Για το Νεο- στα Ελληνικά- Βιβλιο του Ζ, Μπαουμαν :'' Ρευστοι καιροι''(Εάν αφεθεί στην εσωτερική της αναπτυξιακή λογική, η δημοκρατία μπορεί να παραμείνει απλώς στην πράξη, αλλά και τυπικά και ρητά, ένα ουσιαστικά ελιτίστικο ζήτημα.)

 

Η ρευστότητα στην «εποχή των εικόνων»

Ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν στους «Ρευστούς καιρούς» εξειδικεύει και επικαιροποιεί τις αβεβαιότητες της παγκοσμιοποίησης

Του Κωστα Θ. Καλφοπουλου(Καθημερινη)

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_27/09/2009_330630

Η «Κ» προδημοσιεύει αποσπάσματα από το βιβλίο «Ρευστοί Καιροί» που κυκλοφορεί εντός των ημερών από τις εκδόσεις Μεταίχμιο

Μερικά:

Ξένος και μεικτοφοβία

Ο περιρρέων και υποσυνείδητος φόβος του αγνώστου αναζητάει απελπισμένα αξιόπιστες διεξόδους. Στις περισσότερες περιπώσεις, οι συσσωρευμένες ανησυχίες τείνουν να ξεσπούν σε επιλεγμένες κατηγορίες «ξένων»: του ανοίκειου και αδιαφανούς πλαισίου του βίου, της αοριστίας των κινδύνων και της άγνωστης φύσης των απειλών.

Το κυνήγι μιας συγκεκριμένης κατηγορίας «ξένων» από τα σπίτια και τα καταστήματά τους βοηθάει στον εξορκισμό, προσωρινά, του εκφοβιστικού φάσματος της αβεβαιότητας. Το τρομοκρατικό τέρας της ανασφάλειας καίγεται σαν ομοίωμα.

Η λανθάνουσα λειτουργία των φραγμάτων στα σύνορα, που υποτίθεται ότι ανεγέρθηκαν εναντίον των «δήθεν αιτούντων άσυλο» και των «απλών οικονομικών μεταναστών» είναι η ενίσχυση της σαθρής, ακανόνιστης και απρόβλεπτης ζωής όσων βρίσκονται μέσα. Ομως, η ρευστή σύγχρονη ζωή είναι σίγουρο ότι θα παραμείνει ακανόνιστη και παρορμητική οποιαδήποτε κι αν είναι η μεταχείριση και τα δεινά των «ανεπιθύμητων ξένων».

Ετσι, η ανακούφιση τείνει να είναι βραχυπόθεσμη και οι ελπίδες που επενδύθηκαν στα «σκληρά και αποφασιστικά μέτρα» εκμηδενίζονται όσο σύντομα αναδύθηκαν.

Η «ουτοπία» του Google
Υποθέτω ότι, εάν η ουτοπία είχε γλώσσα και επιπροσθέτως ήταν ευλογημένη με την ευστροφία του Μαρκ Τουέιν, πιθανότατα θα επέμενε πως οι εκθέσεις περί του θανάτου της είναι κάπως υπερβολικές. Πριν από λίγο έγραψα τη λέξη «ουτοπία» στη μηχανή αναζήτησης Google και επέστρεψε 4.400.000 ιστοσελίδες.

Η πρώτη στον κατάλογο, και μάλιστα η πιο εντυπωσιακή, ενημερώνει τους περιηγητές του διαδικτύου ότι «η ουτοπία είναι από τα μεγαλύτερα δωρεάν παιχνίδια αλληλεπίδρασης του κόσμου, με πάνω από 80.000 παίκτες». Επειτα, σκορπισμένες εδώ κι εκεί, υπάρχουν κάποιες αναφορές στην ιστορία των ουτοπικών ιδεών και σε κέντρα που παραδίδουν μαθήματα γι’ αυτή την ιστορία, μεριμνώντας κυρίως για εραστές αντικών και συλλέκτες περίεργων αντικειμένων. Ωστόσο, οι ιστοσελίδες με τέτοιο περιεχόμενο αποτελούν τη μειονότητα. Η «ουτοπία» συνήθως υποδήλωνε έναν ποθητό, ονειρεμένο, μακρινό στόχο, στον οποίο η πρόοδος έπρεπε, μπορούσε και τελικά θα οδηγούσε όσους αναζητούσαν έναν κόσμο που θα υπηρετούσε καλύτερα τις ανθρώπινες ανάγκες. Ωστόσο, στα σύγχρονα όνειρα, η εικόνα της «προόδου» φαίνεται να έχει μετακινηθεί από τον λόγο περί κοινής βελτίωσης σε αυτόν της ατομικής βελτίωσης.

Θηροφύλακες και κηπουροί
Είναι λογικό ότι σε ένα κόσμο που κατοικείται κυρίως από κυνηγούς υπάρχει μηδαμινός χώρος για ουτοπικούς στοχασμούς. Ελάχιστοι είναι αυτοί που θα αντιμετωπίσουν με σοβαρότητα τα ουτοπικά σχέδια, όταν τύχει κάποιος να τους παραδώσει ένα για να το εξετάσουν. Ετσι, ακόμα και εάν κάποιος γνωρίζει πώς να βελτιώσει τον κόσμο, το πραγματικό προβληματικό ερώτημα θα είναι ποιος έχει επαρκείς πόρους και αρκετά ισχυρή θέληση για να κάνει ό,τι χρειάζεται.

Η προσδοκία της ύπαρξης αυτών των πόρων και της θέλησης για δράση συνήθως ήταν αρμοδιότητα της κυριαρχικής εξουσίας του εθνικού κράτους, αλλά, όπως παρατήρησε πρόσφατα ο Ζακ Ατταλί στο «La voie humaine», «τα έθνη έχασαν την επιρροή τους στην εξέλιξη των πραγμάτων και έχουν εγκαταλείψει στις δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης όλα τα μέσα καθοδήγησης του κόσμου προς έναν προορισμό, καθώς και τη διοργάνωση της άμυνας εναντίον των διαφόρων ειδών φόβου». Και οι «δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης», οι οποίες έχουν πάρει πολλές από τις εξουσίες που κατείχαν πριν από τα εθνικά κράτη, δεν είναι καθόλου γνωστές για την καλλιέργεια των ενστίκτων, της φιλοσοφίας και των στρατηγικών του «θηροφύλακα» και του «κηπουρού».

 ολη η Προδημοσιευση εδώ:

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_27/09/2009_330630