Ρολοι και συναισθηματα(του Πέτρου Θεοδωρίδη)
Στην παραδοσιακή η επανάληψη ,η τελετουργία και η δύναμη της παράδοσης κοινωνία οργανωνουν τα συναισθήματα και προσδίδουν σ αυτά ένα σταθερό ,κοινωνικό αγκυροβόλι:τα προσδένουν με την κοινωνική ολότητα ετσι ώστε να φαίνονται φυσικά και αυτονόητα.
Στην νεωτερικότητα την συνεκτική δύναμη της παράδοσης αναλαμβάνει η εξειδίκευση των ρόλων:οι κοινωνικοί ρόλοι σε μεγάλο βαθμό ρυθμίζουν και τα συναισθήματα των φορέων τους.
Γιατί :« Ένας άνθρωπος νιώθει πιο περιπαθής όταν φιλάει, πιο ταπεινός όταν γονατίζει και πιο θυμωμένος όταν σφίγγει την γροθιά του. Δηλαδή το φιλί όχι μόνο εκφράζει το πάθος αλλά και το κατασκευάζει. Οι ρόλοι εμπεριέχουν τόσο τις συγκεκριμένες πράξεις όσο και τα συναισθήματα και τη στάση πού ανήκουν σε αυτές τις πράξεις. Ο καθηγητής πού υποδύεται το ρόλο του σοφού καταλήγει να νιώθει σοφός. Ο ιεροκήρυκας φθάνει να πιστεύει αυτά πού κηρύσσει. Ο στρατιώτης νιώθει πατριωτική έξαρση τη στιγμή που ΄φοράει τη στολή του. Στην καθεμία από αυτές τις περιπτώσεις, ενώ το συναίσθημα η η στάση μπορεί να υπήρχαν πριν από την ανάληψη του ρόλου ο ίδιος ο ρόλος ενισχύει την προηγούμενη κατάσταση. »1
Ως εικόνα της βιομηχανικής –νεωτερικής κοινωνίας σκεφτόμαστε συλλογικές μορφές ζωής που μπαίνουν η μια μέσα στην άλλη, σαν τις ρωσικές κούκλες. Η κοινωνική τάξη προϋποθέτει την πυρηνική οικογένεια, τούτη προϋποθέτει την πυρηνική οικογένεια , τούτη προϋποθέτει τους ρόλους των δυο φυλών, αυτοί τον καταμερισμό της εργασίας μεταξύ των ανδρών και γυναικών, κι αυτός ο τελευταίος το γάμο. Συγχρόνως οι κοινωνικές τάξεις νοούνται ως το άθροισμα των καταστάσεων των πυρηνικών οικογενειών, οι οποίες είναι μεταξύ τους ίδιες και οριοθετούνται απέναντι σε άλλες
Την μεταμοντερνα εποχή μας όμως την χαρακτηρίζει η πλήρης από ιεράρχηση στη σχέση των ταυτοτήτων. Τα σύνορα μεταξύ των ταυτοτήτων πορώδη και ρευστά και σχεδόν καμία ταυτότητα δεν δέχεται εύκολα να θεωρηθεί κατώτερη από τις άλλες Σήμερα« οι μορφές κοινωνικοποιησης της απλής βιομηχανικής νεωτερικότητας αποδιαρθρώνονται στον πυρήνα τους,..» Σήμερα ο εαυτός γίνεται (σχεδόν)για όλους «ένα αναστοχαστικό σχέδιο»- μια λιγότερο η περισσότερο διαρκής διερεύνηση του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος. Είναι ένα σχέδιο που εκτελείται εν μέσω αφθονίας αναστοχαστικών πόρων :ψυχοθεραπεία και κάθε είδους εγχειρίδια ,τηλεοπτικά προγράμματα και άρθρα περιοδικών.
.
Τα περιεχόμενα των ρόλων, οι απαιτήσεις των ρόλων αλλάζουν. Ο ρόλος είναι η αναμενόμενη από τους άλλους συμπεριφορά και ποιος μπορεί να προβλέψει με σταθερότητα σήμερα τι απαιτούν οι άλλοι από το επάγγελμα του καθηγητή, του γιατρού ή του εργάτη τον ρόλο του άνδρα η της γυναίκας; Το να ζεις σε μια μετανεωτερική κοινωνία σημαίνει να ζεις στο κέντρο ενός «καλειδοσκοπίου εναλλασσόμενων ρόλων »
Ο Αντονυ γκιντενς στο Modernity αand Self Identity μίλησε για τον σύγχρονο εαυτό ως σχέδιο κατασκευής:δεν αποτελεί πλέον μια δεδομένη οντότητα αλλά πρέπει να κατασκευάζεται, ξανά και ξανά Στην εποχή μας, κάθε ταυτότητα διαλύεται σε διαδοχικά φορεμένες μάσκες και κάθε βιογραφία σε μια σειρά από επεισόδια που η μοναδική και μόνιμη σημασία τους είναι η εφήμερη μνήμη» τους».. Σήμερα, αντί κανείς να κατασκευάσει την ταυτότητα του σταδιακά κι υπομονετικά όπως κτίζει ένα σπίτι, παρατηρείται μια σειρά από «καινούριες αρχές », ένας πειραματισμός της στιγμής, με εύκολα συναρμολογούμενες μορφές που η μια επικαλύπτει την άλλη: μια «παλίμψηστη ταυτότητα» .Όσο επικρατούσε η νεωτερική «κατάσταση ο καθένας από μας ,έπαιρνε κατά τη γέννηση του ένα κουτί γεμάτο χρωματιστά τουβλάκια Lego, συνοδευόμενο από έναν αριθμό ξεκάθαρων οδηγιών για τη συναρμολόγηση τους. Διαλέξτε μια! »
Τα περιεχόμενα των ρόλων, οι απαιτήσεις των ρόλων αλλάζουν. Ο ρόλος είναι η αναμενόμενη από τους άλλους συμπεριφορά και ποιος μπορεί να προβλέψει με σταθερότητα σήμερα τι απαιτούν οι άλλοι από το επάγγελμα του καθηγητή, του γιατρού ή του εργάτη τον ρόλο του άνδρα η της γυναίκας; Το να ζεις σε μια μετανεωτερική κοινωνία σημαίνει να ζεις στο κέντρο ενός «καλειδοσκοπίου εναλλασσόμενων ρόλων »
Ο Αντονυ γκιντενς στο Modernity αand Self Identity μίλησε για τον σύγχρονο εαυτό ως σχέδιο κατασκευής:δεν αποτελεί πλέον μια δεδομένη οντότητα αλλά πρέπει να κατασκευάζεται, ξανά και ξανά Στην εποχή μας, κάθε ταυτότητα διαλύεται σε διαδοχικά φορεμένες μάσκες και κάθε βιογραφία σε μια σειρά από επεισόδια που η μοναδική και μόνιμη σημασία τους είναι η εφήμερη μνήμη» τους».. Σήμερα, αντί κανείς να κατασκευάσει την ταυτότητα του σταδιακά κι υπομονετικά όπως κτίζει ένα σπίτι, παρατηρείται μια σειρά από «καινούριες αρχές », ένας πειραματισμός της στιγμής, με εύκολα συναρμολογούμενες μορφές που η μια επικαλύπτει την άλλη: μια «παλίμψηστη ταυτότητα» .Όσο επικρατούσε η νεωτερική «κατάσταση ο καθένας από μας ,έπαιρνε κατά τη γέννηση του ένα κουτί γεμάτο χρωματιστά τουβλάκια Lego, συνοδευόμενο από έναν αριθμό ξεκάθαρων οδηγιών για τη συναρμολόγηση τους. Διαλέξτε μια! »
Σήμερα, είναι μάλλον «σαν να μας δίνουν το ιδιο το κουτί με τα τουβλάκια μόνο που-αλίμονο –οι οδηγίες έχουν χαθεί από καιρό, και τα χειρότερο , μοιάζουμε αναγκασμένοι να ξαναχτίζουμε ή , τουλάχιστον να τροποποιούμε καθημερινά τις ετοιμόρροπες κατασκευές μας»2
1 Πετερ Μπεργκερ, Προσκληση στην κοινωνιολογια
2 Thomas Hylland Eriksen , η τυραννία της στιμής Γρηγορος και αργος χρόνος στην εποχή της πληροφορίας ,
