Στο βιβλιο ( Η Δυσφορια του Πολιτισμού η στον
Πολιτισμό )και που κυκλοφόρησε στα 1930
στη Βιέννη ο Φρουντ αναρωτιέται :«Τι
ζητούν οι άνθρωποι από η ζωή; »Η απάντηση δεν
είναι δύσκολη:. επιδιώκουν την ευτυχία. Αυτή η επιδίωξη –συνεχίζει ο
Φρουντ -έχει δυο πλευρές:από τη μια
πλευρά θέλει την απουσία του
πόνου και της δυσαρέσκειας και από την άλλη το βίωμα ισχυρών
αισθημάτω ηδονης…». Το σκοπό της
ζωής τον θέτει, το πρόγραμμα της αρχής της ηδονής όμως η εκτέλεση της δεν είναι
δυνατή, όλοι οι θεσμοί του κόσμου της αντιστέκονται «Θα μπορούσε να πει κανείς :στο πρόγραμμα της « Δημιουργίας» δεν
περιέχεται η πρόθεση να είναι ο άνθρωπος «ευτυχισμένος».Αυτό που ονομάζουμε
σε αυστηρή έννοια ευτυχία προέρχεται
μάλλον από την ικανοποίηση συσσωρευμένων αναγκών και είναι σύμφωνο με τη φύση
του δυνατό μόνο σαν επεισοδιακό φαινόμενο»[1] Ετσι –κατά τον Φρόυντ -οι
δυνατότητες της ευτυχίας μας είναι περιορισμένες ήδη από την ιδιοσυστασία μας.
Και είναι πολύ πιο εύκολο να μας βρει η δυστυχία:Από τρεις πλευρές απειλεί ο
πόνος, από το ίδιο μας το σώμα, από το περιβάλλον και τελικά από τις σχέσεις με
τους άλλους ανθρώπους. Η απεριόριστη ικανοποίηση όλων των αναγκών εμφανίζεται
ως ο ελκυστικότερος τρόπος ζωής, αλλά αυτό σημαίνει πως τοποθετούμε την
απόλαυση πριν από την περίσκεψη ,και μετά από σύντομη άσκηση έρχεται η τιμωρία
.[2] Δεν είναι λοιπόν παράξενο που οι
άνθρωποι κάτω απτήν πίεση αυτών των δυνατοτήτων του πόνου συνηθίζουν να
μειώνουν την απαίτηση τους για ευτυχία: «η
ίδια η αρχή της ηδονής μεταμορφώθηκε κάτω απτήν επίδραση του περιβάλλοντος στη
λιτότερη αρχή της πραγματικότητας,αφού θεωρούμαστε ήδη ευτυχείς, όταν έχουμε
αποφύγει τη δυστυχία, όταν έχουμε ξεπεράσει τον πόνο »[3].
Ανάμεσα στις μεθόδους που απαριθμεί ο Φρουντ ως πρόχειρη προστασία από τον πόνο
είναι η εκούσια απομόνωση , η απομάκρυνση από τους άλλους ,η μέθοδο του ερημίτη
, η βλέπει ως μοναδικό εχθρό την πραγματικότητα και γι αυτό πρέπει να διακόψει
κάθε σχέση μαζί της (ενώ o καθένας απ μας συμπεριφέρεται κατά κάποιον τρόπο και
,διορθώνει μια ανυπόφορη γι αυτόν πλευρά της ζωής με ένα δημιούργημα της
φαντασίας του και μεταφέρει αυτή την αυταπάτη στην πραγματικότητα.) [4]. τις μεταθέσεις της λίμπιντο όπου
η μετουσίωση των ορμών προσφέρει τη βοήθεια της, όπως η ευχαρίστηση του
καλλιτέχνη στην εργασία, στην υλοποίηση των πλασμάτων της φαντασίας του ερευνητή στη λύση των
προβλημάτων και στην αναγνώριση της
αλήθειας,[5] την περίπτωση κατά την οποία ένας
μεγάλος αριθμός ανθρώπων επιχειρεί
μαζικά να διασφαλίσει την ευτυχία και να αποφύγει τον πόνο με
ψευδαισθητική αναμόρφωση της πραγματικότητας. και ως «τέτοια μαζική παράνοια πρέπει να χαρακτηρίσουμε και τις θρησκείες της
ανθρωπότητας. Την αυταπάτη δεν την αναγνωρίζει
φυσικά κανένας , εφόσον είναι δέσμιος της». [6]
Μια άλλη μέθοδος που επιμένει στην αρχική παθιασμένη επιδίωξη για θετική
εκπλήρωση της ευτυχίας είναι εκείνη η κατεύθυνση της ζωής που έχει σαν επίκεντρο την αγάπη, από την
οποία ο άνθρωπος αναμένει όλη ου την ικανοποίηση
με το νααγαπά και να τον αγαπούν :«Μια
τέτοια στάση-η σεξουαλική αγάπη-μας έχει προσφέρει το ισχυρότερο βίωμα μιας
εξαίσιας αίσθησης της ηδονής κα ετσι μας
έχει δώσει το πρότυπο για την επιδίωξη της ευτυχίας» Όμως« η αδύνατη
πλευρά» αυτής της μεθόδου είναι -κατά τον Φρουντ- ολοφάνερη. «Ποτέ δεν είμαστε
πιο απροστάτευτοι στον πόνο από όταν αγαπούμε, ποτέ πιο αβοήθητα δυστυχισμένοι
από όταν έχουμε χάσει το αγαπημένο αντικείμενο η την αγάπη του»
[1] Σιγκμουντ Φρουντ Ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας μτφ Γιωργος Βαμβαλής , Επικουρος , Αθηνα Γ εκδοση 2005
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου