E-SHOP.GR: ΚΟΥΛΤΟΥΡΕΣ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ
Η ΝΥΧΤΑ ΕΙΝΑΙ ΜΑΚΡΙΑ: Η ΝΥΧΤΑ ΕΙΝΑΙ ΜΑΚΡΙΑ
:αποσπασμα:''Η νύχτα μας επιτρέπει να δραπετεύσουμε απο τις αγγαρείες της ημέρας, τη μονοτονία της καθημερινότητας που περιορίζει την ανθρωπότητα σε συγκεκριμένα καθήκοντα, υποχρεώσεις και εργασίες." Με τον τρόπο αυτό ο Bryan D. Palmer καθηγητής στο πανεπιστήμιο Trent του Καναδά, προσδιορίζει το χώρο όπου θα συνευρεθούν οι ιστορικές του αφηγήσεις, μέσα από το βιβλίο : Κουλτούρες της νύχτας - απο τις εκδόσεις Σαββάλας. Η νύχτα και το σκοτάδι, επιτρέπουν εδώ και αιώνες με τη μέγιστη δυνατή κάλυψη που προσφέρουν απο το βλέμμα της εξουσίας, τη συγκρότηση ενός ιδιότυπου αντιπολιτισμού τον οποίο δημιουργούν οι εκάστοτε καταπιεσμένοι πολιτικά, κοινωνικά και φυλετικά. Οι κουλτούρες της νύχτας συνιστούν την όψη μίας κατακερματισμένης αμφισβήτησης, είναι νησίδες αντίστασης στο αρχιπέλαγος της παράβασης και της επιθυμίας. Ο Palmer απεικονίζει με λεπτομερή αλλά ταυτόχρονα λιτό τρόπο αυτόν τον αντιπολιτισμό, μέσα στην ιστορικότητα και την πολυμορφία του." Η ετερότητα είναι πολύ της μόδας στον σύγχρονο ακαδημαϊκό κόσμο, αλλά η περιγραφή είναι συνήθως μονόπλευρη, ένας λόγος απο ισχυρές κατασκευές που έχουν κατά κάποιον τρόπο γυμνωθεί απο τις δυναμικές αμοιβαιότητες τους." Αρνούμενος τις στυλιστικές αποχρώσεις του φολκλορικά αντισυμβατικού, ο συγγραφέας επιμένει στην ανάπλαση του φαινομένου με έμφαση στην ουσία, χωρίς λεκτικούς εξωραισμούς.Ο καταπιεσμένος άνθρωπος σε σχέση με τις συνθήκες εργασίας, το σώμα και τις ανάγκες του, το χρώμα και την κοινωνική του ένταξη είναι το επίκεντρο των αφηγήσεων. Οι οικονομικές αναδιαρθρώσεις του συστήματος απο τη φεουδαρχία ως τη μετανεωτερικότητα εγκλωβίζουν και στοχοποιούν κοινωνικές ομάδες, προκρίνουν ακραία μέτρα σωφρονισμού και δημιουργούν καθημερινά κανονιστικά πρότυπα, σε όλη αυτή την ιστορική διαδρομή.....''
Κουλτούρες της νύχτας - Vres.gr
ΚΟΥΛΤΟΥΡΕΣ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ
Ελευθεροτυπία - Απογευματινή Αδέσμευτη Εφημερίδα
Η εξέλιξη και η διαμόρφωση της περιθωριακής κουλτούρας. Νυχτερινά ταξίδια της παράβασης. BRAYAN D. PALMER Κουλτούρες της νύχτας
βλ και...Θανάσης Καμπαγιάννης:
Κουλτούρες της νύχτας - Vres.gr
ΚΟΥΛΤΟΥΡΕΣ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ
Ελευθεροτυπία - Απογευματινή Αδέσμευτη Εφημερίδα
Η εξέλιξη και η διαμόρφωση της περιθωριακής κουλτούρας. Νυχτερινά ταξίδια της παράβασης. BRAYAN D. PALMER Κουλτούρες της νύχτας
βλ και...Θανάσης Καμπαγιάννης:
αποσπασμα:Η σταδιακή εμφάνιση του Διαφωτισμού και των νέων καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής στην Ευρώπη και την Αμερική από τον 16ο μέχρι τον 19ο αιώνα περιόρισε το θρησκευτικό σκοτάδι του Μεσαίωνα, διαβαίνοντας όμως και πάλι τα μονοπάτια της νύχτας. Οι νέες ιδέες εκκολάφθηκαν στις στοές των ελευθεροτεκτόνων και στις λέσχες των Γιακωβίνων, που δεν ήταν μόνο γαλλικό φαινόμενο, όπως το δείχνει η εξιστόρηση της δράσης των ριζοσπαστών Γιακωβίνων στην Αγγλία του 1790 ή των μαύρων Γιακωβίνων του Toussaint L’ Ouverture στην εξεγερμένη Αϊτή την ίδια εποχή.
Αλλά το φως που επαγγέλθηκε το νέο σύστημα δεν έφτασε ποτέ στις εργατογειτονιές και τα καινούρια εργοστάσια που ξεφύτρωναν στις αναδυόμενες μητροπόλεις. Μαζί με τις άθλιες συνθήκες εργασίας του καπιταλισμού την εποχή της πρωταρχικής συσσώρευσης, άνθισε – για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση – το εμπόριο ανθρώπων: από τα πορνεία των μεγαλουπόλεων μέχρι την απαγωγή δέκα εκατομμυρίων Αφρικανών από τις εστίες τους και την πώλησή τους στην αμερικάνικη ήπειρο ως σκλάβων.
Οι νέες πειθαρχίες που επέβαλλε η εμφάνιση του κεφαλαίου και η εξάπλωση του εμπορίου σήμαναν και τη δημιουργία νέων χώρων φυγής και εναντίωσης για τους από κάτω. Η ματιά του Palmer εξετάζει πάντα το οικονομικό πλαίσιο, την ίδια στιγμή που είναι ευαίσθητη στις συνισταμένες της φυλής και του φύλου. Από αυτή τη διαλεκτική βγαίνουν διαμάντια. Έτσι, για παράδειγμα, στην περίπτωση των πειρατών, δεν πληροφορούμαστε μόνο τις πολυκύμαντες σχέσεις συνεργασίας-εναντίωσης των Αυτοκρατοριών με τα πειρατικά δίκτυα, αλλά και την εσωτερική τους διάρθρωση, τους «νόμους» και την ηθική που διήπαν τη ζωή και τον θάνατο.
Μέσα από το δίκτυο των ταβερνών και των αλληλοβοηθητικών ταμείων, ο Palmer σκιαγραφεί τη συγκρότηση της εργατικής συλλογικότητας, καθώς και τα πρώτα εργατικά ξεσπάσματα. Σε μια αφήγηση σκόπιμα εκτεταμένη, διαβάζουμε την ιστορία του πρώτου εργατικού κινήματος της Βόρειας Αμερικής (αρχικά των Ιπποτών της Εργασίας, αυτού του κατά Ένγκελς «αμερικανικού παράδοξου που περιβάλλει τις πιο σύγχρονες τάσεις με τις πιο μεσαιωνικές μασκαράτες»). Η κορυφαία στιγμή αυτού του κινήματος ήταν τα γεγονότα του Σικάγο το 1886, όταν το βράδυ της 4ης Μάη η κυρίαρχη τάξη αποφάσισε ότι οι επικίνδυνες τάξεις είχαν γίνει ανεπίτρεπτα επικίνδυνες: «Πυροβολήστε και σκοτώστε όσους μπορείτε» ήταν η εντολή εκείνη τη σκοτεινή νύχτα.
Η περιδιάβαση στις κουλτούρες της νύχτας δεν θα μπορούσε να προσπεράσει τις παραβατικές σεξουαλικότητες, την ανδρική και γυναικεία ομοφυλοφιλία, καθώς και την ετεροφυλενδυσία. Και σίγουρα, από ένα τέτοιο βιβλίο δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι νύχτες των επαναστάσεων, η Κομμούνα του 1871, η Ρώσικη Επανάσταση του 1917, η Ισπανία του 1936. Όμως και η μετάβαση στο σήμερα δεν θα μπορούσε να γίνει αγνοώντας τις νύχτες της αντεπανάστασης, τη νίκη των Ναζί στη Γερμανία, που προετοίμασε το έδαφος για τη μεγαλύτερη φρίκη του 20ού αιώνα, τα μεσάνυκτα του Άουσβιτς και του Νταχάου.
Στα τελευταία κεφάλαια, οι φίλοι της μουσικής και των θεαμάτων της νύχτας θα απολαύσουν μια περιήγηση στον κόσμο της τζαζ, των μπλουζ, της σόουλ, αλλά και μια ξενάγηση στο νουάρ (αυτού του κινηματογραφικού τρόπου που «έπαιξε εντός των συμβατικών ορίων του Ψυχρού Πολέμου, αλλά γελοιοποίησε τελείως αυτά τα όρια», (σελ. 605). «Ακόμα και αν το σκοτάδι του βύθιζε θέματα κοινωνικής διαμαρτυρίας στη μακριά νύχτα της αλλοτρίωσης, το νουάρ αρνούταν να υποβιβάσει το σύνολο του ρεπερτορίου κριτικής αναπαράστασης στη γλυκερή, πλαδαρή μονοτονία του εξωραϊσμένου προπαγανδισμού του αμερικάνικου τρόπου ζωής» (σελ. 607).
Το κομμάτι για τις εξεγέρσεις στα γκέτο των μητροπόλεων (απ’ τη δεκαετία του ’60 μέχρι και τα γεγονότα του Λος Άντζελες το 1992) δείχνει ακόμα μια φορά την ικανότητα του Palmer να συνθέτει διαφορετικές οπτικές: για παράδειγμα, την πορεία και τις συνέπειες των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και των κρατικών πολιτικών στις σύγχρονες πόλεις με βαθειές ενοράσεις στα ζητήματα της φυλής, των εθνοτικών διαφορών, του φύλου.
Γι’ αυτό και, τελικά, το βιβλίο αυτό «δεν είναι ένα μετανεωτερικό εγκώμιο του κατακερματισμού» (σελ. 693). Παρότι ο συγγραφέας οφείλει πολλά στη σκέψη του Φουκό, «που δίνει έμφαση στις ευκαιρίες της νύχτας και μας αναγκάζει να δούμε τις δυνατότητές της, ο Μαρξ μας υπενθυμίζει – και πιο κατηγορηματικά από κάθε άλλη φορά σήμερα, που επικρίνεται εντονότερα από οποτεδήποτε – ότι δεν μπορούμε να το επιτύχουμε αυτό χωρίς να εκτιμήσουμε τις αποφάσεις της ημέρας» (σελ. 691-692). Γιατί, σε τελευταία ανάλυση, οι περιθωριακότητες που αφηγείται αυτό το βιβλίο δεν είναι απομονωμένες νησίδες, αλλά «πάντα αμοιβαία συνδεδεμένες με τον υλικό κόσμο της παραγωγής και των ανταλλαγών».
«Η διαφορά, όσο και αν την υπερασπιζόμαστε, δεν είναι ποτέ αυτή καθ’ εαυτήν αντίδοτο στην καταπίεση και την εκμετάλλευση... Ο κοινωνικός μετασχηματισμός... μπορεί να προχωρήσει στη λογική κατάληξή του μόνο με κινήσεις και κινητοποιήσεις που, στηριζόμενες στη διαφορά, στην ουσία θα τη διαλύσουν» (σελ. 693-694).
Έτσι, ο Palmer καταφέρνει να συνθέσει ένα βιβλίο που υμνεί τη γοητεία της νύχτας, τις αφηγήσεις του όμως πάντα διατρέχει η ελπίδα και η αισιοδοξία ότι τελικά θα ξημερώσει.
Αλλά το φως που επαγγέλθηκε το νέο σύστημα δεν έφτασε ποτέ στις εργατογειτονιές και τα καινούρια εργοστάσια που ξεφύτρωναν στις αναδυόμενες μητροπόλεις. Μαζί με τις άθλιες συνθήκες εργασίας του καπιταλισμού την εποχή της πρωταρχικής συσσώρευσης, άνθισε – για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση – το εμπόριο ανθρώπων: από τα πορνεία των μεγαλουπόλεων μέχρι την απαγωγή δέκα εκατομμυρίων Αφρικανών από τις εστίες τους και την πώλησή τους στην αμερικάνικη ήπειρο ως σκλάβων.
Οι νέες πειθαρχίες που επέβαλλε η εμφάνιση του κεφαλαίου και η εξάπλωση του εμπορίου σήμαναν και τη δημιουργία νέων χώρων φυγής και εναντίωσης για τους από κάτω. Η ματιά του Palmer εξετάζει πάντα το οικονομικό πλαίσιο, την ίδια στιγμή που είναι ευαίσθητη στις συνισταμένες της φυλής και του φύλου. Από αυτή τη διαλεκτική βγαίνουν διαμάντια. Έτσι, για παράδειγμα, στην περίπτωση των πειρατών, δεν πληροφορούμαστε μόνο τις πολυκύμαντες σχέσεις συνεργασίας-εναντίωσης των Αυτοκρατοριών με τα πειρατικά δίκτυα, αλλά και την εσωτερική τους διάρθρωση, τους «νόμους» και την ηθική που διήπαν τη ζωή και τον θάνατο.
Μέσα από το δίκτυο των ταβερνών και των αλληλοβοηθητικών ταμείων, ο Palmer σκιαγραφεί τη συγκρότηση της εργατικής συλλογικότητας, καθώς και τα πρώτα εργατικά ξεσπάσματα. Σε μια αφήγηση σκόπιμα εκτεταμένη, διαβάζουμε την ιστορία του πρώτου εργατικού κινήματος της Βόρειας Αμερικής (αρχικά των Ιπποτών της Εργασίας, αυτού του κατά Ένγκελς «αμερικανικού παράδοξου που περιβάλλει τις πιο σύγχρονες τάσεις με τις πιο μεσαιωνικές μασκαράτες»). Η κορυφαία στιγμή αυτού του κινήματος ήταν τα γεγονότα του Σικάγο το 1886, όταν το βράδυ της 4ης Μάη η κυρίαρχη τάξη αποφάσισε ότι οι επικίνδυνες τάξεις είχαν γίνει ανεπίτρεπτα επικίνδυνες: «Πυροβολήστε και σκοτώστε όσους μπορείτε» ήταν η εντολή εκείνη τη σκοτεινή νύχτα.
Η περιδιάβαση στις κουλτούρες της νύχτας δεν θα μπορούσε να προσπεράσει τις παραβατικές σεξουαλικότητες, την ανδρική και γυναικεία ομοφυλοφιλία, καθώς και την ετεροφυλενδυσία. Και σίγουρα, από ένα τέτοιο βιβλίο δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι νύχτες των επαναστάσεων, η Κομμούνα του 1871, η Ρώσικη Επανάσταση του 1917, η Ισπανία του 1936. Όμως και η μετάβαση στο σήμερα δεν θα μπορούσε να γίνει αγνοώντας τις νύχτες της αντεπανάστασης, τη νίκη των Ναζί στη Γερμανία, που προετοίμασε το έδαφος για τη μεγαλύτερη φρίκη του 20ού αιώνα, τα μεσάνυκτα του Άουσβιτς και του Νταχάου.
