδεολογία, ένα κοινωνικοπολιτικό καθεστώς, μια Νέα Τάξη πραγμάτων που επιδιώκει να επιβάλει τις αρχές του παντού: την κατάργηση των αντιπροσωπευτικών δημοκρατικών σωμάτων, τη διάλυση των κομμάτων-συνδικάτων, την καθιέρωση της «αρχής του αρχηγού», τη στρατιωτικοποίηση της εργασίας και του κράτους, τη ρατσιστική εκκαθάριση των κοινωνιών από τα μη άρια στοιχεία, ακραίες εκμεταλλευτικές σχέσεις, τον επιθετικό εθνικισμό, την κρατολατρία, την ιδεολογική χειραγώγηση των μαζών, τον ακραίο αντικομμουνισμό αλλά και τον αντιδημοκρατισμό με βάση, συχνά, αντιπλουτοκρατικά συνθήματα.
 Η πάλη, επομένως, της Αντίστασης κατά του φασισμού κι όχι μόνο ως εθνικοαπελευθερωτική πάλη σημαδεύει ευθύς εξαρχής τα αντιστασιακά κινήματα με μια αριστερή προοπτική. Το «Θάνατος στο φασισμό, λευτεριά στο λαό» ή «Χτυπάτε τους φασίστες, ξένους και ντόπιους φασίστες» γίνονται τα κεντρικά συνθήματα της αντίστασης που προσημαίνουν την αριστερή-σοσιαλιστική, ακόμη και κομμουνιστική προοπτική. Σε όλες τις χώρες, δύο γενικά ρεύματα διαγωνίζονται και συχνά συγκρούονται στο πλαίσιο των αντιστασιακών κινημάτων: το ένα κομμουνιστικής και φιλοσοβιετικής προοπτικής, το άλλο αστικοδημοκρατικής φιλοβρετανικής.
Σε τούτη τη σύντομη και αναγκαστικά σχηματική σκιαγράφηση του αντιστασιακού φαινομένου στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο –που αφήνει απ’ έξω γεγονότα, ηρωισμούς, θυσίες, συγκρούσεις ενίοτε μέχρις εμφύλιου σπαραγμού, δημιουργίες, πολιτιστικές ανθοφορίες αλλά και αναχρονισμούς– θα ήθελα να επισημάνω ένα ακόμη στοιχείο που η αντιστασιακή δράση των ευρωπαϊκών λαών ανέδειξε: τον αντιφασιστικό ευρωπαϊκό λαό, τη βάση για μια άλλου τύπου Ευρωπαϊκή Ένωση: οι camarades, οι tavarits, οι compagnioni, οι comerades, οι drouzi, οι σύντροφοι και συναγωνιστές πάλεψαν και ανταμώθηκαν πάνω από τις πολιτιστικές, θρησκευτικές, εθνικές διαφορές. Ήταν μια κοινότητα. Ήταν. Αλλά χάθηκε.
Το κείμενο πρωτοδημοσιεύθηκε στα «Ενθέματα» στις 16.9.2001. Δημοσιεύεται εδώ με περικοπές. Στην πλήρη μορφή του, στην ιστοσελίδα της «Αυγής» (www.avgi.gr) και στο μπλογκ των «Ενθεμάτων» (enthemata.wordpress.com)

Παρασκευή 26 Οκτωβρίου 2012

Λιποτάχτης του Boris Vian

Λιποτάχτης του Boris Vian

xyz contagion - costa carpediem

Amour: του Michael Haneke & : Η αγάπη είναι ο φόβος Μανόλης Αναγνωστάκης


μόλις  ειδα αυτή την ταινία .. Η αγαπη ειναι οδύνη..
 Αληθινή και ..οδυνηρή  ..σαν τη ζωή ..

Η αγάπη είναι ο φόβος

Η αγάπη είναι ο φόβος που μας ενώνει με τους άλλους.
Όταν υπόταξαν τις μέρες μας και τις κρεμάσανε σα δάκρυα
Όταν μαζί τους πεθάνανε σε μιαν οικτρή παραμόρφωση
Τα τελευταία μας σχήματα των παιδικών αισθημάτων
Και τι κρατά τάχα το χέρι που οι άνθρωποι δίνουν;
Ξέρει να σφίγγει γερά εκεί που ο λογισμός μας ξεγελά
Την ώρα που ο χρόνος σταμάτησε και η μνήμη ξεριζώθηκε
Σα μιαν εκζήτηση παράλογη πέρα από κάθε νόημα;
(Κι αυτοί γυρίζουν πίσω μια μέρα χωρίς στο μυαλό μια ρυτίδα
Βρίσκουνε τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους μεγάλωσαν
Πηγαίνουνε στα μικρομάγαζα και στα καφενεία της συνοικίας
Διαβάζουνε κάθε πρωί την εποποιία της καθημερινότητας).
Πεθαίνουμε τάχα για τους άλλους ή γιατί έτσι νικούμε τη ζωή
Ή γιατί έτσι φτύνουμε ένα-ένα τα τιποτένια ομοιώματα
Και μια στιγμή στο στεγνωμένο νου τους περνά μιαν ηλιαχτίδα
Κάτι σα μια θαμπήν ανάμνηση μιας ζωικής προϊστορίας.
Φτάνουμε μέρες που δεν έχεις πια τι να λογαριάσεις
Συμβάντα ερωτικά και χρηματιστηριακές επιχειρήσεις
Δε βρίσκεις καθρέφτες να φωνάξεις τ' όνομά σου
Απλές προθέσεις ζωής διασφαλίζουν μιαν επικαιρότητα
Ανία, πόθοι, όνειρα, συναλλαγές, εξαπατήσεις
Κι αν σκέφτομαι είναι γιατί η συνήθεια είναι πιο προσιτή από την τύψη.

Μα ποιος θα' ρθει να κρατήσει την ορμή μιας μπόρας που πέφτει;
Ποιος θα μετρήσει μια-μια τις σταγόνες πριν σβήσουν στο χώμα;
Πριν γίνουν ένα με τη λάσπη σαν τις φωνές των ποιητών;
Επαίτες μιας άλλης ζωής της Στιγμής λιποτάχτες
Ζητούνε μια ώρα απρόσιτη τα σάπια τους όνειρα.

Γιατί η σιωπή μας είναι ο δισταγμός για τη ζωή και το θάνατο.

Μανόλης Αναγνωστάκης

Από τη συλλογή Εποχές 3 (1951)

Πηγή: http://www.translatum.gr/forum/index.php/topic,6781.0.html

Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2012

η εγκληματική πραξη της Ιουλιετας : αναδημοσίευση απο το Στο ντιβάνι με το Λακάν

Η εγκληματική πράξη της Ιουλιέτας


Η Αντιγόνη δεν αποτελεί το μόνο πρότυπο επαναστατικής πράξης που προβάλει ο Ζίζεκ. Η Ιουλιέτα (Ζυλιέτ) του μαρκήσιου ντε Σαντ αποτελεί κατά τον Ζίζεκ ένα ακόμη παράδειγμα ριζικής πράξης. Η Ιουλιέτα (1779-1801) αποτελεί ένα βιβλίο περίπου 1200 σελίδων όπου απαριθμούνται από την ηρωίδα την Ιουλιέτα , οι περιπέτειες και τα εγκλήματά της. Η Ιουλιέτα αποτελεί  το αντίθετο της αδελφής της Ιουστίνης (Ζυστίν) όπως και η Αντιγόνη το αντίθετο της αδελφής της, Ισμήνης. Η Ιουστίνη (¨Ή τα βάσανα της αρετής) και η Ιουλιέτα (Ή η ευημερία της διαστροφής) είναι έργα επηρεασμένα από τα φιλοσοφικά μυθιστορήματα του Βολταίρου. Ο Σαντ αναπαράγει ιδέες του υλισμού και αθεϊσμού έτσι όπως διατυπώθηκαν από τους La Metrie, Holbach και άλλους συχνά μάλιστα υποπίπτοντας σε λογοκλοπή. Η Ιουστίνη και η Ιουλιέτα περιέχουν σκηνές βίας και διστροφικού σεξ που διακόπτονται από διαλέξεις και κηρύγματα των σαδικών ηρώων σχετικά με την ηδονή, την ηθική, το θεό, τη φύση,το έγκλημα, την ύλη.
Ας συνοψίσουμε το περιεχόμενό τους επικεντρώνοντας στη σαδική Ιουλιέτα  Η Ιουστίνη είναι μια νέα και αγνή και αδιάφθορη κοπέλα που ωστόσο βασανίζεται συνεχώς από διεφθαρμένους και βίαιους ανθρώπους. Για αυτό το λόγο ο Σαντ δίνει και υπότιτλο στην Ιουστίνη Τα βάσανα της αρετής. Η Ιουλιέτα σε αντίθεση με την αδελφή της είναι πλήρως διεφθαρμένη και έχει εγκληματική φύση. Παρόλα αυτά τα εγκλήματά της πάντα της αποφέρουν πλούτη και τιμή χωρίς καμία συνέπεια. Η Ιουλιέτα περιλαμβάνει μια σωρεία σεξουαλικών διαστροφών όπως ο φετιχισμός, η επιδειξιομανία, η ηδονοβλεψία, ο μαζοχισμός, ο σαδισμός, η παιδοφιλία, η κτηνοβασία και η νεκροφιλία. Παρακάτω ακολουθούν τα βασικά σημεία της ιστορίας της Ιουλιέτας. Η Ιουλιέτα έμεινε ορφανή και κατέληξε σε ένα μοναστήρι όπου την διέφθειρε μια μοναχή. Όταν την έδιωξαν από το μοναστήρι κατέληξε σε ένα μπουρδέλο. Εκεί γνώρισε άτομα της υψηλής κοινωνίας όπως τον υπουργό Σαιν Φοντ και το «τσιράκι» του την λεσβία Κλερβίλ η οποία επιδιώκει να σκοτώσει όσο πιο πολλούς άντρες μπορεί. Η Ιουλιέτα παντρεύεται και στη συνέχεια δολοφονεί τον κόμη Lorsange υφαρπάζοντας τον τίτλο και τα χρήματά του. Ωστόσο εξαγριώνει τον Σαιν Φοντ επειδή αρνείται να συμμετέχει στο σχέδιό του που περιλάμβανε την εξολόθρευση όλων των φτωχών της Γαλλίας. Φοβούμενη για τη ζωή της διαφεύγει στην Ιταλία. Στην Ιταλία συναντά μια πλειάδα λιμπερτίνων μεταξύ των οποίων και τον Ρώσο γίγαντα Μινσκ που ήταν κανίβαλος. Επίσης γνωρίζει τον πάπα Πίο VI που τη σαγηνεύει με τα κηρύγματά του σχετικά με τον αθεϊστικό υλισμό του. Η Ιουλιέτα τον τυφλώνει και τον ληστεύει για ανταπόδοση. Επίσης διαπράττει ένα πλήθος εγκλημάτων που όλα της επιφέρουν κέρδη χωρίς να τιμωρείται για αυτά.
Όπως υποστηρίξαμε παραπάνω πρότυπο της αναλυτικής πράξης είναι η αυτοκτονία και το έγκλημα. Η αυτοκτονία αναφέρεται στην υποκειμενική καθαίρεση, στην έκπτωση του υποκειμένου, στην διάλυσή του. Βέβαια ο θάνατος του υποκειμένου σημαίνει ταυτόχρονα και την αναγέννησή του, μέσω της ριζικής αλλαγής του.
Η αυτοκτονική πράξη της Αντιγόνης αναφέρεται σε αυτόν τον συμβολικό θάνατο του υποκειμένου. Αντιθέτως η εγκληματική πράξη της Ιουλιέτας αναφέρεται στην καταστροφή της συμβολικής τάξης, στην πλήρη αποσύνθεσή της ώστε να είναι δυνατή η νέα δημιουργία. Έτσι στην Αντιγόνη η έμφαση δίνεται στο θάνατο και την αναγέννηση του υποκειμένου ενώ στην πράξη της Ιουλιέτας ο καταστροφή  και η αναδημιουργία της συμβολικής τάξης. Η πρώτη αναφορά του Λακάν στο έγκλημα γίνεται στην Ηθική της ψυχανάλυσης όταν σχολιάζει τον Σαντ. Σύμφωνα με τον Λακάν, ο Σαντ υποστηρίζει ότι μέσα από το έγκλημα ο άνθρωπος συμπράττει στις νέες δημιουργίες της φύσης (Keenan,2005:115). Το έγκλημα ως παραβίαση και καταστροφή  είναι αναγκαίο για τη δημιουργία επειδή η καθαρή μορφή της φύσης παρεμποδίζεται από τις ίδιες τις μορφές της. Ο Λακάν κατά την ανάγνωση του σαδικού έργου έχει επηρεαστεί πολύ από την ανάλυση του Μπατάιγ και του Κλοσσόφσκι που τονίζουν το στοιχείο της παραβίασης και της βίας. Ο Ζίζεκ θα μείνει πιστός σε αυτή την γραμμή ανάλυσης όπου όμως η παράβαση δεν σημαίνει μια διαρκής επαναεπικύρωση του νόμου αλλά πλήρη ανατροπή και επανεγγραφή του.
Η Ιουλιέτα αποτελεί και αυτή ενσάρκωση της ενόρμησης θανάτου. Οι πράξεις της χαρακτηρίζονται από απάθεια, από την έλλειψη ευχαρίστησης. Η απάθεια με την οποία εκτελεί τα εγκλήματά της αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της βεβαιότητας ότι κινείται πέραν της αρχής της ευχαρίστησης.  Η ηθικότητα της πράξης στηρίζεται στο ότι κινείται αποκλειστικά στα όρια της jouissance, αποτελεί μια πράξη αυτοσκοπό.  Η απάθεια πραγματώνει τη δυνατότητα απόλαυσης, ενσαρκώνει το ιδεώδες της ελευθερίας. Η απάθεια τίθεται στην υπηρεσία της jouissance του εκτελεστή. Η απάθεια δεν αποκτιέται αμέσως αλλά μέσα από την συχνή επανάληψη, την άσκηση όπως την ονομάζει ο Σαντ. Η επανάληψη αποτελεί το χαρακτηριστικό της ενόρμησης  θανάτου, πρόκειται για επανάληψη της  αποτυχίας της ενόρμησης να κατακτήσει τον αδύνατο στόχο της. Η απαθής επανάληψη στοχεύει στην εξάλειψη της ηθικής συνείδησης δηλαδή στην καταστροφή μιας ηθικής του Αγαθού. Η απαθής επανάληψη έχει ως αποτέλεσμα την ηδονική αναλγησία. Τέλος η απαθής επανάληψη οδηγεί στην έξοδο του υποκειμένου από τον εαυτό του-από τη συνείδηση- δηλαδή την τερατωδία όπως σημειώνει ο Κλοσσόφσκι στο έργο του  Ο ανοσιουργός φιλόσοφος. Για το σημείο και τη διαστροφή στο Sade. Το υποκείμενο της πράξης είναι το υποκείμενο της ενόρμησης, ανήκει στην περιοχή του τερατώδους όπως τερατώδεις είναι οι πράξεις της Ιουλιέτας και της Αντιγόνης.
Η σαδική Ιουλιέτα αποτελεί όπως και η Αντιγόνη ένα παράδειγμα καθαρού υποκειμένου της ενόρμησης όπου τα ανθρώπινα στοιχεία έχουν απαλειφτεί. Ο Ζίζεκ σημειώνει χαρακτηριστικά ότι το πρόβλημα είναι ότι είμαστε υπερβολικά ανθρώπινοι, ο Χίτλερ ήταν ανθρώπινος, υπερβολικά ανθρώπινος. Η πράξη έχει τερατώδη χαρακτήρα. Ο Αλτουσσέρ αποτέλεσε το παράδειγμα ενός θεωρητικού αντι- ανθρωπισμού ενώ ο Λακάν υπήρξε ριζοσπαστικότερος υποστηρίζοντας έναν πρακτικό αντι- ανθρωπισμό. Η Αντιγόνη και η Ιουλιέτα αντιστοιχούν στο μη ανθρώπινο με χαρακτηριστικό τους, την επιμονή στην καθαρή επιθυμία τους, μια επιθυμία θανάτου.
Το να ακολουθείς την ενόρμηση θανάτου δεν σημαίνει κατά τον Ζίζεκ μόνο  το να πεθαίνεις για την επιθυμία σου, να αφανίζεσαι ως υποκείμενο της συμβολικής τάξης . Πολύ περισσότερο σημαίνει ότι λειτουργείς σαν την Ιουλιέτα, ξεκινάς τις εκκαθαρίσεις χωρίς κανέναν ανθρώπινο οίκτο (με απάθεια), εκτελώντας το επαναστατικό καθήκον σου όπως οφείλεις ακόμη και αν αυτό σημαίνει τον θάνατό σου. Η πράξη ενέχει την καταστροφή του συμβολικού, εκτός από το θάνατο του υποκειμένου. Ο Ζίζεκ σκοπεύει σε μια ηθική όπου το επαναστατικό υποκείμενο μεταβαίνει από την κατάσταση υποταγής στον νόμο (θύμα όπως η Ισμήνη και η Ιουστίνη) στην κατάσταση του θύτη.

Βαγγέλης Ραπτόπουλος: Η ΠΙΟ ΚΡΥΦΉ ΠΛΗΓΗ


Open publication - Free publishing
ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ 19 ΣΕΛΙΔΕΣ

H απατηλή υπόσχεση της αγάπης, Πέτρος Θεοδωρίδης από τις εκδόσεις ΕΝΕΚΕΝ

H απατηλή υπόσχεση της αγάπης, Πέτρος Θεοδωρίδης από τις εκδόσεις ΕΝΕΚΕΝ



«Η προσωπική μας ταυτότητα συνθέτει μία επιλεκτική αφήγηση: την ανασυνθέτει εκ των υστέρων ως αναδρομική βιογραφία. «Αυτό που ήταν πρωταρχικά χωρίς νόημα μόνο αργότερα, αναδρομικά, αποκτά νοηματική επίδραση»2. Γιατί η μνήμη σχεδόν πάντα είναι επιλεκτική, ως ανάμνηση που υψώνεται στο βάθρο ξεχασμένων πραγμάτων. Γιατί «δεν είναι οι αμετάβλητες εικόνες αυτές που εμπιστευόμαστε, αλλά κάποιες αναπλάσεις φανταστικές εικόνες: το παρελθόν αναπλασμένο έτσι ώστε να ταιριάζει στο παρόν»3. Σχεδόν η κάθε μνήμη είναι ανά-μνηση· ξανακοιτάζουμε τους εαυτούς μας κάθε φορά και διαλέγουμε από τον σωρό των βιωμάτων μας εκείνη την ενθύμηση που ξαναδίνει νόημα στην τωρινή ζωή μας.
   Η αίσθηση του εαυτού μας προϋποθέτει μια αφηγηματική ταυτότητα, ότι δηλαδή κάποιος είναι σε θέση να αφηγηθεί στον εαυτό του μια σχετικά συνεκτική ιστορία4. «Αποστολή της αφήγησης είναι να επιλέγει και είναι ίδιον της φύσης της να συμπεριλαμβάνει αποκλείοντας και να διαφωτίζει σκιάζοντας. Αν αφεθεί στην τύχη του, αν δεν φωτισθεί από τους προβολείς της αφήγησης, ο κόσμος δεν είναι ούτε τακτικός ούτε χαοτικός, ούτε καθαρός ούτε βρώμικος»5...

Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2012

ΜΑΡΤΥΡΙΑ, ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΤΖΙΚΗΣ, από τις εκδόσεις ΕΝΕΚΕΝ

ΜΑΡΤΥΡΙΑ, ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΤΖΙΚΗΣ, από τις εκδόσεις ΕΝΕΚΕΝ






«...Ο αγώνας συνεχιζόταν πιο έντονος και πιο επικίνδυνος. Λείπαμε συχνά σε διάφορες συσκέψεις ή μεταφέροντας εφόδια στα βουνά. Εγώ δούλευα μέρα νύχτα για την οργάνωση. Έγινα υπεύθυνος του οικονομικού τομέα της τοπικής οργάνωσης του Ε.Α.Μ. Μέσα στις υπάρχουσες συνθήκες δεν ήταν εύκολο να είσαι υπεύθυνος των οικονομικών. Έπρεπε να εκτιμάς τα χρήματα που μαζεύονταν λέβα προς λέβα και τούτο το θεωρούσα τιμή μου. Τα χρήματα που μαζεύονταν αποτελούσαν μεγάλη ευθύνη για μένα μέσα στη φτώχεια που έδερνε τον κόσμο.
   Στο σπίτι μας εξακολουθούσε να μένει η Ρετζίνα που, όπως είπα, είχε πάρει κοντά της η μάνα μου. Ήδη είχαν βάλει στο πέτο των Εβραίων το άστρο του Δαυίδ. Ήταν φανερό πως από μέρα σε μέρα θα τους μάζευαν. Παρακαλούσα τον Αλβέρτο να τους πάμε στο βουνό, στους αντάρτες, αλλά ο μπάρμπα Ιακώβ δεν ήθελε ούτε ν’ ακούσει. «Δεν πάω μ’ αυτούς τους τσιπλάκηδες», έλεγε. «Όπου πάμε, θα πάμε όλοι μαζί». Μάθαμε πως πέθανε κατά τη μεταφορά και οι άλλοι στα κρεματόρια του Άουσβιτς. Όσοι είχαν γίνει Βούλγαροι υπήκοοι δεν τους πήραν. Έτσι, γλίτωσε η άλλη αδερφή της Ρετζίνας, η Πέρλα. Ο Ασέρ, ο άντρας της, είχε γραφτεί Βούλγαρος και η κόρη τους παντρεύτηκε Έλληνα και βαφτίστηκε χριστιανή. Η οικογένεια είχε κρύψει αρκετά υφάσματα στα μπαούλα του σπιτιού μας, τα οποία πήρε η χριστιανή κόρη της Πέρλας. Υποψιαζόταν μάλιστα ότι δεν τα είχαμε δώσει όλα. Όμως δεν κρατήσαμε τίποτα. Για μας αποτελούσε καθήκον αγάπης η φύλαξη της περιουσίας τους. Τους κλάψαμε πολύ. Είχαμε μεγαλώσει μαζί, σαν μια οικογένεια.
   Τα γεγονότα έτρεχαν, η υποχώρηση των Γερμανών αναπτέρωσε το ηθικό μας. Το κίνημα φούντωσε. Ήρθε ο Σεπτέμβρης του 1944. Στις 9 του μήνα άρχισε η κατάρρευση. Επαναστάτησε το σύνταγμα του χωριού μας. Έτρεχαν οι αγγελιαφόροι καβάλα στ’ άλογα. Εμείς χαρές, τραγούδια. Ό κόσμος στους δρόμους, στις πλατείες, και στα αλώνια χόρευε. Η πρώτη απελευθερωτική σύσκεψη των επικεφαλής της πολιτικής και στρατιωτικής οργάνωσης του Ε.Α.Μ. ορίστηκε να γίνει στο σπίτι μας. Μας ειδοποίησαν πως μια μερίδα αξιωματικών δεν παραδινόταν στους επαναστάτες. Κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο ΕΛΑΣ κατέλαβε τον σταθμό χωροφυλακής. Εμείς φοβηθήκαμε. Το σπίτι μας ήταν γεμάτο ελασίτες και αν συνέβαινε κάτι κινδυνεύαμε. Δυο μέρες περάσαμε αγωνιώντας. Δεν είχε σταθεροποιηθεί η κατάσταση...»
 

Σάββατο 20 Οκτωβρίου 2012

ο Εκτιποτισμός του Καντάφι/απο το MHNYMAL

ο Εκτιποτισμός του Καντάφι

Ιδιόρρυθμος δικτάτορας, ηγέτης, παρανοϊκός που βίαζε μαθήτριες, αντιιμπε-ριαλιστής, φιλοαμερικανός, τι; Αμφιλεγόμενος; Μπα. Από αδιαφιλονίκητος αρχηγός μιας ζωής όπως τη γούσταρε, σώμα πομπεμένο μιας άξαφνα ή προδια-γεγραμμένα γυμνής ζωής. Ο Καντάφι. Ένα χρόνο πριν, στις 20 Οκτωβρίου 2011, το youtube γλέντησε την εξευτελιστική θανάτωση homo qaddafi sacer. O Agamben στο Homo Sacer

Αυτή η βία - η μη εγκεκριμένη θανάτωση την οποία μπορεί να διαπράξει οποιοσδήποτε - δεν μπορεί να ταξινομηθεί ούτε ως θυσία ούτε ως δολοφονία, ούτε ως εκτέλεση μιας καταδίκης ούτε ως ιεροσυλία. Δεν αναφέρεται βέβαια στον Καντάφι, αλλά γενικά σε μία σχέση εξαίρεσης του ανθρώπινου πράττειν. Πρόκειται για τη σφαίρα της κυρίαρχης απόφασης, η οποία αναστέλλει τον νόμο στην κατάσταση της εξαίρεσης και ενέχει με τον τρόπο αυτό τη γυμνή ζωή. 

Μα, ο Καντάφι; Ο κυρίαρχος της Τζαμαχιρίγιας; Ναι. Στα δύο ακραία όρια της έννομης τάξης, κυρίαρχος και homo sacer παρουσιάζουν δύο συμμετρικές φιγούρες, που έχουν την αυτή δομή και συσχετίζονται, με την έννοια ότι κυρίαρχος είναι αυτός εν σχέσει προς τον οποίο όλοι οι άνθρωποι είναι δυνάμει homines sacri, και homo sacer είναι εκείνος εν σχέσει προς τον οποίο όλοι οι άνθρωποι ενεργούν ως κυρίαρχοι. 

Ο Καντάφι, που είχε τη δύναμη να αφαιρέσει τη ζωή οποιουδήποτε, βρέθηκε στη θέση αυτού που μπορούσε οποιοσδήποτε να του αφαιρέσει τη ζωή. Ανώνυμα, δημόσια, γιουτουμπικά. Εξάλλου, η θανάτωση είτε του homo sacer είτε του κυρίαρχου δεν συνιστά ανθρωποκτονία. Του δεύτερου, επειδή είναι κάτι σοβα-ρότερο... 

Συσχετίζοντας το τα σώματα του κυρίαρχου και του sacer, ο Agamben καταλήγει στους Γιακωβίνους που, το 1972, επιθυμούσαν να θανατωθεί ο βασιλιάς απλώς χωρίς δίκη, και ωθούσαν μέχρι τα άκρα, μολονότι πιθανώς δίχως να το αντιλαμβάνονται, την πίστη στην αρχή της αθυτότητας της ιερής ζωής, την οποία οποιοσδήποτε μπορεί να θανατώσει δίχως να διαπράξει ανθρωποκτονία, αλλά η οποία δεν μπορεί να υποβληθεί στις θεσπισμένες μορφές εκτέλεσης. 

Έτσι κι αλλιώς, όχι μόνο στην περίπτωση του Καντάφι, αλλά γενικά, η εκ των προτέρων απόδοση σε ένα ανθρώπινο σώμα της άθυτης αλλά φονεύσιμης ιδιότητας του homo sacer είναι ακόμα εξαιρετικά δύσκολη. Αν σήμερα δεν υφίσταται πλέον μια εκ των προτέρων προσδιορίσιμη φιγούρα του homo sacer είναι, ίσως, γιατί είμαστε όλοι ανεξαιρέτως δυνάμει homines sacri.





Πήγα να γράψω για τον θάνατο του Καντάφι πριν από ένα χρόνο. Θυμήθηκα το "Επί Ασπαλάθων...", το τελευταίο ποίημα του Σεφέρη, που δημοσιεύθηκε στο Βήμα τρεις μέρες μετά το θάνατό του, το Σεπτέμβριο του 1971. Το ποίημα αναφέρεται στην τύχη που είχε στον Άδη ο πατροκτόνος και αδερφοκτόνος τύραννος Αρδιαίος: το χειρότερο από τα παθήματά του ήταν το καταξέσκισμά του πάνω σε αγκαθωτούς ασπαλάθους, όπως το περιγράφει  ο Πλάτων στην Πολιτεία
Ο Σεφέρης είχε στο νου του τη χούντα στην Ελλάδα. Ο Καντάφι, όμως, ήταν αυτός που η τύχη του θύμιζε εκείνη του Αρδιαίου, κι όχι οι συνταγματάρχες. Είδα τυχαία ότι ο κ. Παπαϊωάννου είχε δημοσιεύσει το ποίημα στο αντίφωνο. Και το άφησα. 


»Εκεί πια, είπε, άνδρες αγριωποί που φάνταζαν σαν γλώσσες φωτιάς και στέκονταν πλάι στο άνοιγμα, ακούγοντας το μουγκρητό, άλλους μεν τους έπιαναν και τους τραβούσαν, τον Αρδιαίο όμως και μερικούς άλλους, αφού τους έδεσαν χειροπόδαρα, μαζί και το κεφάλι, τους έβαλαν κατάχαμα και τους έγδαραν, έπειτα τους τράβηξαν έξω από το δρόμο, στο πλάι, σέρνοντάς τους απάνω σε ασπαλάθους, κι εξηγούσαν κάθε φορά στους περαστικούς γιατί το έκαναν αυτό και ότι τους πήγαιναν να τους ρίξουν στον Τάρταρο». Κι από τους πολλούς και κάθε λογής φόβους που 'χαν δοκιμάσει, ο μεγαλύτερος, είπε, ήταν μήπως κι ακουγόταν εκείνο το μουγκρητό την ώρα που καθένας τους θα προσπαθούσε να βγει, κι ήταν μεγάλη η χαρά να 'ναι το μουγκρητό σταματημένο καθώς θα ανέβαιναν επάνω. Αυτές περίπου, είπε, ήσαν οι ποινές και οι τιμωρίες, κι οι ανταμοιβές πάλι ανάλογες.


Αυτό ήταν (σε μετάφραση Ν. Μ. Σκουτερόπουλου)
το απόσπασμα από την Πολιτεία 
που ενέπνευσε τον Σεφέρη:


Ήταν ωραίο το Σούνιο τη μέρα εκείνη του Ευαγγελισμού."
πάλι με την άνοιξη.
Λιγοστά πράσινα φύλλα γύρω στις σκουριασμένες πέτρες
το κόκκινο χώμα και οι ασπάλαθοι
δείχνοντας έτοιμα τα μεγάλα τους βελόνια
και τους κίτρινους ανθούς.
Απόμερα οι αρχαίες κολόνες,χορδές μιας άρπας που αντηχούν
ακόμη...

Γαλήνη
-Τι μπορεί να μου θύμισε τον Αρδιαίο εκείνον;
Μια λέξη στον Πλάτωνα θαρρώ, χαμένη στου μυαλού
τ'αυλάκια.
τ΄όνομα του κίτρινου θάμνου
δεν άλλαξε από κείνους τους καιρούς.



Το βράδυ βρήκα την περικοπή:
"τον έδεσαν χειροπόδαρα" μας λέει
"τον έριξαν χάμω και τον έγδαραν
τον έσυραν παράμερα τον καταξέσκισαν
απάνω στους αγκαθερούς ασπάλαθους
και πήγαν και τον πέταξαν στον Τάρταρο κουρέλι".

Έτσι στον κάτω κόσμο πλέρωνε τα κρίματά του
Ο Παμφύλιος ο Αρδιαίος ο πανάθλιος Τύραννος

