Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 16 Ιουλίου 2010
Μια «Νέα Δεξιά» στη Ν.Δ.;
Το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου
βρήκε τη ριζοσπαστική Δεξιά στην Ευρώπη μέσα σ' ένα «νεκροταφείο ιδεών».
Αλυτρωτικός εθνικισμός, αντικοινοβουλευτισμός και ιδεολογία της
ανισότητας -το τρίπτυχο των αντιδιαφωτιστικών ιδεών από τη Γαλλική
Επανάσταση και μετά- αποτελούσαν παρωχημένα σημαίνοντα, έχοντας
ταυτιστεί με τον φασισμό και τον ναζισμό. Τη δεκαετία του 1960 οι
αντιδιαφωτιστικές ιδέες αναζητούσαν επίκαιρα σημαινόμενα, προσαρμοσμένα
στο πνεύμα των καιρών: την κυριαρχία της πλουραλιστικής δημοκρατίας,
αλλά και την έλευση του Γαλλικού Μάη, των νέων κοινωνικών κινημάτων και
της Νέας Αριστεράς.
Την πράξη ανανέωσης της ριζοσπαστικής Δεξιάς αναλαμβάνει η Νέα
Δεξιά. Επρόκειτο για κύκλους διανοουμένων, στους οποίους κυριαρχούσαν οι
φυσιογνωμίες του Αλέν ντε Μπενουά στη Γαλλία, ως επικεφαλής της GRECE
(Ομάδα Ερευνας και Μελέτης του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού) και του Πιερ
Κρεμπς που διηύθυνε τα αντίστοιχα Σεμινάρια της Θούλης στη Γερμανία.
Μπενουά και Κρεμπς, οικειοποιούμενοι έννοιες της Νέας Αριστεράς
(«μαζοποίηση», «μονοδιάστατος άνθρωπος») και της δημοκρατικής Δεξιάς
(«πλουραλισμός») και Αριστεράς («τρίτος δρόμος»), εκπονούν τις ιδέες του
«μοντέρνου εθνικισμού» και της «διαφορικής ισότητας». Πρόκειται για
ιδέες εναλλακτικές στον οικουμενισμό του φιλελευθερισμού και του
μαρξισμού, με τις οποίες η Νέα Δεξιά επιχειρεί να διεμβολίσει την
παραδοσιακή Δεξιά και την Αριστερά προβάλλοντας τη σημασία της «εθνικής
αυτοπραγμάτωσης του Λαού» και της «εθνικής ταυτότητας», ως προτάγματος
εναλλακτικού σ' εκείνο της ισότητας: «Θάρρος για ταυτότητα» διακήρυσσε ο
Κρεμπς, στην προσπάθεια να υπονομευτεί η πνευματική ηγεμονία της
Αριστεράς, να αποστιγματιστεί η Δεξιά και να αναδειχθεί ως «τρίτος
πόλος» μεταξύ κομμουνισμού και καπιταλισμού.
Το εγχείρημα της Νέας Δεξιάς πέτυχε αρκετούς από τους στόχους
του: κέρδισε δημοσιότητα, πρωταγωνίστησε στο ρεύμα του ιστορικού
αναθεωρητισμού και τροφοδότησε προπάντων την Ακρα Δεξιά με νέες ιδέες.
Το ότι η Νέα Δεξιά παρέμεινε εκτός κομματικών σχηματισμών προσμετράται
στη διορατικότητα της ευρωπαϊκής Δεξιάς συνολικά, να κρατήσει αποστάσεις
από κύκλους και ρεύματα που θα οδηγούσαν στην αυτοπαγίδευσή της σ' ένα
ακροατήριο οπωσδήποτε στενότερο από το διεκδικήσιμο δυνητικά.
Πολλοί αναρρωτιούνται ακόμη: γιατί κέρδισε ο Α. Σαμαράς την Ντ.
Μπακογιάννη στη μάχη της προεδρίας της Ν.Δ.; Οι λόγοι είναι σύνθετοι,
αξίζει ωστόσο να επισημανθεί ένας «μηχανισμός» που φωτίζει τη νίκη
Σαμαρά από τη σκοπιά της κομματικής ιστορίας: οι περίοδοι εκλογικής
απογείωσης της Ν.Δ., που είναι και περίοδοι κυριαρχίας της στη
διακυβέρνηση, συνοδεύονται από βαθύ χάσμα μεταξύ της ηγεσίας και του
σκληρού εκλογικού πυρήνα της· αντιθέτως, οι εποχές της εκλογικής της
συρρίκνωσης και απώλειας της κυβερνητικής εξουσίας είναι εποχές
σμίκρυνσης του χάσματος και ταύτισης ηγεσίας και βάσης. Υστερα από
χρόνια αναντιστοιχίας μιας κεντροδεξιάς κομματικής ηγεσίας και μιας
δεξιόστροφης οργανωμένης βάσης και αφού η Ν.Δ. είχε σταδιακά απολέσει
σημαντικό κομμάτι από τη φιλοευρωπαϊκή (καραμανλική) και φιλελεύθερη
(μητσοτακική) συνιστώσα της, ο Α. Σαμαράς γίνεται ένας αρχηγός στο
πρόσωπο του οποίου ταυτίζεται αυθεντικότερα η συρρικνωμένη βάση του
κόμματος. Την κινητοποίηση αυτών των μηχανισμών ταύτισης επιδιώκει ο
ίδιος ο Α. Σαμαράς, κεντρικό σύνθημα του οποίου στην προεκλογική
εκστρατεία του υπήρξε το, σε ελεύθερη απόδοση, «θάρρος για δεξιά
ταυτότητα».
Με την εκλογή του ο Α. Σαμαράς άνοιξε τις πόρτες της Ν.Δ. στον
κύκλο του «Δικτύου 21». Απόψεις του αρχηγού της Ν.Δ., π.χ. για την
πολιτογράφηση των μεταναστών ή τις δυνατότητες ενδογενούς ανάπτυξης,
ώστε «να βγει η Ελλάδα από τις δεσμεύσεις» του Μνημονίου, φέρουν τη
σφραγίδα στελεχών του Δικτύου. Προφανώς ο πρόεδρος της Ν.Δ. θεωρεί ότι
έτσι αυτή ανανεώνεται ιδεολογικά και αποστιγματίζεται η δεξιά της
ταυτότητα. Μήπως, όμως, καθιστώντας το Δίκτυο 21 άτυπη συνιστώσα της
παράταξής του, η Ν.Δ. ως κόμμα εξουσίας αυτοπαγιδεύεται σ' ένα
δεξιοσυντηρητικό περιβάλλον αποστερούμενη τη δυνατότητα πολυσυλλεκτικών
συσπειρώσεων που πάντοτε διέθετε;
* Αναπληρώτρια καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου