Ο ΡΟΜΑΝΤΙΚΟΣ ΕΡΩΤΑΣ

ο (ρομαντικός) έρωτας










(απο το ''Η Επινοηση του Ερωτα'': του Πέτρου Θεοδωριδη, Τ ευχος 2 του Περιοδικου ΕΝΕΚΕΝ )


Σε μια ερωτική συνάντηση ο καθένας κινείται προς την κατεύθυνση του άλλου ,γιατί, ο άλλος ,ενεργοποιεί ένα νέο και απαραίτητο ψυχολογικό παράγοντα, που βιώνεται ως κάτι έξω από μας και ενσαρκώνεται στο πρόσωπο του. Ο απόστολος Παύλος είχε πει ότι «η μέρα του Κυρίου θα έρθει απρόσμενα σαν τον κλέφτη μέσα στη νύχτα » ,και ο (ρομαντικός) έρωτας φαντασιωνεται ως ξαφνική εμπειρία άνωθεν, που θα μας οδηγήσει σε ε(κ)σωτερίκευση, δηλαδή σε σύντηξη ,συγχώνευση, σε αρπαγή από το βλέμμα του άλλου.


« Γιατί η πιο στοιχειώδης φαντασιωτική σκηνή δεν είναι αυτή μιας συναρπαστικής σκηνής προς θέαση, αλλά η ιδέα ότι «υπάρχει κάποιος εκεί έξω που μας κοιτάζει» δεν είναι το όνειρο αλλά η ιδέα ότι «είμαστε τα αντικείμενα στο Όνειρο κάποιου »Μια θαυμάσια φράση του Γκαίτε λέει «Εγώ σ΄ αγαπώ . Αυτό όμως δεν έχει καμία σχέση με σένα»


Ο Μιλαν Κουντερα μας περιγράφει την παράξενη σχέση του Γκαίτε όταν ήταν ήδη εξήντα δύο χρόνων με την εικοσιεξαχρονη Μπετίνα ,η οποία *ακόμα και μετά τον γάμο της δεν παύει να ερωτοτροπεί με τον Γκαίτε Ο Γκαίτε ήταν εξηνταδυο ετών δεν είχε πια ούτε ένα δόντι και αγαπούσε την γυναίκα του Κριστιανε. Παρόλα αυτά η Μπετίνα, τον βομβαρδίζει με ερωτικά γράμματα. Σε ένα από αυτά του έγραψε «Έχω την σταθερή και αμετακίνητη θέληση να σ¨ ΄αγαπώ αιώνια ». Ο Κουντερα σε αυτό το σημείο μας προτρέπει «Διαβάστε με προσοχή αυτή τη φαινομενικά κοινότοπη φράση. Πολύ περισσότερο από τη λέξη «αγαπώ» { έχουν σημασία οι λέξεις «*αιώνια» και« θέληση».[…]Αυτό περί του οποίου επρόκειτο δεν ήταν ο έρωτας. Ήταν η Αθανασία»


οι κίνδυνοι του ερωτα αντιστοιχούν με τον μύθο του Νάρκισσου που αφορά στους κινδύνους της συγχώνευσης ,δηλαδή της εξάλειψης της διαχωριστικής γραμμής ανάμεσα στ εγώ και τον άλλο. Ο Νάρκισσος βλέποντας τον εαυτό του να καθρεπτίζεται στην επιφάνεια του νερού ,λησμονεί ότι τα νερό είναι κάτι άλλο και έξω απ΄ τον ίδιο κι ετσι χάνει την αίσθηση των κίνδυνων του, και πνίγεται. Το νόημα του μύθου αφορά στον κίνδυνο της προβολής :το να αντιδρά κανείς απέναντι στον κόσμο ωσάν η πραγματικότητα να μπορούσε να κατανοηθεί μέσα από εικόνες του εγώ.

Υπάρχει μια σχετική ενδιαφέρουσα παρατήρηση του Σταντάλ : « Για να μπορέσει ένα ανθρώπινο ον να θεοποιήσει ανεμπόδιστα και με χαρά ένα αντικείμενο της αρεσκείας του[…] πρέπει πρώτα απ όλα να του φαντάζει τέλειο όχι καθ¨ ολοκληρίαν , αλλά σε σύγκριση μ¨ όσα βλέπει εκείνη τη στιγμή(…) Είναι πολύ απλό αρκεί να σκεφτεί ένα προτέρημα για να το δει σ αυτόν πού αγαπά. Είναι εύκολο να δει σε ποια πράγματα είναι απαραίτητη η ομορφιά(…) ακόμα και τα μικρό ελαττώματα του προσώπου του ,τα σημάδια της ευλογιάς λόγου χάρη προκαλούν τρυφερότητα στον άνθρωπο πού αγαπά και τον βυθίζουν σε ονειροπόλημα όταν τα διακρίνει σε άλλη γυναίκα. Τι γίνεται όταν τα βλέπει στην αγαπημένη του; Γιατί κοιτώντας εκείνο το μικρό σημαδάκι νιώθει ευχάριστα συναισθήματα, απείρως ενδιαφέροντα, πού ανανεώνονται με απίστευτη ορμή στη θέα εκείνου του σημαδιού ακόμη και στο πρόσωπο μιας άλλης γυναίκας. Αν μ αυτό τον τρόπο φθάνουμε να προτιμούμε και να αγαπούμε την ασχήμια σημαίνει πως σ αυτή τη περίπτωση η ασχήμια είναι ομορφιά »

Ο έρωτας ο οποίος άρχισε να κάνει αισθητη την παρουσία του μετά τα τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα ενσωμάτωσε στοιχεία το Amour Passion και επηρεάσθηκε από τα ιδανικά του. . Ο ερωτάς εισήγαγε στην ατομική ζωή την ιδέα μιας αφήγησης-μια φόρμουλα που επέκτεινε Ριζικά την αναστοχαστικοτηα του απόλυτου ερωτα.
Μι από τις σημασίες του όρου «ρομάντζο» είναι η διήγηση μιας ιστορίας, αλλά αυτή η ιστορία έγινε τώρα ατομική, εισάγοντας τον εαυτό και τον-την άλλο σε μία προσωπική αφήγηση . Η ανάδυση του ερωτα συνεπεσε με την εμφάνιση του μυθιστορήματος :εγκαινιάζει μια νέα αφηγηματική μορφή. Ο ”περιπαθής” ερωτaς υπήρξε απελευθερωτικός αλλά μόνο υπό την έννοια οτι αποτελούσε ένα διάλεξα από τη ρουτίνα και τις υποχρεώσεις ….

Ο νεωτερικός ρομαντικός ερωτάς είχε ως προγονό του τον «amour passion»,δηλαδή τον περιπαθή έρωτά της υστερομεσαιωνικής Ευρώπης. Ο «amour passion» συνδέονταν στενά με τις ηθικές αξίες του χριστιανισμού, δηλαδή με την παραίνεση ,πως κάποιος πρέπει να αφιερώνεται στον Θεό για να τον γνωρίσει και πως ,με αυτή την διαδικασία επιτυγχάνεται η αυτογνωσία. Σιγά–σιγά ο«amour passion»,από μυστικιστική θρησκευτική παραίνεση, μεταβλήθηκε σε μυστική ένωση ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα .
Ο ρομαντικός έρωτας, ο οποίος άρχισε να κάνει αισθητή την παρουσία του μετά τα τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα, εισήγαγε στην ατομική ζωή την ιδέα μιας αφήγησης. Μια από τις σημασίες του όρου «ρομάντζο» είναι η διήγηση μιας ιστορίας. Η ιστορία αυτή έγινε, με τον έρωτα, ατομική, εισάγοντας τον εαυτό και τον (την) άλλο(η) σε μία προσωπική αφήγηση που δεν αναφερόνταν σε ευρύτερες κοινωνικές διαδικασίες. Ο ρομαντικός έρωτας ,δημιουργούσε ένα αίσθημα ολότητας με τον άλλο ,η οποία ενισχυόταν από εδραιωμένες διαφορές ανάμεσα στην αρρενωπότητα και τη θηλυκότητα, κάθε μια από τις οποίες χαρακτηρίζονταν με όρους αντίθεσης.
Ο (ρομαντικός) έρωτας ήταν (και είναι) μια προσπάθεια φυγής από τον εαυτό. Επιθυμούμε να σταματήσουμε τον χρόνο ,να τον εντάξουμε σε προκαθορισμένα σχήματα. Αναπολούμε, νοσταλγούμε και εκλαμβάνουμε το παρελθόν και το μέλλον ως πάγιες οντότητες, ακλόνητες, αδιαπέραστες από τον ρυθμό των μεταβολών. Και βέβαια αυτό αποτελεί μια σκηνοθεσία, μια φαντασίωση ,καθώς «η φαντασίωση αποτελεί τη σκηνοθεσία του πραγματικού»(Λακάν).Και ο εαυτός το γνωρίζει κατά βάθος, αλλά το ξεχνά επιλεκτικά, γιατί θέλει να ξεχάσει την ανυπόφορη μοναξιά του,να λησμονήσει την γνώση της Αβύσσου που τον χωρίζει από τον Άλλο.
Ετσι ο εαυτός καταφεύγει ,στην επινόηση της νοσταλγίας, στον μύθο της αρχικής παραδείσιας κατάστασης συγχώνευσης, στο «αρσενικοθήλυκο»:«Το αρσενικοθήλυκον»-διηγείται ο Αριστοφάνης στο Συμπόσιο του Πλάτωνα -«ητο τότε ένα ξεχωριστό φύλον και, συνεδύαζε και εις την εμφάνισιν και εις το όνομα τα δύο άλλα, το αρσενικόν και το θηλυκόν[...]ολόκληρος ο κορμός του κάθε ανθρώπου ητο στρόγγυλος και ειχεν ολόγυρα ραχην και πλευράς. Είχε τέσσερα χέρια και άλλα τόσα σκέλη και δυο πρόσωπα επάνω εις ένα λαιμόν κυλινδρικόν[…]και αυτιά τέσσερα και διπλά γεννητικά όργανα[...]εστηρίζοντο και εις τα οκτώ των άκρα και μετακινουντο πολύ γοργά, περιστροφικώς. Η σωματική των δυναμις και η αντοχή των ήσαν τρομερά ,και είχαν απέραντον έπαρσιν . Τα έβαλαν μάλιστα με τους Θεούς. Ο Ζευς τότε είπε […]επί του παρόντος θα τους κόψω σε δυο μέρη τον καθενα .Αν όμως αποδειχθεί ότι εξακολουθούν να είναι ανυπότακτοι […]θα τους χωρίσω και πάλιν εις δύο , ώστε να περπατούν με το ένα σκέλος σαν να παίζουν κουτσοπόδι»
Ερωτας και Θάνατος
(απο το αρθρο : Εςρωτας Θνητος απωθημενος Θανατος , του Πέτρου Θεοδωριδη  . ΕΝΕΚΕΝ τ 6




Αυτός ο υπαινιγμός της παράδοσης, της εγκατάλειψης στον(την αγαπημένο(η)δεν είναι και ένας υπαινιγμός (σάν ανακουφιστικός λυγμός ) μιας επιθυμίας θανάτου; Σ¨ αγαπώ μέχρι θανάτου πριν γίνει μια κοινοτοπία ευκολότατη να ειπωθεί, ήταν μια φράση παράδοξης Τι ήταν άραγε αυτό που την ανέσυρε για πρώτη φορά μέσα στο ανθρώπινο μυαλό;
«Ο Έρωτας πλάι στον θάνατο, πριν δώσει το όνομα του στη φροϋδική θεωρία των ορμών, ήταν το προϊόν μιας δημιουργικής έκλαμψης που συντελέστηκε εκεί , στην παραμεθόριο των σημασιών. Έρωτας και θάνατος βρέθηκαν πλάι-πλάι γιατί καμία λέξη πέρα από αυτήν, την τελευταία λύση, την ολοκληρωμένη, την ολοκληρωτική, την οριστική, δεν ήταν σε θέση να εκφράσει την ακαταμάχητη και πάντα αξεδίψαστη ορμή ταυ εραστή. Στην ερωτική εμπειρία νιώθουμε συχνά πλάι στην ενέργεια που μας σπρώχνει προς τον άλλο- ακόμα και τη στιγμή της πιο έντονης ηδονής, που είναι το κορυφαίο σημείο της ζωής- τη μυστηριώδη παρουσία του αγνώστου, του φραγμού και την επιθυμία της εκμηδένισης. Η ένωση του έρωτα, που πριν την φανταζόμαστε σαν σημείο αποκορύφωσης όπου όλες οι εντάσεις συντίθενται αρμονικά, ύστερα αποκαλύπτεται πηγή νέων εντάσεων και ανίκανη να οδηγήσει στην τέλεια αρμονία, γι αυτό και η τελική της πραγμάτωση προβάλλεται στην ονειροπόληση ή στον θάνατο, σαν αυτές οι δυο καταστάσεις να είναι οι μόνες που μπορούν να γαληνέψουν οριστικά τις εντάσεις» (Μαρκουζε, Ερως και πολιτισμός)