Για την σταση της Αυστριας εναντι του Ναζισμου και την ανοδο της ακροδεξιας (απο την Κ. Ε και την ...

..Monde diplomatique

Μια ένοχη ουδετερότητα «Οι Γερμανοί άρχισαν ήδη από τη δεκαετία του '60 να αντιμετωπίζουν τον ναζισμό με την ίδια αδιαλλαξία όπως και το σύνολο των Ευρωπαίων», εξηγεί ο Γκέρχαρντ Μποτς, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στη Βιέννη και διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου Κοινωνικής Ιστορίας «Λούτβιχ Μπόλτσμαν»(1). «Οι Αυστριακοί μετά βίας μπαίνουν σε αυτή τη διαδικασία, και πάλι, όχι όλοι!»

αποσπασμα :Πρέπει να εξετάσουμε τι συνέβη πριν από το 1945 και μετά το τέλος του πολέμου.

Ο Γκέρχαρντ Μποτς και οι συνάδελφοί του απέδειξαν ότι πριν και κατά τη διάρκεια της εξουσίας του Γ' Ράιχ, «ο αντισημιτισμός ήταν πιο έντονος στην Αυστρία από ό,τι στη Γερμανία»(2).

Τρομακτικές σκηνές εκτυλίχθηκαν το Μάρτιο και τον Απρίλιο του 1938 κατά την προσάρτηση της Αυστρίας στο Ράιχ (Anschluss), όπως όταν το ξέφρενο πλήθος ανάγκαζε πολλούς εβραίους να πέφτουν στα γόνατα για να καθαρίζουν τους δρόμους της Βιέννης με οδοντόβουρτσα... Λίγους μήνες αργότερα, αυστριακοί υπάλληλοι έθεσαν σε λειτουργία έναν ιδιαίτερα συμπαγή γραφειοκρατικό μηχανισμό που επέτρεπε την απαλλοτρίωση των διαμερισμάτων και των καταστημάτων που ανήκαν σε εβραίους. Ενθουσιασμένος, ο Χέρμαν Γκέρινγκ εισήγαγε το σύστημα στη Γερμανία, όπου και το εφάρμοσε.

Η λίστα των συνενόχων

Κατά τη διάρκεια του πογκρόμ εναντίον των Εβραίων, τον Νοέμβριο του 1938 -τη «Νύχτα των Κρυστάλλων»- ορισμένες αναφορές της Γκεστάπο περιέγραφαν πολύ χειρότερες αγριότητες εκ μέρους των Αυστριακών παρά των Γερμανών.

Τέλος, σύμφωνα πάντα με τον Μποτς, «οι Αυστριακοί είχαν υπερβολικά μεγάλη παρουσία στις θέσεις-κλειδιά του μηχανισμού εξόντωσης»: ο Αντολφ Αϊχμαν (ο οποίος έφτασε στην Αυστρία σε ηλικία 8 ετών), ο Αλόις Μπρούνερ, ο Ερνστ Καλτενμπρούνερ (διάδοχος του Χάινριχ Χίμλερ στην ηγεσία της Γκεστάπο), ο Οντίλο Γκλομπόκνικ (υπεύθυνος, μαζί με μια ολόκληρη ομάδα Αυστριακών για την «Aktion Reinhard» [επιχείρηση Ράινχαρντ], κατά τη διάρκεια της οποίας εξοντώθηκαν περισσότεροι από δύο εκατομμύρια Εβραίοι και Τσιγγάνοι), ο Φραντς Στανγκλ (διοικητής των στρατοπέδων εξόντωσης του Σόριμπορ και της Τρεμπλίνκα) κ.ά.

Μετά τον πόλεμο, η νέα ηγεσία της Αυστρίας επέβαλε μια ανάγνωση της ιστορίας τα αποτελέσματα της οποίας είναι ορατά ακόμα και σήμερα. Η Αυστρία δεν είχε συνεργαστεί με τον ναζισμό, αντίθετα έγινε, εξαιτίας του Anschluss, το πρώτο του θύμα! Η παραποίηση, παρά τη μονομέρειά της, έγινε αποδεκτή τόσο από τους συμμάχους στη Δύση όσο και από την ΕΣΣΔ, με αντάλλαγμα την υπόσχεση της Αυστρίας ότι δεν θα μετακινούνταν ούτε προς το ένα ούτε προς το άλλο στρατόπεδο(3).

Αλλη μία διαφορά με τη Γερμανία είναι η αποκαθήλωση του ναζισμού. Στην εν λόγω χώρα, η αποκαθήλωση πραγματοποιήθηκε από τους συμμάχους, ενώ στους Αυστριακούς παραχωρήθηκε το δικαίωμα να «αποποιηθούν μόνοι τους το ναζισμό». Η καταστολή, ιδιαίτερα σκληρή κατά τον πρώτο χρόνο (43 θανατικές καταδίκες και 30 εκτελέσεις, απώλεια εργασίας και πολιτικών δικαιωμάτων), ξέσπασε πολύ γρήγορα, για να εξαφανιστεί μετά το 1948.

Εκείνη τη χρονιά, τα 600.000 πρώην μέλη του ναζιστικού κόμματος της Αυστρίας επανέκτησαν τα πολιτικά τους δικαιώματα. Πλησίαζαν νέες εκλογές και η ηγεσία του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Αυστρίας (SPO), όπως και οι χριστιανοδημοκράτες του Αυστριακού Λαϊκού Κόμματος (OVP), επιδόθηκαν σε μια εμετική άγρα ψήφων από τις τάξεις των πρώην ναζιστών. Δημιουργήθηκε ένα νέο κόμμα, η Ενωση των Ανεξάρτητων (VdU), με αποστολή να κερδίσει τις ψήφους αυτές(4). Το καθένα από τα τρία κόμματα έλαβε το ένα τρίτο των εξακοσίων χιλιάδων ψήφων.

Το ψέμα που βόλευε όλους

Η θέση ότι η Αυστρία υπήρξε το πρώτο θύμα του Χίτλερ (Opferthese) επιβλήθηκε στο σύνολο της κοινωνίας. Επί δεκαετίες, τα σχολικά βιβλία, σε ό,τι αφορά την περίοδο 1938 - 1945, έκαναν λόγο μόνο για τον πόλεμο στην Ευρώπη, ενώ η μοναδική αναφορά στην Αυστρία εστίαζε στις λίγες απόπειρες αντίστασης, στην πλειονότητά τους μεμονωμένες. Η υπόθεση του Κουρτ Βάλτχαϊμ, ο οποίος εξελέγη πρόεδρος της Δημοκρατίας το 1986, θα μπορούσε να διαλύσει το προστατευτικό κέλυφος.

Τίποτα, ωστόσο, δεν έγινε: Οι Αυστριακοί συσπειρώθηκαν γύρω από τον πρώην αξιωματικό της Βέρμαχτ, ο οποίος κατηγορήθηκε για συμμετοχή στον εκτοπισμό των εβραίων στα Βαλκάνια. «Εκανα απλώς το καθήκον μου!», δήλωσε εκείνος. Ο Βαλτχάιμ πέθανε μέσα στη διεθνή αδιαφορία, στις 14 Ιουνίου του 2007, ενώ στην πατρίδα του κηδεύτηκε με τιμές αρχηγού κράτους.

''

--------------------------------------------------------------------------------

Αυστριακός συμβιβασμός με την ακροδεξιά

Πικρός απολογισμός της εποχής Χάιντερ! Εβαλαν το ρατσισμό στην πολιτική

Ηάνοδος της άκρας δεξιάς στην Αυστρία, κατά τις πρόσφατες ευρωεκλογές, απασχολεί ιδιαίτερα τον τύπο και τους αναλυτές. Το ίδιο και το καυτό θέμα της μετανάστευσης. Δύο ζητήματα άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους. Οδοιπορικό σε μια χώρα όπου η άκρα δεξιά όχι μόνο δεν ενοχλεί, αλλά συμμετέχει στην πολιτική ζωή, χωρίς κόμπλεξ...

αποσπασμα:υρώσεις στο ψυγείο

«Η κοινωνική και ηθική ανοχή απέναντι στο FPO δεν συγκρίνεται με την κριτική που αντιμετωπίζουν οι άλλοι ακροδεξιοί σχηματισμοί στην Ευρώπη» υπενθυμίζει ο Ζαν-Ιβ Καμί. Πόσω μάλλον στην Αυστρία, όπου, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στη Γερμανία, η επιείκεια που επιδεικνύει το FPO απέναντι στον ναζισμό δεν λειτούργησε ποτέ ως ανασταλτικός παράγοντας.

Οι δεκατέσσερις της Ε.Ε. εμφανίζονται αμήχανοι απέναντι σε μια πραγματικά πρωτόγνωρη κατάσταση. Ο Σίσελ όχι μόνο καταφέρνει να συσπειρώσει ένα αυθεντικό κίνημα εθνικής ενότητας γύρω από το πρόσωπό του, αλλά και απειλεί να μπλοκάρει τη λειτουργία του κοινοτικού μηχανισμού. Με μια καλά σκηνοθετημένη κίνηση, το Ευρωκοινοβούλιο αποστέλλει βιαστικά τρεις «σοφούς» στην Αυστρία.

Η αναφορά τους, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα τον Σεπτέμβριο του 2000, αναγνωρίζει ότι το FPO, «ένα λαϊκίστικο κόμμα της δεξιάς με ακραία χαρακτηριστικά (...) χρησιμοποίησε και ενθάρρυνε το αίσθημα της ξενοφοβίας στις εκστρατείες του, [δημιουργώντας] μια ατμόσφαιρα στην οποία επετράπησαν οι δημόσιες δηλώσεις ενάντια στους αλλοδαπούς, σπέρνοντας αισθήματα φόβου». Εν τούτοις, η επιτροπή σοφών συνιστά στους δεκατέσσερις την άρση των κυρώσεων. Οπερ και εγένετο.

Εκτοτε, τίποτα. Ολα τα βλέμματα απομακρύνθηκαν από την Αυστρία και σιγά σιγά οι πρωτεργάτες του «συμφώνου της ντροπής» έγιναν ξανά δεκτοί στα καλύτερα σαλόνια.

Η Μπενίτα Φερέρο-Βάλντνερ, εκ του OVP προερχόμενη υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Σίσελ, η οποία δήλωνε στη «Liberation», στις 12 Φεβρουαρίου του 2000, ότι «είχε άλλα πράγματα να κάνει από το να ασχολείται» με την υποστήριξη του FPO προς τους νοσταλγούς του Γ' Ράιχ, κέρδισε το περιώνυμο πόστο της επιτρόπου Διεθνών Σχέσεων της Ενωσης. Οσο για τον Σίσελ, του οποίου το εγκώμιο έπλεξε πρόσφατα η Ανγκελα Μέρκελ(4), θα μπορούσε να βρει κι αυτός μια ικανοποιητική θέση στις Βρυξέλλες.

Από τη στιγμή που οι κυρώσεις κατέληξαν σε φιάσκο, σχεδόν όλοι οι συμβιβασμοί με την άκρα δεξιά κατέστησαν δυνατοί. Καμία φωνή δεν υψώθηκε όταν τον Ιούνιο του 2001 τρεις υπουργοί της Λέγκας του Βορρά συμμετείχαν στην κυβέρνηση Μπερλουσκόνι(5). Ούτε τον Μάιο του 2006, όταν το συντηρητικό κόμμα της Πολωνίας συμμάχησε με δύο ακροδεξιούς σχηματισμούς, το «Κόμμα της Αυτοάμυνας» του Αντρέι Λέπερ και την «Ενωση Οικογενειών της Πολωνίας» του Ρομάν Γκιέρτιτς.

Εναν μήνα αργότερα, ο ηγέτης της σλοβακικής αριστεράς Ρόμπερτ Φίκο σχημάτιζε κυβέρνηση με το «Εθνικιστικό Κόμμα της Σλοβακίας» του εξτρεμιστή Γιαν Σλότα.

Το πείραμα Σίσελ

Ποιες ήταν οι συνέπειες της συμμετοχής των υπουργών της άκρας δεξιάς στην κυβέρνηση της Αυστρίας; Πώς κατάφερε ο Σίσελ να απομυθοποιήσει το FPO, αναγκάζοντάς το να περάσει από τις εξετάσεις της εξουσίας -έτσι όπως είχε υποσχεθεί, προκειμένου να δικαιολογηθεί απέναντι στους ευρωπαίους συναδέλφους του;

Σε πρώτη φάση, κάποιοι πίστεψαν ότι το πείραμα είχε πετύχει. Οι έξι υπουργοί του Χάιντερ -ο ίδιος δεν συμμετείχε ποτέ στην κυβέρνηση- απέδειξαν επανειλημμένα την ανικανότητά τους. Καθώς δεν τους δόθηκε μάλιστα το υπουργείο Εσωτερικών, δεν μπόρεσαν να πραγματοποιήσουν την «άμεση διακοπή της εισροής μεταναστών» την οποία είχαν υποσχεθεί στους ψηφοφόρους τους.

Οσο για τον υπουργό Οικονομίας, Καρλ-Χάιντς Γκράσερ, εφάρμοσε την πλέον φιλελεύθερη πολιτική στην ιστορία της χώρας: επιτάχυνε τις ιδιωτικοποιήσεις, μείωσε τις εισφορές των εργοδοτών και τους φόρους των επιχειρήσεων, παρείχε φορολογικά προνόμια στα υψηλά εισοδήματα, χαμήλωσε τις συντάξεις...

Αποτέλεσμα: Στις εκλογές του 2002, οι εργάτες και οι χαμηλόμισθοι που τρία χρόνια νωρίτερα είχαν αποτελέσει την εκλογική βάση του FPO εξέφρασαν την απογοήτευσή τους. Το κόμμα κατρακύλησε στο 10%, το OVP σκαρφάλωσε στο 42% και ο Σίσελ πανηγύριζε. Τρεις μήνες αργότερα, ανανέωσε τη συνεργασία του με το FPO και εν συνεχεία με τη «Συμμαχία για το μέλλον της Αυστρίας» (ΒΖΟ), το νέο κόμμα του Γκέοργκ Χάιντερ(6), επιτρέποντας κατ' αυτόν τον τρόπο στην άκρα δεξιά να παραμείνει στην κυβέρνηση επί επτά συναπτά έτη.

Ιστορικό «come back»

Στις εκλογές του Οκτωβρίου του 2006, η ακροδεξιά πήρε λίγο τα πάνω της (11% για το FPO και 4% για το ΒΖΟ, σύνολο 15%). Η επιστροφή της στα έδρανα της αντιπολίτευσης τον Ιανουάριο του 2007, μετά τον σχηματισμό της κοκκινόμαυρης(7) κυβέρνησης υπό την ηγεσία του Γκουζενμπάουερ, της επέτρεψε να ανασυντάξει όλες τις δυνάμεις της, ακόμα και να αποκτήσει καινούριες: στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2008, η άκρα δεξιά (FPO και ΒΖΟ) έλαβε το 28,2% των ψήφων, ξεπερνώντας το ιστορικό σκορ του 1999! Η «στρατηγική» του Σίσελ μοιάζει να απέτυχε πλήρως.

Ολα αυτά τα χρόνια, η άκρα δεξιά όχι απλώς δεν μετρίασε τη ρατσιστική της φρασεολογία, αλλά σιγά σιγά παρασύρθηκαν και τα άλλα κόμματα στο ίδιο μοτίβο. Στο στρατόπεδο των σοσιαλιστών που τον Φεβρουάριο του 2000 είχαν καταγγείλει με δριμύτητα το «σύμφωνο της ντροπής» ανάμεσα στον Σίσελ και το FPO, όλοι -ή σχεδόν όλοι- σκέφτονται σήμερα χωρίς ενδοιασμούς το ενδεχόμενο μιας κοκκινομπλέ (SPO και FPO) συμμαχίας στις επόμενες περιφερειακές εκλογές. «Ακόμα και οι Πράσινοι, που μέχρι προ τινος βρίσκονταν έξω από όλα αυτά, δείχνουν να αμφιταλαντεύονται» υποστηρίζει ο βιεννέζος φιλόσοφος Ολιβερ Μάρχαρτ, για τον οποίο «μία από τις πιο απτές συνέπειες που είχε ο Φεβρουάριος του 2000 είναι η αργή, πλην όμως αμετάκλητη, διείσδυση του ρατσισμού στον δημόσιο λόγο».

Πράσινη υποτροπή

Πρόσφατα, στο Λιντς, ένας πράσινος βουλευτής επανέλαβε για λογαριασμό του την απαίτηση της ακροδεξιάς για «άμεση και χωρίς εξαιρέσεις απέλαση όλων των προσφύγων που ζητούν άσυλο»(8).

Κατόπιν διαβουλεύσεων, η ηγεσία του κόμματός του αποφάσισε να στηρίξει τον βουλευτή της - και το αίτημά του.

«Σε ό,τι αφορά τους αλλοδαπούς, το FPO δεν χρειάζεται να βρίσκεται στην εξουσία» σχολιάζει ο Γκέοργκ Χόφμαν-Οστενχοφ, αρθρογράφος του περιοδικού «Profil». «Τις ιδέες του τις εφαρμόζει τόσο το FPO όσο και το SPO». Πράγματι, όσο κι αν μια τέτοια τάση γινόταν ήδη αντιληπτή πριν από την είσοδο της άκρας δεξιάς στην κυβέρνηση, τα τελευταία εννέα χρόνια σημαδεύτηκαν από την εισαγωγή μιας ιδιαίτερα αυστηρής νομοθεσίας.

Χάρη σε μικρές πινελιές, η κατάσταση για τους μετανάστες γίνεται ολοένα πιο δυσχερής: εφαρμόζεται η διπλή ποινή, μειώνονται δραστικά τα επιτρεπόμενα ποσοστά μεταναστών, επιβάλλονται αυστηρότερες προϋποθέσεις για την οικογενειακή επανασύνδεση (απαιτείται ελάχιστο μηνιαίο εισόδημα 1.500 ευρώ και ικανοποιητική γνώση της γλώσσας), γίνεται υποχρεωτική η παρακολούθηση μαθημάτων της γερμανικής γλώσσας με εξετάσεις στο τέλος για όσους επιθυμούν να αποκτήσουν κάρτα παραμονής μακράς διαρκείας.

Επιβάλλονται νέα κωλύματα στην απόκτηση της υπηκοότητας (επιμηκύνεται ο ελάχιστος χρόνος παραμονής στην Αυστρία ή ζητούνται πολλά χρόνια γάμου, απαιτείται η γνώση της γλώσσας και των «θεμελιωδών αρχών ενός δημοκρατικού κράτους» -χωρίς όλα αυτά να διευκρινίζονται πουθενά). Η αστυνομία έχει τη δυνατότητα να κρατάει σε κέντρα αναμονής όσους ζητούν άσυλο, χωρίς δικαστική εντολή, για διάστημα που μπορεί να φτάνει ακόμη και τους δέκα μήνες. Μειώνονται παράλληλα οι δυνατότητες για άσκηση έφεσης για όποιον συλλαμβάνεται πρώτη φορά καθώς προσπαθεί να εισέλθει λαθραία στη χώρα κ.λπ.

Η σύγκριση μεταξύ των συνθηκών που αντιμετωπίζουν οι ξένοι από τη μία χώρα στην άλλη αποτελεί δύσκολη άσκηση, καθώς ποικίλλουν οι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Δείκτες ενσωμάτωσης

Αυτός είναι ο στόχος του Migrant Integration Policy Index (Mipex - Δείκτης της Πολιτικής Ενσωμάτωσης των Μεταναστών), ο οποίος συστάθηκε το 2007 και θέτει έξι κριτήρια: τη δυνατότητα πρόσβασης στην αγορά εργασίας για τους μετανάστες, τη συμμετοχή τους στην πολιτική ζωή(9), τα εμπόδια στην οικογενειακή επανασύνδεση, τις συνθήκες πρόσβασης σε μόνιμη κατοικία, τους κανονισμούς σχετικά με τη χορήγηση υπηκοότητας και τις διακρίσεις.

Σε έναν συγκριτικό πίνακα ανάμεσα στις 25 χώρες-μέλη της Ε.Ε. (και τρεις μη μέλη, τον Καναδά, τη Νορβηγία και την Ελβετία), η Αυστρία καταλαμβάνει την 26η θέση, μόλις λίγο πιο πάνω από την Κύπρο και τη Λετονία(10).

Στην Αυστρία, ο ρατσισμός εκδηλώνεται περισσότερο με τη φρασεολογία παρά με τους νόμους ή την άσκηση σωματικής βίας. Αυτό, όμως, δεν τον καθιστά λιγότερο επώδυνο: είναι πλήθος οι προσβολές, οι σερβιτόροι που αρνούνται να εξυπηρετήσουν αλλοδαπούς στα καφέ ή τα ρατσιστικά γκράφιτι στους τοίχους, και έχουν κύριο στόχο τη μαύρη κοινότητα. «Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι σημαίνει να είσαι μαύρος στην Αυστρία», λέει με παράπονο ο δημοσιογράφος Σιμόν Ινού, διευθυντής της διαδικτυακής εφημερίδας Afrikanet.info. «Οποτε μπαίνω στο μετρό, ξέρω ότι τρεις θέσεις κοντά μου θα μείνουν άδειες. Στον δρόμο, ο κόσμος σε κοιτάζει πάντα περίεργα, είτε με ανησυχία είτε με απροκάλυπτη εχθρότητα».

Η Αντέλ, καθηγήτρια γαλλικών που γεννήθηκε στην Γκαμπόν και έζησε μεγάλο διάστημα στη Γαλλία προτού εγκατασταθεί στη Βιέννη, σημειώνει: «Ο ρατσισμός υπάρχει παντού, αυτό είναι βέβαιο. Ομως, στη Γαλλία υπάρχουν άνθρωποι που είναι βαθιά αντιρατσιστές. Εδώ, αντίθετα, δεν είμαι καν σε θέση να δημιουργήσω έναν μικρό κύκλο φίλων τους οποίους να μπορώ να εμπιστευθώ απόλυτα πάνω σε αυτό το θέμα».

''