Αναγνώστες

Τετάρτη 10 Αυγούστου 2022

Ο Στωικισμός και το Φυσικο δικαιο στη Ρωμη

 

Ο Στωικισμός οδηγεί στο ιδανικό του ανθρωπισμού .

Με την επίδραση του Στωικισμού διαμορφώθηκε για πρώτη φορά στη Ρώμη το ιδανικό του ανθρωπισμού. Ιδιαίτερα ο αριστοκρατικός κύκλος του Σκιπίωνα του Νεώτερου του έδωσε  τη μόνιμη θέση μέσα στο Ρωμαϊκό πολιτισμό. Ο ανθρωπισμός δεν ήταν αόριστη έννοια, δεν σήμαινε μόνο ένα ηθικό, αλλά και ένα αισθητικό ιδεώδες ΄ αποτελούσε  το αίτημα για ένα ορισμένο  τύπο ζωής. Διαμέσου μεταγενέστερων συγγραφέων ,όπως ο Κικέρωνας και ο Σενέκας, αυτό τα ιδεώδες του ανθρωπισμού καθιερώθηκε μόνιμα στη ρωμαϊκή φιλοσοφία. Ρωμαίοι συγγραφείς σαν τον Κικέρωνα , τον Σενέκα , τον Μάρκο Αυρήλιο , δεν δέχονταν κανένα ρήγμα μεταξύ ατομικής  και πολιτικής σφαίρας καθώς  πίστευαν  ότι η πραγματικότητα, αν την δούμε ως σύνολο, τόσο η φυσική πραγματικότητα όσο και ο ηθικός βίος , ήταν μια μεγάλη «δημοκρατία». ίδια για όλα τα έθνη, για ¨θεούς  και ανθρώπους.¨ «Οποίος ζει σε αρμονία με τον εαυτό του, με το δαιμόνιο του” ,- έλεγε ο Μάρκος Αυρήλιος- «ζει σε αρμονία με το σύμπαν ».Η προσωπική και η οικουμενική τάξη δεν είναι παρά διαφορετικές εκδηλώσεις μιας  κοινής θεμελιακής αρχής 

Σύμφωνα με τους στωικούς για κάθε άνθρωπο υπάρχουν δυο νόμοι ,ο νόμος της πόλης  του και ο νόμος της οικουμενική πόλης, ο νόμος των εθίμων και ο νόμος της Λογικής. Από τους δυο ο δεύτερος έχει μεγαλύτερη αυθεντικότητα και παρέχει έναν κανόνα με τον οποίο θα έπρεπε να συμμορφώνονται οι νόμοι και τα έθιμα των πόλεων. Τα έθιμα είναι πολλά αλλά η λογική είναι μία, και πίσω από την ποικιλία των εθίμων υπάρχει κάποιος ενότητα σκοπού. Ο στωικισμός έτεινε έτσι προς της ιδέα ενός οικουμενικού  συστήματος δικαίου με αμέτρητους τοπικούς κλάδους.Ο Στωικισμός έτσι πρόβαλε ένα ιδανικό λογικής και δικαιοσύνης σαν μέσο επίκρισης του νόμου σε μια  εποχή που ο νόμος βασιζόταν σε μια στενή αντίληψη του εθίμου: Οι Στωικοί πρότειναν το δόγμα των δυο νόμων, του νόμου που πηγάζει από τα έθιμα της πόλης και του τελειότερου νόμου της φύσης[

Η κεντρική ιδέα του φυσικού δικαίου από την εποχή της ρωμαϊκής οικουμένης αφορά τη φύση του ανθρώπου ως λογικού και κοινωνικού όντος ,που είναι η έπρεπε να είναι η δικαιοσύνη κάθε λογής νομοθεσίας σύμφωνα και με τη ρήση του Ρωμαίου νομοδιδασκάλου Ουλπιανού« Η δικαιοσύνη είναι μια σταθερή και έμμονη τάση να απονέμουμε στους ανθρώπους το δίκιο τους. Οι προϋποθέσεις του νόμου είναι οι ακόλουθες :να ζεις  έντιμα , να μη βλάπτεις κανένα ,να δίνεις  στον άλλον ο,τι του αναλογεί. Νομοθεσία είναι η γνώση των ανθρώπινων και των θειων,η επιστήμη του δικαίου και  το αδίκου». . Επικρατούσε η γνώμη ότι «η φύση βάζει ορισμένα πρότυπα που τα δίκαιο πρέπει να φτάσει οπωσδήποτε,» σύμφωνα και με τον Κικέρωνα, γιατί ένας «παράνομος» νόμος απλούστατα δεν είναι νόμος

Οι δύο αντιλήψεις ,ο ιδανικός νόμος των Στωικών και ο ius gentium ως νόμος του κράτους έφτασαν σε ένα σημείο συνεργασίας. Η ιδέα του φυσικού νόμου επέτρεψε την άσκηση κριτικής στα έθιμα: συνέτεινε στην κατάργηση του θρησκευτικού και τελετουργικού χαρακτήρα του νόμου και προήγαγε την ισότητα απέναντι στο νόμο 


Π. θ 




Δεν υπάρχουν σχόλια: