Μετρ'ια ιδεολογία

 Σελ 34

Μετρια ιδεολογία

 Marshall Sahlins

Η δυτική ψευδαίσθηση της ανθρώπινης φύσης

Στοχασμοί γύρω από τη μακραίωνη ιστορία της ιεραρχίας, της ισότητας και της εξύψωσης από την αναρχία στη Δύση

και

Συγκριτικές σημειώσεις πάνω σε άλλες αντιλήψεις περί της ανθρώπινης συνθήκης

Μετάφραση Νίκος Κούρκουλος

ΕΚΔΟΣΕΙΣ του ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ

2010 

Τελικά η αντίθεση μεταξύ ισότητας και ιεραρχίας καταλήγει στη σύγκρουση μεταξύ λαϊκής κυριαρχίας από τη μία και όλιγαρχίας ή μοναρχίας από την άλλη: μορφή με την οποία, μαζί με πολλά πολιτισμικά συνεπαγόμενα, θα διατρέξει τη δυτική ιστορία για πάνω από δυο χιλιάδες χρόνια.

 Ο Morris μιλάει για μια ορισμένη «μετρία ιδεολογία» που αναδύθηκε τον 8ο αιώνα και κατά διαστήματα αντιπαρατέθηκε σ' ένα σύστημα αριστοκρατι κής εξουσίας, ώσπου να θριαμβεύσει με το θεσμό της αθηναϊκής δημοκρατίας. 

Η κοινωνική ιστορία της αρχαϊκής περιόδου, γράφει, «γίνεται καλύτερα κατανοητή αν θεωρηθεί μια σύγκρουση ανάμεσα σ' αυτές τις αντιθετικές κουλτούρες». 

Οι «μέτριοι» ήταν οπαδοί ενός αυτοργανωμένου, εξισωτικού και συμμετοχικού καθεστώτος.

 Σε ζηλόφθονη αντιπαράθεση προς την ηρωική αριστοκρατία, εκπροσωπούσαν τη φιλοσοφία ενός βίου με μέτρο.

 Κρατούσαν υπό έλεγχο τις σωματικές ορέξεις, απόφευγαν την απληστία και την αλαζονεία, προφυλάσσοντας έτσι την αλληλεγγύη με τους ομοίους τους. Όπως το θέτει ο Morris, αποτελού σαν μια «φαντασιακή κοινότητα» μετριοπαθών, ίσων, αντρών, πολιτών, που έστρεφαν τα νώτα στο παρελθόν και την Ανατολή. 

Οι αριστοκράτες απεναντίας, έχοντας πρότυπο τους παλιούς μυκηναίους ευγενείς, αναζητούσαν την ταυτότητά τους, όπως και την εξουσία τους, πάνω και πέρα από τους συμπατριώτες τους. 

Η κοινωνική τους θέση προερχόταν από τους θεούς, από ηρωικούς προγόνους και από την Ανατολή – από όπου έφερναν τις υλικές ενδείξεις της θεϊκότητάς τους.

Με δεδομένες τις διαφορές ανάμεσα σ' αυτές τις «αντιθετικές κουλτούρες», η συγκατοίκησή τους στις αναπτυσσόμενες πό λειςκράτη μπορούσε να τις μετατρέψει σε ανταγωνιστικές φα τρίες, φέρνοντας τις ελίτ απέναντι στον κοινό λαό σε διαμάχες που γινόταν ολοένα και περισσότερο κατανοητές σαν συγκρούσεις μεταξύ πλουσίων και φτωχών.