ΗΔΟΝΗ το φυσικό πάθος
Η ηδονή: ένας ιδιαίτερος τρόπος να νιώσεις τη ζωή.
Ρένζο Νοβατόρε (Renzo Novatore]
Ο Νίτσε είπε ότι από τον Σωκράτη κι έπειτα ο λεγόμενος δυτικός πολιτισμός προσπάθησε με κάθε τρόπο να εξα λείψει ή να κατευνάσει το «διονυσιακό» του κομμάτι, εννοώντας με αυτόν τον όρο την αρχέγονη ενέργεια της ύπαρξης, τη μέθη της ηδονής και του πόνου, τη χαοτική και ενστικτώδη αλλά και άλογη βούληση της ζωής. Ο άνθρωπος που κατανοεί και ακούει το διονυσιακό του κομμάτι αντιλαμβάνεται αυτές τις αρχαίες και έμφυτες αρετές χωρίς φόβο, και μάλιστα ανεμίζει το λάβαρο αυτό και ενώπιον όλων των ομοίων του.
Σχετικά με την έννοια της ηδονής, είναι αξιοσημείωτη μια σημαντική όψη αυτής στο έργο του Μαξ Στίρνερ: πρόκειται για την αναζήτηση της ηδονής και
των απολαύσεων του μοναδικού σε σύγκρουση με την έννοια και την πρακτική της θυσίας. Ο συγγραφέας πα ρατηρεί, πράγματι, ότι «η συνήθεια της άρνησης έχει παγώσει τη φλόγα της επιθυμίας». Οι σκέψεις αυτές θα αφήσουν το ίχνος τους στην ντανταϊστική, αναρχικής απόχρωσης παράδοση, όπως στην περίπτωση του Μαν Ρέι (Man Ray) και στη θέση του «να ζεις για την ελευ θερία και την ηδονή», και ακολούθως στους, σε κάθε περίπτωση λίγους, πραγματικούς σουρεαλιστές επανα- στάτες, όπως ο Μπενζαμέν Περέ (Benjamin Péret].
Ο Στίρνερ, όπως είναι φυσικό για εκείνον και φαί- νεται ακόμη και από τα ελάσσονα γραπτά του, αγωνίζεται με πάθος ενάντια σε κάθε μορφή καταπράυνσης και αναστολής της ηδονής: «Πραγματικά, ο έρωτας είναι η έσχατη και πιο ωραία καταπίεση του εαυτού μας, η πιο ένδοξη μορφή εκμηδένισης του εαυτού μας και θυσίας, η πιο χαρούμενη νίκη επί του εγωισμού».
Όπως έλεγε ο Σαρλ Φουριέ, «η παθιασμένη έλξη είναι η παρόρμηση που δόθηκε από τη φύση πριν από τη σκέψη και είναι αδιάκοπη παρά την αντίσταση της λογικής, του καθήκοντος, της προκατάληψης».
«Ο φυσικός σκοπός των ανθρώπινων ενεργειών», έτσι ορίζεται η «ηδονή» από τον Γκόντουιν (Godwin), μια ηδονή εννοούμενη, διαφορετικά απ' ό,τι στους επι κούρειους, ως μια συλλογική πραγματικότητα, κατανοώ ντας ότι «η ηδονή του άλλου είναι ένα αντικείμενο που,
60εξαιτίας της αξίας του καθαυτής, μπορεί και οφείλει να επιζητείται». Πράγματι, «ενδιαφέρει τον καθένα όλοι να παρέχουν τα προσωπικά τους σχήματα με ένα πνεύμα σεβασμού και συντονισμού προς την αμοιβαία ηδονή».
Στη συμφωνία μεταξύ της «αισθησιοκρατίας», δηλ λαδή της θέσης σύμφωνα με την οποία η ελευθερία του ανθρώπου είναι να αναζητά την ατομική ηδονή στις αισθήσεις, και του «ορθολογισμού», δηλαδή της ου σιώδους ανθρώπινης ικανότητας και δράσης, που συν νίσταται στο ότι ο κάθε άνθρωπος ορίζει τους δικούς του νόμους με βάση τη λογική, γεννιέται η φιλοσοφία της ελευθεριακής ηδονής.
Ο κοινωνικός ηδονισμός και η ηθική της ισοτιμίας βρίσκονται εξίσου στη βάση της αναρχικής σκέψης στην οποία «η ευημερία όλων είναι το συμφέρον όλων» και «ο σκοπός της ηθικής είναι το πλησίασμα των ανθρώ- πων, και όχι ο διαχωρισμός τους». Η αναζήτηση της ευτυχίας είναι επομένως ο πρώτος στόχος της δικαιο- σύνης και του ανθρώπου που, χάρη στην τάση του προς την τελειοποίηση και τη λογική, είναι ικανός να ζήσει αρμονικά χωρίς νόμους και θεσμούς.
Πρόκειται για την ηδονή που προκύπτει από μέσα του, για «ηδονές που δεν είναι καρπός επιβολής, αλλά μιας παιδείας που βασίζεται στη γλυκύτητα και στα ερε- θίσματα και όχι σε διαταγές», κατά τον Λουίτζι Βερονέλι [Luigi Veronelli).
61
59
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου