Οι τρεις μεταμορφώσεις της σοσιαλδημοκρατίας

πηγη

Οι τρεις μεταμορφώσεις της σοσιαλδημοκρατίας
 αρχικη πηγη:
http://tsak-giorgis.blogspot.com/2010/05/blog-post_923.html

ΑΡΘΡΟ-2

Στον ενάμιση αιώνα της ιστορίας τους, τα σοσιαλιστικά κόμματα της Ευρώπης γνώρισαν τρεις μεγάλες ιδεολογικές μεταμορφώσεις.

Η πρώτη πραγματοποιήθηκε τη θυελλώδη περίοδο 1914-1920, που σημαδεύτηκε από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία.

Η απόφαση-σοκ του Γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD), της ιστορικής οργάνωσης του Μαρξ και του Ενγκελς, να τηρήσει «πατριωτική» στάση στον πόλεμο, θεωρήθηκε από την αριστερή πτέρυγα προδοσία των διεθνιστικών αρχών και προκάλεσε ρήγμα στη Σοσιαλιστική Διεθνή. Ενα ρήγμα, που έγινε αγεφύρωτο μετά την εγκαθίδρυση της σοβιετικής εξουσίας στη Ρωσία, με αποτέλεσμα το ιστορικό διαζύγιο σοσιαλιστών-κομμουνιστών.

Η δεύτερη μεταμόρφωση έρχεται τη δεκαετία του 1950, με ορόσημο το συνέδριο του SPD στο Μπαντ-Γκόντεσμπεργκ, το 1959. Εδώ οι σοσιαλδημοκράτες εγκαταλείπουν και επίσημα όχι μόνο την επαναστατική ανατροπή, αλλά και την ίδια την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, θεμελιώδες στοιχείο της μαρξιστικής αντίληψης περί σοσιαλισμού.

Η μεταμόρφωση αυτή, η οποία είχε ωριμάσει ήδη τη δεκαετία του ’30, ιδιαίτερα υπό την επίδραση του γαλλικού Λαϊκού Μετώπου, συνοδεύεται από τη στροφή σε αυτό που ο Γάλλος σοσιαλιστής Αντρέ Φιλίπ θα αποκαλούσε «αναδιανεμητικό σοσιαλισμό»: Μια πολιτική εξανθρωπισμού του καπιταλισμού και μείωσης των ανισοτήτων μέσω της βαριάς φορολογίας του κεφαλαίου, με τυπικό παράδειγμα το «κοινωνικό κράτος» των σκανδιναβικών χωρών.

Πάντως, η εν λόγω στροφή είναι μια πορεία με παλινωδίες και άνιση από χώρα σε χώρα. Ο Φρανσουά Μιτεράν διακήρυξε, στο ιστορικό συνέδριο του Επινέ, το 1971, ότι «η επανάσταση είναι πρώτα απ’ όλα ρήξη. Οποιος δεν αποδέχεται αυτή τη ρήξη με την κατεστημένη τάξη, με την καπιταλιστική κοινωνία, αυτός δεν μπορεί να είναι μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος». Οσο για τους Βρετανούς Εργατικούς, αυτοί μόλις το 1994 κατάργησαν την περίφημη «Παράγραφο IV» του προγράμματος του 1918 που όριζε ότι στόχος του κόμματος ήταν «να εγγυηθεί στους χειρώνακτες εργάτες και στους διανοούμενους όλους τους καρπούς της εργασίας τους χάρη στη συλλογική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής».

Η τρίτη μεταμόρφωση ολοκληρώνεται τη δεκαετία του ’90, υπό το βάρος του παγκοσμιοποιημένου νεοφιλελευθερισμού και των φαινομένων κοινωνικού κατακερματισμού που τον συνοδεύουν. Στο νέο ιστορικό φόντο, η σοσιαλδημοκρατία εγκαταλείπει ακόμη και τον μετριοπαθή, αναδιανεμητικό ρόλο της και μετατρέπεται στο κατεξοχήν «κόμμα» της παγκοσμιοποίησης. Είναι η νέα Κεντροαριστερά των bo-bo (μποέμ-μπουρζουάς), η «Αριστερά του χαβιαριού», όπως τη λένε οι Γάλλοι. Κάτι ξέρουν οι άνθρωποι: Ο διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Ντομινίκ Στρος-Καν, είναι προβεβλημένο στέλεχος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, του οποίου δεν αποκλείεται να είναι ο προεδρικός υποψήφιος, αντίπαλος του Σαρκοζί, στις προσεχείς εκλογές. Στο ίδιο κόμμα ανήκει και ο προϊστάμενος του έτερου πυλώνα της παγκοσμιοποίησης, του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου, Πασκάλ Λαμί.