Η "επανάσταση μέσα στο μυαλό"
Η αριστερή κουλτούρα της δεκαετίας του 1960 κληροδότησε στις επόμενες γενιές ένα σοβαρό μεταφραστικό λάθος.
Το λάθος αυτό συνίσταται στην ιδέα της "επανάστασης μέσα στο μυαλό."
Δεν υπάρχει τίποτε κακό σ' αυτή καθαυτή την ιδέα, εφόσον πρώτα έχει επιτευχθεί με συλλογικό τρόπο η επανάσταση έξω
απ' το μυαλό, στην αντικειμενική πραγματικότητα: "επανάσταση μέσα στο
μυαλό" ήταν αυτό που ζήτησε ο Λένιν στα τελευταία του κείμενα όταν έκανε
λόγο για την ανάγκη ραγδαίας ανάπτυξης της "κουλτούρας" και "παιδείας"
των σοσιαλιστών, την οποία και έκρινε αυστηρότατα, ως εντελώς ανεπαρκή
για τα πραγματικά καθήκοντα του σοσιαλισμού. Ήταν επίσης αυτό που ζήτησε
ο Μάο, με την Πολιτισμική Επανάσταση. Με την λεπτομέρεια όμως ότι είχαν
πρώτα ξοδέψει δεκαετίες της ζωής τους εργαζόμενοι ασταμάτητα --και με
τελική επιτυχία!-- για την επανάσταση έξω απ' το μυαλό.
Η δυτικοευρωπαϊκή νεολαία, που
δεν είχε ιδέα για το πώς να πετύχει την υλικά απτή επανάσταση που είναι
αναγκαίο να προηγηθεί της "επανάστασης μέσα στο μυαλό", δεν είχε και την
παραμικρή εμπειρία των δυσκολιών και της σκληρότητας της εμπειρίας της
επανάστασης έξω απ' το μυαλό. Μετέφρασε λοιπόν τη συνθηματολογία της
Πολιτισμικής Επανάστασης, της οποίας έτυχε να είναι σύγχρονη, στα δικά
της πολύ στενότερα και πολιτικά οπισθοδρομικά πλαίσια, αφήνοντας έξω τα
καθήκοντα της επανάστασης ως συνολικά ανατρεπτικής
παρέμβασης στη θεσμική πραγματικότητα και κρατώντας μόνο ένα
ατομικοποιημένο πρόταγμα εγκεφαλικής "φώτισης", το οποίο ανέμειξε με
αρκετές δόσεις ελευθεριακού ατομικισμού και new age δοξασιών.
Η κυρίαρχη αριστερή κουλτούρα
του ύστερου καπιταλισμού στη Δύση (δηλαδή, η "αριστερή" έκφραση της
κουλτούρας του ύστερου καπιταλισμού) είναι μια εκφυλισμένη εκδοχή της
εκφυλισμένης εκδοχής της επανάστασης που διέδωσαν τα δυτικά ύστερα 60.
Αν σε προηγούμενες δεκαετίες η
κουλτούρα αυτή ήταν απλώς αντιληπτή ως εύπεπτα ανώδυνη (και για αυτό
αρκετά δημοφιλής), οι συνέπειές της υπό το κράτος των τωρινών
περιστάσεων είναι τραγικές: καθώς η φτώχεια και η ανέχεια εντείνονται σε
τέτοιο βαθμό που όλοι, ακόμα και οι πιο προνομιούχοι, βρίσκονται ευθέως
αντιμέτωποι με το θέαμα συνανθρώπων τους πεταμένων στο δρόμο, να
ζητιανεύουν, να τρώνε από τα σκουπίδια, να κλέβουν μόνο και μόνο για να
έχουν κάτι να φάνε, να μένουν χωρίς στοιχειώδη υγειονομική κάλυψη και
περίθαλψη, η κοινωνία μας ξόδεψε πολύτιμο πολιτικό χρόνο αναζητώντας,
μάταια φυσικά και χωρίς καμία λογική, το ανέξοδο όνειρο της "επανάστασης
μέσα στο μυαλό", της χειραφέτησης που πιστοποιεί το εγώ για το εγώ, της
απόσυρσης, ουσιαστικά, από το τραύμα της πραγματικής ζωής προς κάθε
λογής φαντασιώσεις εγκεφαλικής και ψυχικής παντοδυναμίας.
Ήρθε ο καιρός να θαφτεί
τελεσίδικα αυτό το μείγμα δυτικής έπαρσης και ατομικιστικής φενάκης:
καμία επανάσταση δεν μπορεί να γίνει "στο μυαλό" αν δεν γίνει επίσης έξω
από αυτό, στο απέραντα αδρανές και δυσκίνητο πεδίο της πραγματικότητας
που τρώει τέτοιου είδους εφηβικές φαντασιώσεις για πρωϊνό. Μόνο αυτοί
που έχουν αναμετρηθεί αρκετά με την πραγματικότητα για να σφυρηλατήσουν
την συλλογικότητα που κάνει εφικτή την επανάσταση έξω απ' το μυαλό
μπορούν να είναι αυθεντικοί δικαιούχοι μιας δεύτερης επανάστασης, που θα
αφορά τις πιο βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις και έξεις που κληροδότησαν
δεκαετίες ζωής στην καπιταλιστική κοινωνία.
Αυτός είναι ένας βασικός λόγος που οι εργάτες, και όχι οι διανοούμενοι, είναι η τάξη που προηγείται έμπρακτα
στην αντίληψη ιδεολογικών και οργανωτικών καθηκόντων στην παρούσα φάση,
που έχει τον πρώτο λόγο, και την οποία ο ταξικά σκεπτόμενος
διανοούμενος γνωρίζει πως πρέπει να ακολουθεί, μαθαίνοντας από αυτή αντί
να περιορίζεται στο να τής κάνει άχρηστα μαθήματα. Επειδή ο εργάτης δεν
ζει "στο μυαλό" αλλά στην αδήριτη πραγματικότητα, ξέρει πολύ καλύτερα
από τον διανοούμενο πώς να πει το αναγκαίο, και πώς να ξεχωρίσει το
αναγκαίο. Ξέρει πολύ καλύτερα πώς να διυλήσει, απ' το ατέρμονο πεδίο της
πληροφορίας στο οποίο ο διανοούμενος συνηθίζει να χάνεται, αυτό που
είναι απαραίτητο να διαδοθεί και να εμπαιδωθεί.
Για αυτό και δεν υπάρχει
διανόηση που να είναι ανίκανη να μάθει από την εργατική τάξη. Η διανόηση
που αγνοεί την εργατική τάξη δεν είναι διανόηση, γιατί δεν είναι ικανή
ανακλαστικής σκέψης, δηλαδή κριτικής σκέψης -- και δεν υπάρχει σκέψη που
δεν είναι κριτική. Η σημερινή "διανόηση" είναι, στην συντριπτική της
πλειοψηφία, διανόηση που μπέρδεψε τον ναρκισσιστικό αυτοματισμό που τής
εξασφάλισαν δεκαετίες σχετικής ευμάρειας και απομάκρυνσης από τα λαϊκά
στρώματα με τη σκέψη. Είναι μια μη διανόηση, ανίκανη να
καταλάβει ότι είναι πια ουρά και όχι πρωτοπορία της κοινωνίας, για τον
απλούστατο λόγο ότι οι ιδέες που διακόμισε εδώ και δεκαετίες ανήκουν
στον μεγάλο σωρό διακοσμητικών σκουπιδιών που συσσωρεύει καθημερινά ως
προστατευτικό οδόφραγμα η άρχουσα, μεγαλοαστική τάξη.
Η άσκηση πολιτικής πρωτοπορίας
δεν είναι κληρονομικό δικαίωμα, ούτε εξασφαλίζεται από σπουδές και
πτυχία. Για να ηγηθείς με τρόπο αποτελεσματικό και χρήσιμο για τους
άλλους πρέπει πρώτα να μαθαίνεις. Και για να μαθαίνεις, πρέπει πρώτα να
είσαι αρκετά ταπεινός απέναντι στο ποιός μπορεί να είναι ο δικός σου
δάσκαλος και ποιό το περιεχόμενο των μαθημάτων που χρειάζεσαι.
14 σχόλια:
Υπάρχει ένα ορθογραφικό στο τέλος, αν μπορεί ας διορθωθεί: όχι "τον μαθημάτων" βέβαια, αλλά "των μαθημάτων"
ο.κ
η ετικετα ατομο
http://nosferatos.blogspot.com/search/label/%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%BF
Ο ΕΤΕΡΟΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΟΣ
τον Riesman τον απασχολουσε περισσοτερο η εμφανιση (τοτε!!!) του ετεροκατευθυνόμενου (otherdirected) ανθρώπου πού βρισκεται χωρίς έναν εσωτερικό οδηγό- αντιθεται η δραση του καθοδηγείαται μονιμα από τον αμεσο κοινωνικο του περιγυρο.
Η αντιπάθεια του Riesman για την ετεροκατευθυνόμενη προσωπικότητα διαφαίνεται στην επιλογή των περιγραφών πού κάνει«ο ετεροστρεφής ειναι ενας κονφορμιστής΄΄ ο οποιος «υποτάσσεται στην εξουσία της ομάδας» και κυριαρχείται από μια «ακόρεστη αναγκη για αποδοχή»,«ειναι κοσμοπολιτης. Για αυτόν το σύνορο αναμεσα στο οικείο και το ξένο…εχει καταργηθεί Καθώς η οικογένεια απορροφά συνεχώς το ξενο και ανασχηματίζεται,το ξένο γίνεται οικείο. Ο ετεροστρεφής ειναι από μια αποψη σαν το σπίτι το παντού και πουθενά, ικανός για μια γοργή και μερικές φορες επιφανειακή οικειοτητα με τον καθενα και για μιαν απόκριση στον καθένα .Ο ετεροστρεφής πρεπει να ειναι ικανός να λαμβάνει σήματα από μακριά κι από κοντά¨οι πηγές ειναι πολλές, ο αλλαγές γοργές
Αυτό λοιπόν που μπορεί να εσωτερικευθεί δεν ειναι ενας κωδικας συμπεριφοράς,αλλά ο εξεζητημένος εξοπλισμός πού χρειάζεται για να λαμβάνει τέτοια μηνυματα και εν τέλει να συμμετέχει στην κυκλοφορία τους.
Αντί για τους ελέγχους ενοχής και ντροπής που εξακολουθουν βέβαια να υπάρχουν, ο ουσιαστικός ψυχολογικός μοχλός του ετεροστρεφούς ειναι μια διαχυτη ανησυχία΄.Αυτός ο εξοπλισμός ελέγχου δεν ειναι σαν γυροσκόπιο αλλά σαν ραντάρ »
* David Riesman Το μοναχικό πλήθοςΜτφ Βασίλης Τομανάς εκδ Νησίδες (1949)2001
Για τον Χιουμ η εαυτοτητα είναι μονάχα μια πρόβα συνεχειών
Για τον Χιουμ η εαυτοτητα είναι μονάχα μια πρόβα συνεχειών
Όπως έγραψε :
''Ο Νους είναι ένα είδος θεάτρου όπου διάφορες αντιλήψεις κάνουν την εμφάνιση τους διαδοχικά . Περνούν , ξαναπερνούν , γλιστρούν αθορυβα εξω από την σκηνή και πλέκονται σε ανεξάντλητη ποικιλία θέσεων και καταστάσεων.
Δεν υπάρχει κυριολεκτικά καμμια απλότητα στο νου σε μια δεδομένη στιγμή , ούτε ταυτότητα σε κάποια άλλη, όσο και εάν εμείς τείνουμε να φανταζόμαστε πως υπάρχει μια τέτοια απλότητα και ταυτότητα. Η σύγκριση με το θέατρο δεν θα πρέπει να μας οδηγήσει σε εσφαλμένα συμπεράσματα
. Ο νους συνίσταται αποκλειστικά και μόνο στις διαδοχικές αντιλήψεις , χωρίς να έχουμε την παραμικρή έννοια του χώρου όπου αυτές οι σκηνές εκτυλίσσονται ή των υλικών από τα οποία είναι κατασκευασμένος ‘’
Ντειβιντ Χιούμ , πραγματεία για την ανθρώπινη φύση, Βιβλίο πρώτο , μτφ Μαρία Πουρνάρη , Αθήνα ,πατακης
Ποιος είναι ξένος σήμερα;
του Πέτρου Θεοδωριδη
αποσπασματα απο το
''Ταυτοτητες και Ξενοι''
που δημοσιευτηκε στο
ΕΝΕΚΕΝ τευχος 4 Ταυτοτητες σε Κρίση
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
-Πως θα ορίζαμε το ξένο σήμερα;
Σήμερα στην καθημερινή ζωή είμαστε συνεχώς εκτεθειμένοι στο σοκ της διαφοράς: η διάκριση του οικείου από το ξένο, το διαφορετικό ή το αλλότριο έχει γίνει περισσότερο εύθραυστη παρά ποτέ.
Σήμερα οι από κοινού μοιρασμένες, συλλογικές μορφές του οικείου από το οποίο διαχωρίζεται το αλλότριο ως διαφορετικό μπορούν να στηριχτούν όλο και λιγότερο σ’ εκείνες τις βασικές διαδικασίες μέσα από τις όποιες παράγονται. «Αυτό που ο Ζιμελ αντιλαμβανόταν ως το χαρακτηριστικό του ξένου -«ο οδοιπόρος, που σήμερα έρχεται και αύριο μένει » στην εποχή μας τείνει να γίνει η γενική μορφή ζωής » .‘Αυτό δεν σημαίνει ότι η σχέση με τον ξένο έχει γίνει λιγότερο προβληματική, μάλλον το αντίθετο συμβαίνει Όταν η οριοθέτηση του αλλότριου δεν μπορεί να στηριχτεί πια σε αυτονόητες πολιτισμικές διακρίσεις, τότε συμβαίνουν δυο πράγματα:. «Από τη μια γίνεται φανερός ο κατασκευασμένος χαρακτήρας του αλλότριου(καθώς και του οικείου) ο οποίος ήταν βέβαια ανέκαθεν τέτοιος, αλλά τώρα -απογυμνωμένος από την αυτονόητη πολιτισμική του προφάνεια- εμφανίζεται πιο καθαρά ως κοινωνική κατασκευή. Από την άλλη, αλλάζουν οι αφορμές για οριοθέτηση.[...] [...]
Eτσι τα υποκείμενα που έχουν απελευθερωθεί από τους σταθερούς πολιτισμικούς δεσμούς κατασκευάζουν το οικείο και το αλλότριο μάλλον αυθαίρετα ,ρευστά πρόσκαιρα και με εναλλαγές, δηλαδή μάλλον ανάλογα με τις συνθήκες του ανταγωνισμού γύρω από τα πλεονεκτήματα τους πόρους και την άσκηση της εξουσίας, ...»
Στην «εξατομικευμένη» κοινωνία μας είναι ακριβώς η σταδιακή εξάλειψη του ξένου που συνιστά πρόβλημα μέσω του οποίου δικαιολογούνται οι βίαιες περιθωριοποιήσεις.
Ετσι σήμερα δεν θα ήταν ο άλλος, αλλά εν δυνάμει κάθε άλλος, αντικείμενο βίαιων ενεργειών ΄στον βαθμό που είναι ασθενέστερος από τον επιτιθέμενο και θεωρείται κατώτερος και ανυπεράσπιστος Σήμερα το αλλότριο κατασκευάζεται και επανακατασκευαζεται διαρκώς ως ένας τρόπος επανοριοθετησης του οικείου, με έναν τρόπο που καταλήγει να είναι φανερά σχεδόν ξεδιάντροπα πολιτικός όπως όριζε το πολιτικό ένας μεγάλος θεωρητικός του μεσοπολεμικού ολοκληρωτισμό ο Karl Schmitt:«‘Η ειδικά πολιτική διάκριση στην οποία μπορούν να αναχθούν οι πολιτικές πράξεις και τα πολιτικά κίνητρα είναι η διάκριση φίλου και Εχθρού ”Είναι η «κοινωνική κατασκευή της εικόνας του εχθρού » που αποτελεί ξανά τη συγκολλητική ουσία των ταυτοτήτων…
Ο Simon Critchley για τον παρεχόμενο (έναντι αντιτίμου) σκοταδισμό στις δυτικές (και όχι μόνο) κοινωνίες (κινήσεις New Age κλπ)
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ(ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ "ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ")
(…)Σήμερα μας περιβάλλουν αναρίθμητες σοφιστείες. Οι από τηλεοράσεως ιεραπόστολοι διατείνονται με ύφος αυθεντίας ότι γνωρίζουν τον αληθή λόγο του Θεού και επιδεικνύουν θαυματουργικές θεραπείες με αντίτιμο τη δέουσα δωρεά στον αγώνα τους. Ταυτόχρονα, έχει αναπτυχθεί ως κλάδος ολόκληρος της οικονομίας αυτό που αποκαλείται Νέα Εποχή (New Age), στο πλαίσιο της οποίας η Γνώση (με Γ) για κάτι το επονομαζόμενο Εαυτός (με Ε) πωλείται συσκευασμένη σε φανταχτερό περιτύλιγμα και στοιχίζει ο κούκος αηδόνι.(…)
Δικαίως, πιστεύω, λέγεται πως οι δυτικές κοινωνίες, και όχι μόνο αυτές, βιώνουν βαθύτατα μια απουσία νοήματος. Πρόκειται για ένα κενό που υπάρχει κίνδυνος να εξελιχτεί σε άβυσσο. Αυτό το χάσμα όμως έρχονται να καλύψουν διάφορες μορφές σκοταδισμού, οι οποίες συνομολογούν στην προώθηση μιας πεποίθησης ότι, πρώτον, είναι εφικτή η επονομαζόμενη αυτογνωσία ∙ ότι, δεύτερον, διατίθεται ελεύθερα έναντι χρηματικού αντιτίμου ∙ και ότι, τρίτον, συνάδει πλήρως με την επιδίωξη του πλουτισμού, της απόλαυσης και της προσωπικής σωτηρίας. (…)
ΕΠΙΣΗΣ
από τη σελ.35 του Κριτσλεϋ:"Εδώ κοντά
μου,καθώς γράφω τις γραμμές αυτές στη λεωφόρο Γουέστ Σανσετ του Λος Αντζελες,βρίσκεται το ανακτορικο "κέντρο αυτοπραγματωσης",που προσφέρει ένα κομπλέ πακέτο-όχι μόνο υπέροχους κήπους,με τέμενος δίπλαστη λίμνη και με αρχιτεκτονική ινδουιστικού κιτς,αλλά και πανάκριβους
κύκλους μαθημάτων για τη βελτίωση της πνευματικής αυτογνωσίας και της κοινωνίας με το Θεό".
Simon Critchley, Το βιβλίο των νεκρών φιλόσοφων, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2009, σελ. 35-36.
You might also like:
Τουρίστες και περιπλανώμενοι αλήτες
duane_hanson_tourists_2[1]Το να ζεις σε μια μετανεωτερική κοινωνία σημαίνει να ζεις στο κέντρο ενός καλειδοσκοπίου εναλλασσόμενων ρόλων κατι που οδηγεί τις ταυτότητες σε ένα μόνιμο ταξίδι. Στις μέρες μας όλοι είμαστε επί ποδός, αλλάζουμε θέση μετακινούμενοι προς και από τόπους πού δεν αποτελούν κατοικία μας, με ταξίδια, διαδίκτυο, δορυφορική τηλεόραση. Σημερα ζουμε στον κοσμο του τουριστα.
O Πωλ Ρισαρντ (αμερικανός ζωγράφος) λέει «ο αλήτης όταν είναι πλουσιος ονομάζεται τουρίστας»
Ο Ντανιελ Μπουρτιν (αμερικανός ιστορικός ) γράφει «ο ταξιδιώτης ηταν ενεργητικός . Αναζητούσε περιπέτεια , εμπειρίες…. Ο τουρίστας είναι παθητικός. Περιμένει να του έρθουν τα ενδιαφέροντα. Πάει για να δει τα αξιοθέατα»
Ο Γκ. Τσεστερτσον ,«Ο ταξιδιώτης βλέπει ο,τι βλέπει, ο τουρίστας βλέπει ο,τι έχει έρθει να δει»,
Ο Πολ Θερου (αμερικανός συγγραφεας) « Οι τουρίστες δεν ξέρουν που έχουν πάει , οι περιηγητές δεν ξέρουν που να πάνε»,
Ο Ρομπερ Ρανσι βρετανός κληρικός «Το Μεσαίωνα οι άνθρωποι ήταν τουρίστες λόγω της θρησκείας τους, ενώ σήμερα ειναι τουρίστες γιατί ο τουρισμός είναι η θρησκεία τους»
Η Σουζαν Σονταγκ : « Η κάμερα σε κάνει τουρίστα στην πραγματικότητα των άλλων ανθρώπων και τελικά και στη δική σου»
Όμως ταυτόχρονα η παγκοσμιοποίηση μετατρέπει και χωρίζει τους κάτοικους του πλανήτη σε δυο παράλληλους κόσμους: Ο Ζ. Μπαουμαν ονομάζει «τουρίστες» τους κάτοικους του πρώτου του ολοένα περισσότερο κοσμοπολίτικου «υπερεδαφικού» κόσμου της ελίτ, των παγκόσμιων επιχειρηματιών, των σταρ του μάρκετινγκ.
Για τους «τουρίστες» τα εθνικά σύνορα ισοπεδώνονται. Ο χώρος δεν έχει σημασία γι αυτούς εφόσον η κάλυψη οποιασδήποτε απόστασης είναι στιγμιαία.
Για τους κατοίκους του δεύτερου κόσμου, «περιπλανώμενους αλήτες» τους πρόσφυγες ,τους μετανάστες, τα τείχη πού είναι χτισμένα από τους μεταναστευτικούς έλεγχους γίνονται ψηλότερα.
Για τους «τουρίστες» οι βίζες εισόδου καταργούνται. Για τους «περιπλανώμενους αλήτες» – ανοίγονται οι τάφροι των ελέγχων.
Οι «τουρίστες» φεύγουν από ένα μέρος όταν νέες άγνωστες εμπειρίες τους καλούν σε άλλα μέρη.
Οι «περιπλανώμενοι» μετανάστες όπου κι αν σταματήσουν είναι απίθανο να γίνουν δεκτοί με χαρά
Από το ιστολόγιο η σπηλιά του Νοσφεράτου
Ο «εξατομικευμένος» μετανεωτερικός άνθρωπος-σε αντίθεση με το νεωτερικό άτομο -καλείται να διαλέξει μέσα από ένα καλειδοσκόπιο άπειρων επιλογών. Η καθημερινή ανασφάλεια καταργεί τον «κανονικό» τρόπο ζωής πού γίνεται πια ,δυνητικός, ευέλικτος, κατασκευάσιμος. Έτσι το γεγονός ότι έχουμε νικήσει τη μοίρα καταντά απρόσμενο μειονέκτημα της σύγχρονης ζωής. Από μας περιμένουν να αποφασίζουμε για πολλά, σχεδόν για όλα. Οι κίνδυνοι πού ελλοχεύουν σε τέτοιες αποφάσεις είναι διαρκείς και πάντα παραμονεύει η αποτυχία
Αυτή η διαρκής αναζήτηση της ατομικής εμπειρίας δεν αποτελεί ελεύθερη επιλογή:Αντίθετα ,οι άνθρωποι είναι «καταδικασμένοι στην εξατομίκευση» σε μια αναζήτηση επιλεγμένης ή καλλίτερα ‘’χειροτεχνημένης’’ βιογραφίας:
«Χειροτεχνημένη» βιογραφία ανάμεσα στα άλλα σημαίνει και καθημερινή, προσωπική επιλογή και ανασκευή του χρόνου μας, όχι μόνο του παροντικού ή μελλοντικού αλλά και του προσωπικού μας παρελθόντος Σήμερα οι άνθρωποι εγκαλούνται στην’«αναζήτηση της ταυτότητας τους και στην ανάγκη να μετατρέψει κανείς τις ξένες –οικείες θρυμματισμένες επιλογές σε μια ‘’ενότητα’’ για τον εαυτό του και τους άλλους επιλογές»
Ο καθένας καλείται να επιλέξει την προσωπική ιστορία του ,με τον αποκλεισμό εικόνων πού ενοχλούν και απωθούνται.«Εξατομίκευση ‘’σήμερα σημαίνει και’’ αποσύνθεση των βιομηχανικό κοινωνικών αυτονόητων καθώς και την ανάγκη να βρει κανείς και να επινοήσει για τον εαυτό του και με άλλους νέα αυτονόητα’’
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ
ΑΠΟ το ΠΕΤΡΟΥ ΘΕΟΔΩΡΙΣΗ
Η ΑΠΑΤΗΛΗ ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
.8-9Η ΦΩΤΙΑ - Η ΑΠΑΤΗΛΗ ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
Γαμος και εξατομικευση
Γαμος και εξατομικευση (του Πέτρου Θεοδωρίδη)
Σημερα ο γαμος υφισταται τίς συνεπειες μιας διαρκους διερωτησης, αμφιβολίας, αναστοχασμού, αυτοπάθειας.
· Σημερα η ελληνική οικογένεια γίνεται ολο και περισσότερο ‘’καθαρή σχεση’’ με την εννοια πού προσδιδει σ αυτήν ο ο Antony Giddens *ως ‘’μια σχεση πού ξεκινησε από και διατηρειται για οσο καιρό προσφερει την συγκινισιακή ικανοποιηση πού προερχεται απο την κλειστή επαφή μεταξύ των μελων της’’
Η'' καθαρή σχεση'' ειναι αυτή όπου τα εξωτερικά κριτήρια διαλυονται:η σχεση υφισταται μόνο στόν βαθμό πού ανταμοιβες μπορουν να προελθουν από την ιδια την σχεση ·
Η ''καθαρή σχεση '' βέβαια ενεχει τους κινδυνους της:Δεν στηριζεται πιά αρχικά δεδομένα αποφασεις συγγενων, δεν αγκυροβολει σε συμβόλαια, στίς εξωτερικές συνθήκες της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Αλλά ουτε και σε μια εσωτερική διαιρεση της εργασιας στα πλαισια της πυρηνικής οικογενειας. Ο Γαμος-οπως και κάθε σχεση συμβιωσης- γινεται ολο και περισσοτερο μια επιλογή μεταξύ δυο ανθρωπων , μια αμοιβαια δεσμευση εμπιστοσύνης. Ετσι η εξατομικευση εγκαθίσταται στα ιδια τα θεμελια του γάμου:πηγη του πιά γίνεται ολο και περισσοτερο τό ‘’αισθημα’’ παρα η αποφαση των συγγενων :η σταθερτητα του εξαρταται όλο και περισσοτερο απο τίς διακυμανσεις , τίς ασαφειες τίς λεπτες αποχρωσεις αυτου του ‘’αισθηματος’’ πού παραμένει αινιγματικό.Πως- και αυτό παραμένει αλυτο αινιγμα - θα στηριχθει ενα συμβολαιο αμοιβαιοτητας-από τη φυση του τόσο εξωτερικό,σταθερό και κοινωνικό-σε κατι τόσο ασταθες,εσωτερικό, και λεπτεπίλεπτο ; Αν ο παραδοσιακός γαμος κυριαρχειται από εξωτερικά κριτηρια στηρίζεται επισης σε αυτά
Στόν γάμο όμως ως ‘’καθαρή σχεση’’ ‘’οτιδήποτε παει στραβά μεταξύ των συζυγων απειλει την ιδια την σχεση . Οσο περισσότερο μια σχεση στηριζεται μόνο στόν εαυτό της, αναστοχαστικά ερωτηματα τεινουν να τεθουν στό κεντρο της Και ακόμα , ογάμος ως καθαρή σχεση επικεντρωνεται γύρω από τα διαρκή κεντρικά ερωτήματα της εξατομικευσης :’’ Ολα πάνε καλά’’; Πως αισθανομαι; Πως εμαι;(ή ‘’γιατί να τυχει σε εμένα’’πού αποτελουν και μια διαρκή ανακριση, ατερμονη ερευνα για τίς πιθανές ανταμοιβές για τα κόστη του γαμου .
και ακόμα η ανακλαστικός-αναστοχαστικός συντονισμός ολων των κλειστών σχεσεων σημερα συμμετέχει στην ευρυτερη αυτοπάθεια της νεωτερικότητας. Τα ΜΜΕ ειβαλλουν με τα μυνηματα τους ολοενα και περισσοτερο στον ιδιωτικό χωρο της οικογενειακής ζωής.Οι συζυγοι βομβαρδιζονται όλο και περισσοτερο από τα ΜΜΕ με τα μυνηματα τους και με τα νεα προτυπα συμπεριφοράςΑρθρα εφημεριδων και περιοφικών, ειδικά κειμενα και εγχειρίδια, προγραμματα της τηλεορασης και του ραδιοφώνου γεματα πληροφορίες και συζητησεις διαρκώς αναδομουν τό φαινόμενο πού περιγραφουν
*ANTONY Giddens , Modernity and Self Identity,
απο το ''η Απατηλή υπόσχεση της Αγάπης '' του Πετρου Θεοδωρίδη.που δημοσιευτηκε στο ΕΝΕΚΕΝ τ. 8-9
Σήμερα η αίσθηση του εαυτού μας διαλύεται .H σύγχρονη ταυτότητα μοιάζει όλο και περισσότερο με τον χαμαιλέοντα, ζώο ‘'πού αλλάζει χρώμα ανάλογα με τον τρόπο πού βρίσκεται και μπορεί να γίνει από μαύρο ως απαλό πράσινο, ενώ το μόνο χρώμα πού δεν μπορεί να πάρει είναι το λευκό, το χρώμα της αθωότητας’’
Γιατί τα πάντα στην εποχή μας κινούνται γρηγορότερα
Ζούμε σε μια εποχή «όπου το e/mail αντικαθιστά΄ την επιστολογραφία, όπου τα άρθρα στις εφημερίδες γίνονται όλο και μικρότερα, οι εναλλαγές εικόνων στις οθόνες συχνότερεςΤο αεικίνητο και μεταβαλλόμενο ύφος της επικοινωνίας, που εισήχθη με το MTV. απεικονίζει επακριβώς το πνεύμα της εποχής. Γιατί «η ταχύτητα είναι εθιστικό ναρκωτικό: Γεμίζουμε τα αργά κενά μιλώντας στο κινητό τηλέφωνο ενώ περπατάμε στο δρόμο τρομοκρατημένοι, ή πιάνουμε τους εαυτούς μας στον κινηματογράφο να ψάχνουν ψηλαφητά το πλήκτρο Fast forword..
