Επιτελεστικότητα και επισφάλεια: Η Τζούντιθ Μπάλτερ στην Αθήνα, επιμέλεια: Αθηνά Αθανασίου, εκδόσεις Νήσος, σειρά: Πολιτείες, Αθήνα 2011, ISBN 978-960-9535-25-0.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Η έκδοση αυτή αποτυπώνει το γεγονός της επίσκεψης της Τζούντιθ Μπάτλερ στην Αθήνα, τον Δεκέμβριο του 2009. Είναι ένα μνημονικό αποτύπωμα μιας συνάντησης που άφησε πολλαπλά ίχνη – θεωρητικά και πολιτικά· ενός συμβάντος που παρήγαγε συμβάντα, σηματοδοτώντας πώς αυτό που “συμβαίνει” ασκεί αλλά ταυτόχρονα εκθέτει και υπερβαίνει την ισχύ της επιτελεστικότητας.Η έλευση της Τζουντιθ Μπάτλερ στην Αθήνα συνέπεσε χρονικά με μια σημαίνουσα καμπή στο έργο της, η οποία θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μια συστηματική επεξεργασία των θεωρητικών και πολιτικών δεσμών ανάμεσα αφενός στην επιτελεστικότητα ως πάντοτε επισφαλή, τελετουργική και τελεστική παράθεση του κοινωνικά διανοητού και των κανόνων που το διέπουν, η οποία ενέχει τη δυνατότητα απαγκίστρωσης από τα κανονιστικά συμφραζόμενα, και αφετέρου την επισφάλεια ως γενικευμένη αλλά και ιεραρχικά επιμερισμένη συνθήκη επιτέλεσης της κοινωνικής τρωτότητας. Οι διαλέξεις της Αθήνας έφεραν το στίγμα της συνύφανσης ανάμεσα στον επισφαλή χαρακτήρα της επιτελεστικότητας και την επιτελεστική χροιά της επισφάλειας· μιας συνύφανσης που αφορά τις νόρμες του φύλου, της σεξουαλικότητας, του πολέμου, της φτώχειας, της νεοαποικιακής κυριαρχίας, του εθνικισμού, του ρατσισμού και της ομοφοβίας.
Απόσπασμα από τη διάλεξη της J. Butler “Από την επιτελεστικότητα στην επισφάλεια” (Πάντειο Πανεπιστήμιο, Δεκέμβριος 2009) :
[σελ. 65] Πως γίνεται λοιπόν και ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφερόμαστε, ο τρόπος με τον οποίο εξειδικεύουμε τις μορφές ύπαρξης μας – αυτό που μπορούμε να ονομάσουμε πεδίο της αποκλειστικότητας- τοποθετείται σε μια σφαίρα σχεσιακότητας χωρίς την οποία δεν μπορούμε να εμμείνουμε στο Είναι μας; Δεν φτιάχνουμε τον εαυτό μας από μόνοι μας, ούτε και είμαστε πλήρως καθορισμένοι. Παλεύουμε όμως για να υπάρξουμε και να εμμείνουμε στο Είναι μας μέσα σε σχήματα αναγνωρισιμότητας τα οποία δεν λαμβάνουν πάντοτε επαρκώς υπόψη τη σφαίρα αλληλεξάρτησης μέσα στην οποία ζούμε.Επιτρέψτε μου να δώσω ένα παράδειγμα που συνδέει άμεσα το ζήτημα της επιτελεστικότητας με εκείνο της επισφάλειας. Ίσως κάποιοι να γνωρίζετε ότι, το Μάιο του 2006, παράνομοι μετανάστες βγήκαν στους δρόμους τους Λος Άντζελες και άρχισαν να τραγουδούν τον εθνικό ύμνο των Ηνωμένων Πολιτειών. Για την ακρίβεια, τραγούδησαν τον εθνικό ύμνο των Ηνωμένων Πολιτειών στα αγγλικά και στα ισπανικά, ενώ μια ισπανική εκδοχή κυκλοφόρησε ευρέως στο διαδίκτυο. Επίσης, τραγούδησαν και τον εθνικό ύμνο του Μεξικού, ενώ κάποιες φορές τραγουδούσαν τον έναν ύμνο αμέσως μετά τον άλλο. Τι είδους δημόσια επιτέλεση έκαναν αυτοί τραγουδώντας έτσι στο δρόμο; Στόχος τους ήταν να απευθυνθούν στην κυβέρνηση και να της ζητήσουν να τους επιτρέψουν να γίνουν πολίτες. Τι δηλώνει όμως ο τρόπος με τον οποίο τέλεσαν αυτή την απεύθυνση; Και, επιπλέον, τι είδος επιτελεστικής άσκησης ήταν αυτό το τραγούδισμα;Οι άνθρωποι αυτοί ασκούσαν το δικαίωμα του συνέρχεσθαι χωρίς να έχουν αυτό το δικαίωμα. Το δικαίωμα αυτό ανήκει στους πολίτες. Έτσι, διεκδικούσαν ένα δικαίωμα που δεν είχαν, προκειμένου να επιχειρηματολογήσουν δημοσίως ότι θα έπρεπε να έχουν το ίδιο αυτό δικαίωμα. Προφανώς όμως δεν είναι απαραίτητο να έχουν προηγουμένως το δικαίωμα προκειμένου να επιχειρηματολογήσουν ότι θα έπρεπε να έχουν αυτό το δικαίωμα. Ευτυχώς δεν συνελήφθησαν, αν και θα μπορούσαν να έχουν συλληφθεί. Ως επί [σελ.66] το πλείστον οι παράνομοι μετανάστες μένουν μακριά από καταστάσεις στις οποίες μπορεί να συλληφθούν, να φυλακιστούν και να απελαθούν. Αυτή τη φορά, όμως, έκαναν μια εξαιρετικά δημόσια εμφάνιση, ασκώντας ένα δικαίωμα που ανήκει στους πολίτες ακριβώς επειδή οι ίδιοι δεν το έχουν [...]
Επιτελεστικότητα και επισφάλεια: Η Τζούντιθ Μπάλτερ στην Αθήνα, επιμέλεια: Αθηνά Αθανασίου, εκδόσεις Νήσος, Αθήνα 2011, σελ. 65-66 (αποσπάσματα).
[Ολόκληρη η διάλεξη περιλαμβάνεται στις
σελ. 59-80 του βιβλίου. Το βίντεο της διάλεξης με ελληνικούς υπότιτλους
μπορείτε να το δείτε εδώ].
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου