Από το Πανοπτικον στο Συνοπτικόν

.

-Στο   Πανοπτικόν  η εξουσία  είναι    εντελώς  αθέατη-Ως  υποκείμενο- που  παρατηρεί  εξονυχιστικά το  Αντι-κειμενο( εξουσιαζόμενους ) 

-Στο Συνοπτικόν   η  εξουσία     είναι    και αυτή  διάφανη' αντικείμενο παρατήρησης .

-Στο Πανοπτικόν    ένας   μόνο  αθέατος Φύλακας  αρκεί  για να παρατηρεί τους -εντελώς  έκθετους στο μάτι του -απομονωμένους Φυλακισμένους   .

-Στο Συνοπτικό  έχουμε την ψευδαίσθηση της  ελευθερίας  και -όλοι-  Φύλακες και φυλακισμένοι  γινόμαστε  εθελοντικά Έκθετοι (πέραν του ότι  οι ρόλοι   εναλλάσσονται και οι Φύλακες  περιοδικά φυλακίζονται  και τουμπαλιν).

-Το Πανοπτικόν   αφορούσε μια  κοινωνία όπου υπήρχε ακόμα το  Μυστικό και η Αδιαφάνεια : το Μυστήριο  μπορούσε να διαλευκανθεί και να γίνει  διάφανο.

-Το Συνοπτικον    αφορά τις σύγχρονες κοινωνίες  της Οικειότητας και  της Λεύκανσης : όπου Όλοι  αισθανόμαστε μια  αβάσταχτη   πίεση -έσωθεν - να αποκαλύψουμε τα μυστικά μας   

* «Στην περιφέρεια, ένα δακτυλιοειδές οικοδόμημα• στο κέντρο, ένας πύργος• ο πύργος αυτός έχει μεγάλα παράθυρα που βλέπουν προς το εσωτερικό του δακτυλίου• το περιφερειακό οικοδόμημα διαιρείται σε κελιά, που το καθένα τους διαπερνά ολόκληρο το πάχος του οικοδομήματος• τα κελιά έχουν δύο παράθυρα - το ένα τους βλέπει προς τα μέσα και αντιστοιχεί σ' ένα από τα παράθυρα του πύργου• το άλλο δίνει προς τα έξω, και αφήνει το φως να διαπερνά το κελί πέρα για πέρα. Φτάνει έτσι να τοποθετηθεί ένας επιτηρητής στον κεντρικό πύργο, και σε κάθε κελί να κλειστεί ένας τρελός, ένας άρρωστος, ένας κατάδικος, ένας εργάτης ή ένας μαθητής. Το πανοπτικό αυτό σύστημα δημιουργεί μονάδες χώρων που επιτρέπουν την αδιάκοπη παρακολούθηση και την άμεση αναγνώριση. Κοντολογίς, αντιστρέφεται η μέθοδος του «μπουντρουμιού»• ή μάλλον, από τις τρεις λειτουργίες του - εγκλεισμός, στέρηση του φωτός και απόκρυψη - παραμένει μονάχα η πρώτη και καταργούνται οι δύο άλλες. Το άπλετο φως και το βλέμμα του επιτηρητή συλλαμβάνουν περισσότερα απ' ό,τι το σκοτάδι που, στο κάτω-κάτω προστάτευε. Η ορατότητα είναι μια παγίδα.»

απο 

Μισέλ Φουκώ Επιτήρηση και Τιμωρία.

( συνεχιζεται )

Πετρος  Θεοδωριδης