Ο,τι χαρακτηρίζει την σύγχρονη εποχή είναι η αδυνατότητα να παραμείνεις στη θέση σου Δεν επιλέγεις να είσαι σε κίνηση:Τίθεσαι σε κίνηση.Γιατί ο κινητισμός αποτελεί τη νέα θρησκεία της εποχής:« αποτελεί την κύρια σύγχρονη μορφή του μηδενισμού: Πρέπει να επιταχύνουμε- δηλαδή σύμφωνα με τις μαγικές λέξεις της μεντιακής ορθοδοξίας να γίνουμε «ευκίνητοι»«εύκαμπτοι» «,να δείξουμε «περισσότερη ευελιξία» να «προσαρμοσθούμε »
«Από τη στιγμή που ο άνθρωπος εκχωρεί την ικανότητα του για ταχύτητα σε μια μηχανή: το σώμα του βρίσκεται εκτός παιχνιδιού και παραδίδεται σε μια παχύτητα που είναι ασώματη, ταχύτητα αμιγής, ταχύτητα καθαυτή, ταχύτητα- έκσταση»
Για παράδειγμα, ο άνθρωπος που σκύβει πάνω στη μοτοσικλέτα του, γράφει ο Μιλαν Κούντερα,- δεν μπορεί να συγκεντρωθεί παρά μόνο στη παρούσα στιγμή, γαντζώνεται πάνω σε ένα κλάσμα χρόνου, αποκομμένο και από το παρελθόν και από το μέλλον, βρίσκεται σε κατάσταση έκστασης:σ΄ αυτή τη κατάσταση, δεν ξέρει τίποτε για την ηλικία του, για τη γυναίκα του, για τα παιδιά του, για τις σκοτούρες του. Σε αντίθεση με τον μοτοσικλετιστή, ο δρομέας είναι πάντοτε παρών στο σώμα του, αφού είναι αναγκασμένος να σκέφτεται ασταμάτητα τις φουσκάλες του, το λαχάνιασμα του:Όταν τρέχει ,αισθάνεται το βάρος του ,την ηλικία του, έχοντας όσο ποτέ άλλοτε συνείδηση του εαυτού του και του χρόνου της ζωής του.
Σήμερα ζούμε σε μια εποχή που οι μνήμες, ακόμα και οι εθνικές μνήμες ,αναθεωρούνται διαρκώς και λόγω της αναψηλάφησης της ιστορίας αλλά και γιατί η επαφή με αλλά έθνη και άλλους πολιτισμούς στην εποχή της παγκοσμιοποίησης είναι άμεση και διαρκής . Ζούμε ,σήμερα, το οριστικό και αμετάκλητο τέλος της παράδοσης. Στην ύστερη νεωτερικότητα ,οι παραδόσεις έχουν αντικατασταθεί από τον εκάστοτε τρόπο ζωής (Life styles).Η έννοια του τρόπου ζωής, ακούγεται κοινότοπη αλλά είναι σημαντική για να κατανοήσουμε τη σύγχρονη ζωή.
Ένας τρόπος ζωής, (Life style) είναι ουσιαστικά ένα σύνολο από πρακτικές που ακολουθούνται για κάποιο χρονικό διάστημα. Σήμερα ο κανόνας είναι ένας πλουραλισμός χωρίς όρια. Είμαστε ελεύθεροι να διαλέξουμε ο,τι θέλουμε, χωρίς να έχουμε κάποια δέσμευση απέναντι σε αυτό που διαλέξαμε.
Ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει να επιλέξει ένα τρόπο ζωής, αλλά καθώς αυτός βασίζεται σε μια επιλογή ,στο ότι κάποιος μπορεί να επιλέξει να αντικαταστήσει ένα τρόπο ζωής με έναν άλλο, αυτό συνιστά μια ουσιαστική διαφορά σε σχέση με την παράδοση. Γιατί μια παράδοση κληρονομείται, δεν είναι κάτι που το επιλέγει ή το απορρίπτεις.
Ζούμε σε μια εποχή εναλλαγής ρόλων ,και αξιακού σχετικισμού, όλοι γινόμαστε τουρίστες. Για την Σούζαν Σονταγκ« Η κάμερα - σε κάνει τουρίστα στην πραγματικότητα των άλλων ανθρώπων και τελικά και στη δική σου»».
Και για τον Ζ.Bauman « Ο κόσμος είναι το στρείδι του τουρίστα. Ο κόσμος βρίσκεται εδώ για να τον ζούμε ευχάριστα – και συνεπώς τότε έχει νόημα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις το αισθητικό νόημα είναι το μόνο μήνυμα που είναι αναγκαίο- και μπορεί να είναι ανεκτό»
απο το ''η Απατηλή υπόσχεση της Αγάπης '' του Πετρου Θεοδωρίδη.που δημοσιευτηκε στο ΕΝΕΚΕΝ τ. 8-9
Πολλοί άνθρωποι ,σήμερα δεν αναζητούν πλέον να βρουν το νόημα της ζωής τους απευθυνόμενοι στο θεό, στην αλήθεια, ή σε κάποιο εξωτερικό πλαίσιο ηθικής αναφοράς Αντίθετα προσδοκούν να το βρουν κοιτάζοντας μέσα στον εαυτό τους, σε ένα αδιάκοπο ερώτημα του «ποιος είμαι»
«που αποτελεί μια έκφραση εγωπαθούς απορρόφησης μάλλον παρά ένα γνήσιο ερώτημα.
Οι άνθρωποι έφθασαν να πιστεύουν ότι αποτελούν τους συγγραφείς της προσωπικής τους ιστορίας, ότι το κάθε γεγονός στην ζωή τους πρέπει να έχει ένα νόημα πού να τους προσδιορίζει, αλλά τι ήταν αυτό το νόημα, οι αστάθειες και οι αντιφάσεις της ζωής τους εμποδίζουν να το βρουν ‘’’
Σήμερα, εκατομμύρια άνθρωποι παίρνουν την συμβουλή του Φρειδερίκου Νίτσε «Γίνε αυτός πού είσαι» κατά γράμμα.
Αντί να στραφούν ωστόσο στην φιλοσοφία χρησιμοποιούν φάρμακα αναβολικά, αισθητική χειρουργική, θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης ακόμα κα χειρουργική αλλαγής φύλου. Τα αντικαταθλιπτικά δεν καταναλώνονται μόνο για να αντιμετωπιστεί η σοβαρή κλινική κατάθλιψη. Χρησιμοποιούνται επίσης ευρύτατα για να αντιμετωπιστούν η διαταραχή κοινωνικού άγχους, το μετατραυματικό στρες, η ιδεοψυχαναγκαστική νεύρωση, οι διατροφικές διαταραχές Πολλές από αυτές τις διαταραχές θεωρούνταν κάποτε σπάνιες ή και ανύπαρκτες. Ωστόσο από τη στιγμή πού μια φαρμακευτική εταιρεία αναπτύξει μια θεραπευτική αγωγή για ψυχιατρική διαταραχή, αποκτά οικονομικό συμφέρον να διαγιγνώσκουν οι γιατροί τη διαταραχή αυτή όσο γίνεται συχνότερα. Αυτό σημαίνει τη μετατροπή μιας κατάστασης πού κάποτε θεωρούνταν φυσιολογική παραλλαγή της ανθρώπινης συμπεριφοράς- να είσαι ντροπαλός, τελειομανής ,ή απαισιόδοξος- σε ψυχιατρικό πρόβλημα. Όσο περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι έχουν μια διαταραχή πού επιδέχεται φαρμακευτική αγωγή τόσο περισσότερα φάρμακα θα πουλήσουν οι εταιρείες»
απο το ''η Απατηλή υπόσχεση της Αγάπης '' του Πετρου Θεοδωρίδη.που δημοσιευτηκε στο ΕΝΕΚΕΝ τ. 8-9
Ο Εrik Erickson υποστήριξε πως το μέγιστο επίτευγμα μια φυσιολογικής ανάπτυξης ήταν μια σταθερή και προσηλωμένη «αίσθηση ταυτότητας»Η εναγώνια αναζήτηση πού απαντάται σε μια κατάσταση «σύγχυσης ταυτότητας» σήμαινε αποτυχία στα βασικά θέματα ανάπτυξης της προσωπικότηταςΣήμερα ο καθένας ψάχνει να βρει τον αυθεντικό εαυτό του .Προκείμενου να ζήσουν μια ζωή με νόημα, οι άνθρωποι χρειάζονται απαντήσεις Η εξεύρεση μιας ταυτότητας ,είναι δυνατή μόνο αν κάποιος μπορεί να αφηγηθεί μια σχετικώς συνεκτική ιστορία για το ποιος ήταν και ποίος προτίθεται να γίνει. Η προσωπική ταυτότητα προϋποθέτει μια αφηγηματική ταυτότητα , ότι δηλαδή κάποιος είναι σε θέση να αφηγηθεί μια συνεκτική ιστορία για αυτόν. Ο χρόνος –ως μια ενότητα του παρελθόντος ,του παρόντος και του μέλλοντος-συνδέονται μέσω της αφήγησης. Το να έχει μια προσωπική ταυτότητα σημαίνει να έχεις κάποιας μορφής αναπαράσταση του αφηγηματικού νοήματος της ζωής, όπου παρελθόν και μέλλον να μπορούν να δώσουν ένα νόημα στο παρόν.
«Το να έχεις μια ταυτότητα, να είσαι ο εαυτός σου, απαιτεί να μπορείς να πεις μια ιστορία για τον εαυτό σου, για το ποιος ήσουν, ποιος θέλεις να γίνεις και ποιος είσαι τώρα , μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος»
Όμως, στην εποχή μας απωθούμε το παρελθόν και το μέλλον, επαναλαμβάνοντας .....
απο το ''η Απατηλή υπόσχεση της Αγάπης '' του Πετρου Θεοδωρίδη.που δημοσιευτηκε στο ΕΝΕΚΕΝ τ. 8-9
Δημοσίευση σχολίου