O John Gray για τη χριστιανική προέλευση του κοσμικού ανθρωπισμού και την πίστη στην πρόοδο ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ(ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ "ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ")

O John Gray για τη χριστιανική προέλευση του κοσμικού ανθρωπισμού και την πίστη στην πρόοδο

10/10/2011

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ(ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ "ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ") 

John Gray, Αχυρένια σκυλιά: Σκέψεις για τους ανθρώπους και άλλα ζώα, μετάφραση Γιώργος Λαμπράκος, εκδόσεις Οκτώ, Αθήνα 2008, ISBN: 978-960-89426-4-6.

(…)Οι σύγχρονοι φιλόσοφοι καυχώνται ότι είναι αδαείς όσον αφορά τη θεολογία. Εξαιτίας αυτού σπάνια κατανοείται η χριστιανική προέλευση του κοσμικού ανθρωπισμού.

Εντούτοις, αυτή ήταν απολύτως σαφής στους ιδρυτές της. Στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα οι Γάλλοι θετικιστές Ανρι ντε Σεν-Σιμόν και Ογκίστ Κοντ επινόησαν την Θρησκεία της Ανθρωπότητας, το όραμα ενός οικουμενικού πολιτισμού βασισμένου στην επιστήμη, που είναι το πρότυπο για τις πολιτικές θρησκείες τους εικοστού αιώνα. Μέσω του αντίκτυπου τους στον Τζον Στιούαρτ Μιλ κατέστησαν τον φιλελευθερισμό το κοσμικό φρόνημα που είναι σήμερα. Μέσω της βαθιάς επίδρασης που άσκησαν στον Καρλ Μάρξ συνέβαλαν στη διαμόρφωση του “επιστημονικού σοσιαλισμού”.

Κατά ειρωνικό τρόπο, ενώ ο Σεν- Σιμόν και ο Κοντ άσκησαν δριμεία κριτική στην οικονομική αρχή του laissez- faire, συνάμα ενέπνευσαν την λατρεία του ύστερου εικοστού αιώνα για την παγκόσμια ελεύθερη αγορά(…)

(…)Ο ανθρωπισμός δεν είναι επιστήμη αλλά θρησκεία – η μεταχριστιανική πίστη ότι οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν ένα κόσμο καλύτερο από κάθε άλλον στον οποίον έχουν ζήσει μέχρι στιγμής. Στην προχριστιανική Ευρώπη θεωρούνταν δεδομένο ότι το μέλλον θα έμοιαζε με το παρελθόν. Η γνώση μπορεί να αυξανόταν και οι εφευρέσεις να πλήθαιναν, η ηθική όμως θα παρέμενε εν πολλοις η ιδία. Η ιστορία ήταν μια σειρά κύκλων δίχως συνολικό νόημα.

Ενάντια σε αυτήν την παγανιστική άποψη, οι χριστιανοί κατανοούσαν την ιστορία ως μια αφήγηση αμαρτίας και λύτρωσης. Ο ανθρωπισμός είναι ο μετασχηματισμός αυτού του χριστιανικού δόγματος της σωτηρίας σε ένα πρόγραμμα οικουμενικής ανθρώπινης χειραφέτησης.

Η ιδέα της προόδου είναι η κοσμική εκδοχή της χριστιανικής πίστης στη Θεία Πρόνοια. Για αυτό το λόγω η πρόοδος ήταν άγνωστη στους αρχαίους παγανιστές.

Η πίστη στην πρόοδο έχει και άλλη προέλευση. Στην επιστήμη, η αύξηση της γνώσης είναι σωρευτική. Όμως η ανθρώπινη ζωή στο σύνολο της δεν είναι μια σωρευτική δραστηριότητα ‘ ό,τι κερδίζεται σε μια γενιά μπορεί να χαθεί στην επόμενη. Στην επιστήμη, η γνώση είναι ένα αμιγές αγαθό ‘ στην ηθική και στην πολιτική, η γνώση είναι εξίσου καλή και κακή. Η επιστήμη αυξάνει την ανθρώπινη δύναμη- και μεγεθύνει τα ψεγάδια της ανθρώπινης φύσης(…)

(…) Η έννοια της προόδου βασίζεται στην πεποίθηση ότι η αύξηση της γνώσης και η προαγωγή του είδους συμβαδίζουν- αν όχι τώρα, τότε στο απώτερο μέλλον. Ο βιβλικός μύθος της Πτώσης του Ανθρώπου εμπεριέχει την απαγορευμένη αλήθεια. Η γνώση δεν μας απελευθερώνει. Μας αφήνει όπως ήμασταν ανέκαθεν, θύματα κάθε είδους μωρίας(…).

John Gray, Αχυρένια σκυλιά, εκδ. Οκτώ, σελ.15-16.

Δείτε και:

Για την χριστιανική προέλευση του κοσμικού ανθρωπισμού (Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ)
Αθεϊσμός, η έσχατη συνέπεια του Χριστιανισμού (Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ)
Δ.Κούρτοβικ,Ο πικρός λογαριασμός μιας γλυκιάς αυταπάτης (Τα Νέα, 14-2-2009)
Harry Van Versendaal, Η γνώση δίνει δύναμη, όχι ηθική (Καθημερινή, 20-12-2008)