31 του Μάρτη 1971



Ο Σεφέρης υποθέτω θα ήταν υπέρμαχος γενικότερα των πλατωνικών απόψεων για την πολιτική εξουσία, όπως παρουσιάζονται και στην Πολιτεία. Θα συμφωνούσε κι αυτός με την ιδέα ότι εκτός από τους τυράννους και άνθρωποι αμόρφωτοι, δίχως καμιά εμπειρία της αλήθειας, δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να διοικήσουν ικανοποιητικά μια πολιτεία. Ο Πλάτων, ο Σωκράτης φρονούσαν ότι οι σοφοί, αυτοί που μάλιστα από τη φύση τους είναι προικισμένοι  να διοικούν, οι τεχνικοί της εξουσίας, μπορούν μόνο. Η υπόθεση, καθόλου πρωτότυπο εν τούτω τω μπλωγκ, πάει αλλού, αλλά ο Καντάφι μπορούσε; Εκ των ιστορικών πραγμάτων, ναι. Μέχρις ότου να μην μπορεί· και από κυρίαρχος της Τζαμαχιρίγια, του κράτους του λαού δηλαδή, και λαός ίσον μάζα, έγινε κάτι σαν Αρδιαίος, έγινε homo qaddafi sacer, άθυτος αλλά φονεύσιμος βάναυσα, ατιμωτικά, εκτιποτιστικά. Για ν' απομείνει το άθυτο κουφάρι του, ένα ιερό τίποτα. 
Το πρόσωπο προσεύχεται. Ω πρόσωπο.
Αρχαίο καταυγάζει από μεταθανάτιες κραυγές.
Τρωάδα τού προσώπου.
Το μόνον πρόσωπο. Η τραγική στιγμή τού κόσμου.
Τινάζεται με φλέβες που εκλιπαρούν, φριχτές
εκφράσεις αγωνίας που το δείχνουν πιο γυμνό
απ' όταν είναι κοιμισμένο πεθαμένο. Ο πανικός
του δέρματος παίρνει το δέρμα και τεντώνει το
τεντώνει
να το σώσει ως εκεί που δεν υπάρχει δέρμα
ως εκεί που δεν υπάρχει πρόσωπο. Φτάνει
εκεί που δεν υπάρχει δέρμα. Φτάνει
εκεί που δεν υπάρχει πρόσωπο.
Ω από αύρα μάγουλα κι ανάσας μύρο.
Το πρόσωπο
κυκλώνεται.
Ω το χιόνι στα δόντια. Ω το ρόδο στα χείλη.
Κυκλώνεται
από παντού. Ο εκτιποτισμός.
Κι αλώνεται. Το πνεύμα σαν χιόνι
το πνεύμα σαν ρόδο.
Από παντού
στα νύχια και στα δόντια των νημάτων.
Πέφτει
και πέφτει
γονατίζει. Γονατισμένο πρόσωπο
γλιστρώντας μες στο αίμα του. Πιο κάτω
δεν μπορεί να γίνει για το πρόσωπο.


Πιο κάτω απ' τον εκτιποτισμό δεν ημπορεί να γίνει, νιώθει έντρομος ο Δημήτρης Δημητριάδης σε μια απ' τις Σκηνές του Μαρτυρίου στον 7ο από τους Καταλόγους 5-8. Ο κυρίαρχος Καντάφι. Που στην έρημο ετάφη. Ξανά στον Agamben: Ο όρος σώμα, ο οποίος σε μεταγενέστερες εποχές παρουσιάζεται ως ένα καλό ισοδύναμο του δικού μας σώματος, αρχικώς σήμαινε μόνο «πτώμα, λείψανο, κουφάρι», ως εάν η ζωή καθαυτή, η οποία για τους Έλληνες κατέληγε σε μια πολλαπλότητα όψεων και στοιχείων, να παρουσιαζόταν ως ενότητα μόνο μετά τον θάνατο. Το σπτώμα του Καντάφι εκτιποτισμένο. Έτσι πλέρωνε τα κρίματά του, όπως ο Αρδιαίος του Πλάτωνα και του Σεφέρη; Μα πώς, αφού είναι άθυτο· φονεύσιμο μα άθυτο, το σώμα του Μουαμάρ. Κι έτσι τάφηκε όχι σύμφωνα με τον ισλαμικό νόμο, ο άλλοτε κυρίαρχος που θαύμασαν οι μάζες, έτσι είναι οι μάζες οι αδιάφορες, και τον ακολούθησαν άλλοτε πιστά. Όπως κι οι Tinariwen που το 1980 εκπαιδεύτηκαν σε στρατόπεδο ανταρτών Touareg στη Σαχάρα, μετά από πρόσκληση του Καντάφι. Θα τους ακούσουμε με ευχαρίστηση και πιο άνετα αν πατήσουμε το pause στο divshare πιο πάνω (αν παίζει ακόμα), ένα remix του Otomo Yoshihide από την Περσέπολη του Ιάννη Ξενάκη, γραμμένη από τον Έλληνα συνθέτη μετά από παραγγελία του Σάχη της Περσίας για τον γιορτασμό των 2.500 χρόνων από την ίδρυση της Περσίας από τον Κύρο. Ναι.



Από το Μοντέρνο στο Μεταμοντερνο -Στη τέχνη και στη Κοινωνία. Πέτρος Θεοδωρίδης

  Πέτρος Θεοδωρίδης (τμήμα κινηματογράφου Α.Π.Θ ) Από το Μοντέρνο στο Μεταμοντερνο Στη τέχνη και στη Κοινωνία   Α. :Μοντερνισμός   ...