MHNYMAL το πονεμένο στήθος μου ( Η Χάνα Άρεντ σ' ένα απόσπασμα από το Between Past and Future (1968)..)

MHNYMAL

το πονεμένο στήθος μου

    Η Χάνα Άρεντ σ' ένα απόσπασμα από το Between Past and Future (1968), όπως μεταφράστηκε από τον Γιώργο Μερτίκα στο 15ο τεύχος του περιοδικού Λεβιάθαν (1994), σημειώνει ότι "με την απώλεια της παράδοσης χάσαμε το νήμα που μας οδηγούσε με ασφάλεια μέσα στις αχανείς επικράτειες του παρελθόντος, αλλά αυτό το νήμα ήταν επίσης η αλυσίδα που δέσμευε κάθε διάδοχη γενιά με μια προκαθορισμένη άποψη του παρελθόντος". Προσθέτει, όμως, ότι "δεν μπορούμε επίσης να αρνηθούμε ότι δίχως μια σίγουρα ριζωμένη παράδοση ... ... κινδυνεύει ολόκληρη η διάσταση του παρελθόντος. Διατρέχουμε τον κίνδυνο να ξεχάσουμε, κι αυτή η λήθη - εντελώς ανεξάρτητα από το ίδιο το περιεχόμενο που μπορεί να χαθεί - θα σήμαινε ότι, από την ανθρώπινη άποψη, θα στερούσαμε από τον εαυτό μας μια διάσταση, τη διάσταση του βάθους της ανθρώπινης ύπαρξης". 
     Η Δόμνα Σαμίου μας άφησε χρόνους χτες, στα 84 της. Μαζί της, σα να χάθηκε αυτό που, έτσι κι αλλιώς, είχε χαθεί, αφού το παλιό υλικό δεν διαθέτει πια φορείς, με ελάχιστες ίσως εξαιρέσεις. Παρακαταθήκη, άφησε. Κι ίσως δοθεί μια ώθηση στο τραγούδι που πατάει με τα δυο πόδια στο παρελθόν κι ακόμα δυσκολεύεται να πατήσει καλά στο τώρα. Αυτό που μας άφησε η Δόμνα Σαμίου είναι μια ανάμνηση συγκινήσεων και σίγουρα σεβασμού. Πιο πολύ συγκινήσεων. Ίσως γιατί η ίδια προέρχεται από βασανισμένη προσφυγική οικογένεια και μεγάλωσε στον καταυλισμό της Καισαριανής. Κι έτσι, αυτό που μετέδιδε, πέρα από τις ιδεολογικές ενέσεις που το εμπότισαν, ήταν ο πόνος. Σ' ένα άλλο σημείο στις σημειώσεις της για την απώλεια της παράδοσης, η Άρεντ γράφει: "Ίσως τώρα και μόνο να έφτασε η στιγμή που το παρελθόν θα μας αποκαλυφθεί με απρόσμενη φρεσκάδα και θα μας πει πράγματα που κανείς μέχρι σήμερα δεν είχε αυτιά να ακούσει". Όποιος έχει αυτιά, ας ακούσει, που λέει κι ο Νίτσε...