Στα τελευταία κεφάλαια, οι φίλοι της μουσικής και των θεαμάτων της νύχτας θα απολαύσουν μια περιήγηση στον κόσμο της τζαζ, των μπλουζ, της σόουλ, αλλά και μια ξενάγηση στο νουάρ (αυτού του κινηματογραφικού τρόπου που «έπαιξε εντός των συμβατικών ορίων του Ψυχρού Πολέμου, αλλά γελοιοποίησε τελείως αυτά τα όρια», (σελ. 605). «Ακόμα και αν το σκοτάδι του βύθιζε θέματα κοινωνικής διαμαρτυρίας στη μακριά νύχτα της αλλοτρίωσης, το νουάρ αρνούταν να υποβιβάσει το σύνολο του ρεπερτορίου κριτικής αναπαράστασης στη γλυκερή, πλαδαρή μονοτονία του εξωραϊσμένου προπαγανδισμού του αμερικάνικου τρόπου ζωής» (σελ. 607).
Το κομμάτι για τις εξεγέρσεις στα γκέτο των μητροπόλεων (απ’ τη δεκαετία του ’60 μέχρι και τα γεγονότα του Λος Άντζελες το 1992) δείχνει ακόμα μια φορά την ικανότητα του Palmer να συνθέτει διαφορετικές οπτικές: για παράδειγμα, την πορεία και τις συνέπειες των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και των κρατικών πολιτικών στις σύγχρονες πόλεις με βαθειές ενοράσεις στα ζητήματα της φυλής, των εθνοτικών διαφορών, του φύλου.
Γι’ αυτό και, τελικά, το βιβλίο αυτό «δεν είναι ένα μετανεωτερικό εγκώμιο του κατακερματισμού» (σελ. 693). Παρότι ο συγγραφέας οφείλει πολλά στη σκέψη του Φουκό, «που δίνει έμφαση στις ευκαιρίες της νύχτας και μας αναγκάζει να δούμε τις δυνατότητές της, ο Μαρξ μας υπενθυμίζει – και πιο κατηγορηματικά από κάθε άλλη φορά σήμερα, που επικρίνεται εντονότερα από οποτεδήποτε – ότι δεν μπορούμε να το επιτύχουμε αυτό χωρίς να εκτιμήσουμε τις αποφάσεις της ημέρας» (σελ. 691-692). Γιατί, σε τελευταία ανάλυση, οι περιθωριακότητες που αφηγείται αυτό το βιβλίο δεν είναι απομονωμένες νησίδες, αλλά «πάντα αμοιβαία συνδεδεμένες με τον υλικό κόσμο της παραγωγής και των ανταλλαγών».
«Η διαφορά, όσο και αν την υπερασπιζόμαστε, δεν είναι ποτέ αυτή καθ’ εαυτήν αντίδοτο στην καταπίεση και την εκμετάλλευση... Ο κοινωνικός μετασχηματισμός... μπορεί να προχωρήσει στη λογική κατάληξή του μόνο με κινήσεις και κινητοποιήσεις που, στηριζόμενες στη διαφορά, στην ουσία θα τη διαλύσουν» (σελ. 693-694).
Έτσι, ο Palmer καταφέρνει να συνθέσει ένα βιβλίο που υμνεί τη γοητεία της νύχτας, τις αφηγήσεις του όμως πάντα διατρέχει η ελπίδα και η αισιοδοξία ότι τελικά θα ξημερώσει.
1 σχόλιο:
Τρομερά ενδιαφέρον θέμα. Πάντα με μαγνήτιζε. Η νύχτα είναι σίγουρα των "επιθυμιών", όταν η μέρα είναι των "υποχρεώσεων". Θολή, μυστηριώδης, έντονη, σκηνικό εναντίωσης με τις εξουσίες συνήθως, χώρος διαφορετικών "φυλών". Πολυσήμαντο πεδίο, χώρος δημιουργίας και έκφρασης κουλτούρας και υποκουλτούρας, πάντα γοητευτικό.
Δημοσίευση σχολίου