«Ο εθνικισμός είναι το συναίσθημα της κυριαρχίας»(κλικ)

αποσπασματα :
.... Ας θυμηθούμε την ανάλυση του Ράιχ για τη μαζική ψυχολογία του φασισμού, που έλεγε ότι η επιτυχία του ναζισμού στη Γερμανία οφειλόταν στο ότι εκμεταλλεύτηκε και χειραγώγησε την σεξουαλικότητα των νέων, κάνοντας εφηβικές κατασκηνώσεις, παρελάσεις και όλα αυτά τα παιχνίδια που για τους νέους της εποχής ήταν μια αίσθηση γοητείας και συμμετοχής. Υπάρχει μια υπόγεια σύνδεση ανάμεσα στον εθνικοσοσιαλισμό και την σεξουαλική καταστολή, την ακαμψία του σώματος και τον πουριτανισμό. Ας μην ξεχνάμε ότι ο πουριτανισμός θριάμβευσε στη βικτοριανή Αγγλία, όταν έβαζαν κρόσσια στους καναπέδες για να μην υπαινίσσονται τα γυναικεία πόδια ενώ ταυτόχρονα είχαμε τον Τζακ τον αντεροβγάλτη. Σε όλα αυτά υπάρχει πάντα μια αντίφαση, είναι ένα παιχνίδι ενοχής και ντροπής για τις σεξουαλικές επιθυμίες, ενώ ταυτόχρονα εκδηλώνεται η ίδια η επιθυμία.

-Ο εθνικισμός έχει στοιχεία απόλαυσης;

-Σίγουρα έχει. Ας θυμηθούμε λιγάκι το σύνθημα «Δε θα γίνεις Έλληνας ποτέ, Αλβανέ-Αλβανέ », που δηλώνει ότι στη δική μας τη γιορτή δεν θα πάρεις μέρος εσύ, γιατί η απόλαυση είναι αποκλειστικά δική μας.

Βέβαια, πάντα η έννοια του έθνους ενέχει και μια μεταφορά. Την έννοια της «μητέρας πατρίδας», που είναι ένα σχήμα οξύμωρο, μητέρα-δηλαδή το γυναικείο στοιχείο- αλλά και πατρίδα, δηλαδή πατέρας, εξουσία. Όλα αυτά ενέχουν στοιχεία απωθημένης σεξουαλικότητας.

Η μεταφορά είναι πάντα στο κέντρο του εθνικιστικού λόγου, ας μην ξεχνάμε το πόσο εύκολα οι εθνικιστές συγγραφείς παρασύρονται σε έναν τέτοιο λόγο. Π.χ. ο Ι. Δραγούμης παρομοίαζε διαρκώς την Ελλάδα σαν μια γυναίκα πανέμορφη, που τον κοιτάζει με αθώο βλέμμα, ερωτικά μάτια και του λέει προσωπικά «γιατί με αφήνεις;». Υπάρχει επομένως πάντα ένα στοιχείο απόλαυσης που μου την κλέβει κάποιος άλλος, π.χ στην ανάπτυξη του ναζισμού στη Γερμανία αυτός ο άλλος είναι ο Εβραίος, που κρύβεται στις σκοτεινές γωνιές και βιάζει τα μικρά αθώα άρια κοριτσάκια, ή ο μαύρος, -η μεγάλη απώθηση όλου του 19ου και 20ου αιώνα-, ακριβώς εξαιτίας της υποτιθέμενης αχαλίνωτης σεξουαλικότητάς του.

-Γιατί στη Θεσσαλονίκη -σε ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού- γίνονται αποδεκτοί οι εθνικιστικοί μύθοι;

- H Θεσσαλονίκη έχει κοινά χαρακτηριστικά με αρκετές πόλεις της Ευρώπης και της Αμερικής, τώρα πόλεις υποβαθμισμένες αλλά με ένα λαμπρό παρελθόν. Μπορεί αυτό το παρελθόν να ήταν φαντασιακό ή πραγματικό, όμως η νοσταλγία είναι η ίδια. Σε πολλές κεντροδυτικές πολιτείες της Αμερικής υπάρχει ένα ιδεολόγημα που λέει «Για όλα φταίει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, που αποτελείται από πλούσιους, μορφωμένους, Εβραίους και ομοφυλόφιλους». Ένα συγκεχυμένο ιδεολόγημα που λέει ότι κάποια μυστηριώδης συνομωσία μου κλέβει την απόλαυση.

Στη Θεσσαλονίκη αυτό εμφανίστηκε πριν από 15 περίπου χρόνια, με τις μεγάλες φαντασιώσεις για πρωτεύουσα των Βαλκανίων ή και της Ευρώπης. Ξεκίνησε λοιπόν με πολύ μεγάλες φιλοδοξίες την εποχή των τεράστιων συλλαλητηρίων και αυτό γέννησε μια αίσθηση γιορτής, μια μεγαλομανία και έναν ναρκισσισμό που γρήγορα ξεφούσκωσε.

-

Θέλω όμως να πω και κάτι άλλο, ο φασίστας σήμερα δεν έχει την εικόνα που είχε στη δεκαετία του ΄70, που ήταν συντηρητικός, χωρίς χιούμορ, φορούσε κουστουμάκι κ.λπ. Ο μεταμοντέρνος φασίστας έχει εξωτερικά όλα τα χαρακτηριστικά ενός ελευθεριάζοντος ατόμου και φαίνεται χαριτωμένος.

-Σήμερα έχει αλλάξει ο τρόπος προσδιορισμού των ταυτοτήτων;

-H παγκοσμιοποίηση έχει διαστάσεις οικονομικές, τεχνολογικές και ταυτότητας. Μην φανταζόμαστε λοιπόν την παγκοσμιοποίηση μόνο σαν μια διαδικασία ενοποίησης, η παγκοσμιοποίηση είναι μια διαδικασία αποένταξης, αποδιάρθρωσης, επανένταξης και αναδιάρθρωσης. Καταστρέφει αλλά και ξαναδομεί. Και σε αυτήν την αποδιάρθρωση της ιεράρχησης των ταυτοτήτων, συχνά δημιουργούνται κίνδυνοι μέσα στην πληθώρα των εναλλακτικών life styles.

Έτσι πολλοί που νοιώθουν μπλεγμένοι από αυτά, επιλέγουν την ενεργητική κατασκευασμένη άρνηση της αμφιβολίας.

Καθώς ζούνε σε διαρκή διλήμματα και διχασμούς, πολλοί λένε εκ των υστέρων -δηλαδή περίπου υστερικά- «είμαι Έλληνας». Αυτό σημαίνει ότι γαντζώνονται από την εθνική τους ταυτότητα, σαν ένα είδος αγκυροβολίου. Αυτό το λένε και σε άλλες ταυτότητές τους, όπως στις πολιτικές. Μπορούνε να πούνε ότι ανήκουν σε ένα κόμμα αλλά όχι όπως τη δεκαετία του ΄30, τώρα το κάνουν φυλετικά. Μπαίνουν δηλαδή σε μια φυλή και μια κοινότητα με ένα τρόπο φονταμενταλιστικό, για να μείνουν εκεί και να αποκτήσουν ένα είδος οντολογικής ασφάλειας.

-Τι πιστεύει κατά βάθος κάποιος εθνικιστής;

-Ο εθνικισμός αφορά σε ένα νεωτερικό συναίσθημα, γιατί πάνω από όλα είναι αυτό που ο Γκίντενς ονομάζει το ψυχολογικό συναίσθημα της κυριαρχίας. Όταν κάποιος λέει ότι είναι Έλληνας, εννοεί κυρίως ότι έχει δικαίωμα κυριαρχίας πάνω σε ορισμένο έδαφος. Αυτό το λέει ψυχολογικά και συναισθηματικά.

-Δηλαδή το γνωστό «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» -

Αυτό είναι ένα διαχρονικό σύνθημα, αλλά πρέπει να μην ξεχνάμε ότι ο εθνικισμός, -όπως και κάθε ιδεολογία- είναι μια συνάρθρωση, σαν ένα κολιέ. Για να καταλάβουμε το περιεχόμενο αυτού του συνθήματος, πρέπει να θυμηθούμε τη συνάρθρωσή του στη δεκαετία του ΄70. Τότε «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» σήμαινε έξω οι αμερικάνοι στο πλαίσιο της διεκδίκησης της λαϊκής κυριαρχίας.

Στις μέρες μας όμως, αυτή η μία χαντρούλα του κολιέ, αποσπάται από το ιδεολογικό πλαίσιο αυτής της εποχής που ήταν το αντιιμπεριαλιστικό πρόσωπο, και σημαίνει έξω οι ξένοι μετανάστες.

Είναι το ίδιο σημαίνον με τελείως διαφορετικό σημαινόμενο. Το χαρακτηριστικό του σύγχρονου νεορατσιστικού λόγου, είναι ότι οικειοποιείται τις εκφράσεις της αριστεράς. Τελευταία οι θεωρητικοί του ρατσισμού στη Γαλλία, υπερασπίζονται ένα από τα συνθήματα του γαλλικού Μάη που είναι το δικαίωμα στη διαφορά, με έναν διαστρεβλωμένο τρόπο. Και λένε «Αγαπώ τους Άραβες, αλλά η θέση τους είναι στο Μαγκρέμπ της Αφρικής. Κάντε μακριά από εδώ τις κοινότητές σας και αφήστε μας να ζήσουμε καθαροί στον τόπο μας».

Ο ΠΕΤΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΗΝ «ΕΠΟΧΗΤη συνέντευξη πήρε ο Δημήτρης Γκιβίση