Fritzsche, Peter, Ζωή και θάνατος στο Τρίτο Ράιχ, Εκδόσεις ΘΥΡΑΘΕΝ, Θεσσαλονίκη 2013 αποσπασμα

 

''Ένα δημοφιλές βιβλίο που κυκλοφόρησε στη Γερμανία το 1940, περιγράφει τα αρχικά στάδια του Ολοκαυτώματος, σχεδόν επακριβώς. Αφηγείται με εντυπωσιακές λεπτομέρειες την ανελέητη βία εναντίον πολιτών και επιχειρεί να ανιχνεύσει την ψυχολογία των αυτουργών. Χρονικά, τοποθετείται στο ξεκίνημα του πολέμου: οι αρχές έχουν ήδη θέσει υπό επιτήρηση τις γειτονιές, έχουν μοιράσει στον πληθυσμό έγχρωμες ταυτότητες (κόκκινες, ροζ και λευκές) για να τον κατατάξουν ανάλογα με την πολιτική του αξιοπιστία. Την ώρα που καίγεται μια εκκλησία, καταφθάνουν στρατιώτες και περικυκλώνουν άνδρες και γυναικόπαιδα μέσα στην αγορά. Τους αναγκάζουν να βαδίσουν προς τα ανατολικά. Οι φρουροί κατάσχουν τα τελευταία περιουσιακά αγαθά όσων εκτοπίζονται. Κλείνουν τους πολίτες μέσα σε αχυρώνες και απειλούν να βάλουν φωτιά. Κάποια στιγμή, οι στρατιωτικοί αναρωτιούνται αν είναι ηθικό να κάψουν γυναίκες _ ένας από αυτούς αρνείται πεισματικά να το κάνει. Πυροβολούν μικρά παιδιά| η δικαιολογία είναι ότι «σε δέκα χρόνια θα είναι άντρες». Αργότερα, οι στρατιώτες εξοντώνουν όσους βραδυπορούν στις πίσω σειρές της φάλαγγας. Φοβισμένοι κρατούμενοι ψιθυρίζουν μεταξύ τους: “Βγάλε τα γυαλιά σου!”, γιατί οι διοικητές σκοπεύουν να “καταστρέψουν ολόκληρη την τάξη διανοουμένων”, σκοτώνοντας όσους φορούν γυαλιά. Κάποια στιγμή συναντιούνται δύο φάλαγγες εκτοπισμένων, και τότε ένας από τους κρατούμενους σχολιάζει: “Έτσι μοιάζουμε κι εμείς ... αλλά δυστυχώς κανένας άλλος δεν μας βλέπει”. (Προφανώς, η κοινή γνώμη ανά τον κόσμο αγνοούσε τα δεινά των εκτοπισμένων). Το βιβλίο περιγράφει με λεπτομέρειες, πώς άλλες εθνικές ομάδες κακομεταχειρίζονταν και χτυπούσαν τους κρατούμενους.

Στο μυθιστορηματικό αυτό ρεπορτάζ με τίτλο Θάνατος στην Πολωνία, ο Έντβιν Ντβίνγκερ προεικάζει πολλά από τα στοιχεία της συστηματικής δολοφονίας των Εβραίων που διέπραξαν οι κινητές μονάδες δολοφόνων, ή αλλιώς Einsatzkommandos, υπό τις διαταγές των Ες-Ες στις αρχές του καλοκαιριού του 1941, μετά την εισβολή των Γερμανών στη Σοβιετική Ένωση. Ο Ντβίνγκερ συμπεριλαμβάνει και κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της γερμανικής κατοχής στην Πολωνία, όπως η φυλάκιση και εκτέλεση διανοουμένων.

Κι όμως, το θέμα τού Θάνατος στην Πολωνία δεν είναι οι Γερμανοί φονιάδες, αλλά τα παθήματα των μειονοτικών Γερμανών τους οποίους εκτοπίζουν και σφάζουν οι Πολωνοί (!) στρατιώτες και παραστρατιωτικοί. Παρ' όλο που οι πολωνικές κτηνωδίες τις οποίες περιγράφει (κατά την “Ματωμένη Κυριακή” στο Bydgoszcz ή το Bromberg στις 3 Σεπτεμβρίου του 1939, δύο μέρες μετά την εισβολή των Γερμανών στην Πολωνία), είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου αποκυήματα της φαντασίας του, ο Ντβίνγκερ απεικόνισε τον σύγχρονο πόλεμο σαν μια γενοκτονική επιχείρηση στην οποία οι άμαχοι αντιμετωπίζονται ως πρωταρχικοί στόχοι. Ένας από τους εκτοπισμένους Γερμανούς που απελευθερώθηκε από τη Βέρμαχτ συλλογίζεται τι έχει να πάθει η Πολωνία: “Είτε καταστραφούν εντελώς οι πόλεις της, είτε εξοντωθούν οι διανοούμενοί της, είτε αφανιστεί από τις σφαίρες το ένα τρίτο του πληθυσμού της _ δεν θα θεωρούσα άδικη καμία επίπτωση αυτού του πολέμου”. Η εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία και οι κατοχικές της δυνάμεις πράγματι κατόρθωσαν να υλοποιήσουν μεγάλο μέρος αυτού του σχεδίου πριν καν προλάβουν οι αναγνώστες να ανοίξουν το βιβλίο του Ντβίνγκερ.

Το Θάνατος στην Πολωνία δικαιολογούσε την καταστροφή του πολωνικού έθνους εμφανίζοντας συγκεκριμένες κτηνωδίες ως γενικούς όρους διεξαγωγής του πολέμου. Το ρεπορτάζ του Ντβίνγκερ έγινε ένα από τα κύρια κείμενα που χρησιμοποιήθηκαν στα σεμινάρια και εργαστήρια που οργάνωνε η ελίτ της στρατιωτικής φρουράς των Ναζί, τα Ες-Ες (ή (Schutzstaffel) για την εκπαίδευση μονάδων που προορίζονταν για την Πολωνία και τη Σοβιετική Ένωση. Το 1940 σε ένα σεμινάριο τονίστηκε ότι, “δεν ήταν μόνο ο όχλος πίσω από αυτά τα εγκλήματα| συμμετείχε και η τάξη των διανοουμένων της Πολωνίας, υπό την ανοχή της Εκκλησίας. Συμπέρασμα: ο πραγματικός ένοχος: η Αγγλία (ο Εβραίος). Όσο σκληρό κι αν είναι, κάθε μέτρο των Γερμανών στην Ανατολή είναι δικαιολογημένο. Ο κανόνας να είσαι σκληρός στη σκέψη και τα αισθήματα!”1 Η μετατόπιση του στόχου από τους Πολωνούς διανοούμενους στον “Εβραίο” προανήγγειλλε την κλιμάκωση του γερμανικού πολέμου ενάντια στα έθνη και τους λαούς της Ευρώπης. Από τη στιγμή που οι Γερμανοί πράγματι ανέλαβαν τους σκληρούς ρόλους που ο Ντβίνγκερ είχε μοιράσει στους Πολωνούς, το Θάνατος στην Πολωνία έμοιαζε με εγχειρίδιο οδηγιών. Ο Ντβίνγκερ είχε συλλάβει πολύ προσεκτικά τη δυναμική της δολοφονίας των πολιτών. Από αυτή την άποψη, έγραψε ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο για τους Γερμανούς εισβολείς.

Σε ένα άλλο επίπεδο, ωστόσο, το Θάνατος στην Πολωνία ενίσχυσε μια γερμανική φαντασίωση που θυματοποιούσε τους Γερμανούς, οι οποίοι φαντάζονταν τους εαυτούς τους ως θύματα των ίδιων εκείνων των εγκλημάτων που στη συνέχεια διέπραξαν εναντίον των Πολωνών, των Ρώσων και των Εβραίων. Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου το ευρύτερο γερμανικό πλαίσιο: Παρ' ότι ο Ντβίνγκερ είχε ήδη επευφημηθεί για τα “ημερολόγιά” του, όπου κατέθετε λεπτομερώς τις εμπειρίες του στον Ρωσικό εμφύλιο πόλεμο από το 1918 έως το 1921, δεν ανακύκλωσε προηγούμενο υλικό. Μάλιστα, αρνήθηκε ότι οι κτηνωδίες στον Ρωσικό εμφύλιο ήταν έργο των Κομμουνιστών ή των Μπολσεβίκων. Ανάμεσα στους Γερμανούς που πρωταγωνιστούν στο Θάνατος στην Πολωνία υπάρχει ένας ήρωας, ο “γερο-Σιβηριανός”, που κάνει διάκριση ανάμεσα στις εκτοπίσεις των οποίων υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας στο Ρωσικό εμφύλιο και στον δικό του διωγμό που υπέστη στην Πολωνία είκοσι χρόνια αργότερα: τα εμπόλεμα ρωσικά στρατεύματα «πυροβόλησαν χιλιάδες αλλά άφησαν δέκα χιλιάδες να πεθάνουν. Τονίζουμε εδώ τη λέξη “άφησαν”. Επιδημίες... Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά.» Και ο γέρος συνεχίζει: «Ο εβραίος Μπολσεβίκος κομισάριος έδωσε διαταγή να περιποιηθούν με επιδέσμους τους “Λευκούς” πληγωμένους αιχμαλώτους του. Έχετε δει ποτέ Πολωνό να δίνει τέτοια εντολή;»