ενα εξαιρετικό σε ευαισθησία και βάθος σκεψης κειμενο του ΠΕΡΑΣΤΙΚΟΥ: Χαρά και λύπη /ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

Χαρά και λύπη

Χάρηκα προχθές που όλα μου πήγαν απρόσμενα καλά. Γα να καταλάβετε, ακόμη και μια εξαγωγή δοντιού έγινε σφράγισμα. Μα, νοιώθοντας να παρασύρομαι από αυτή τη χαρά, δαγκώθηκα. Όταν από την άλλη νομίζω ότι τα πράγματα δεν μου πάνε καλά, όταν πονώ, όταν λυπάμαι, δεν θέλω να παρασύρομαι στην οργή και στην απελπισία. Ίσως, σκέφτομαι, η τέχνη του να ελέγχω τα αρνητικά συναισθήματα να περνάει από τον έλεγχο και των ευχάριστων συναισθημάτων. Δεν μπορείς να έχεις τα χάι της συναισθηματικής πρέζας (που ενίοτε οδηγεί και στην πραγματική) χωρίς τα ντάουν της. Αρνούμαι λοιπόν τη χαρά επειδή φοβάμαι τη λύπη; Αποφάσισα να οδηγηθώ σε μια γκρίζα και μουντή ύπαρξη ελπίζοντας να εξαγοράσω την ελευθερία μου από τις μεγάλες λύπες προσφέροντας τις μεγάλες χαρές μου; Όχι, κάθε άλλο, απλώς νομίζω ότι χαρά και λύπη πρέπει να συνοδεύονται από επίγνωση.

Η χαρά που βασίζεται στις καλές συγκυρίες, στα πράγματα, μου δημιουργεί μια αίσθηση ότι είναι εξαιρετικά επιφανειακή και εύθραυστη. Είναι μια χαρά που προέρχεται από έξω και δεν πηγάζει από μέσα. Όταν χαίρομαι άμετρα για αυτά που έρχονται από εκεί έξω, είμαι λιγουλάκι δούλος. Κάποιος παίζει το καμπανάκι και εμένα μου τρέχουν τα σάλια. Επιπλέον, θεωρώ αυτό το είδος χαράς και λίγο ύβρη. Είναι σαν να θεωρώ ότι η δική μου, ατομική, exclusive χαρά σβήνει τη λύπη που εξακολουθεί να υπάρχει στον κόσμο και ότι εγώ, σαν άλλος ολύμπιος αθάνατος, είμαι αμέτοχος στις λύπες του κόσμου, ανθρώπων και ζώων. Κανένας δεν μπορεί να είναι τέλεια ευτυχισμένος όσο υπάρχει κάποιος άλλος στο σύμπαν που υποφέρει. Όχι, όταν χαίρομαι, θέλω να θυμάμαι τη λύπη, και τη δική μου και των άλλων, αυτή που πέρασε και αυτή που μπορεί να ακολουθήσει. Νομίζω ότι η χαρά αρτυμένη με λίγη λύπη αποκτά μια νέα ποιότητα και βάθος, δεν μικραίνει, αλλά μεγαλώνει, γίνεται, για να δανειστώ ένα όρο, χαρμολύπη.

Το ίδιο περίπου ισχύει για τη λύπη. Όταν τα πράγματα του κόσμου μου είναι ενάντια, δεν θέλω να παρασύρομαι εντελώς από αυτό και να βυθίζομαι στην απελπισία. Είναι και αυτή η κατάσταση δουλεία, είναι επιφάνεια, κάποιος μου παίζει ένα διαφορετικό καμπανάκι, και αντί να μου τρέχουν σάλια κυλάνε δάκρυα. Όχι, θέλω η λύπη μου να συνοδεύεται από λίγη χαρά. Όταν λυπάμαι, θέλω να θυμάμαι τη χαρά. Τη χαρά τη δική μου και των άλλων, που πέρασε και θα έλθει, αλλά και τη θεμελιώδη χαρά που πηγάζει από την έκσταση της ύπαρξης. Δεν λέω ότι δεν θέλω να λυπάμαι. Λέω ότι θέλω η λύπη μου να είναι αρτυμένη με λίγη χαρά, αποκτώντας νέα ποιότητα και κάποιο ύψος. Η λύπη, με αυτό τον τρόπο, γίνεται και αυτή πλούτος τη ύπαρξης και μάθηση, γίνεται… χαρμολύπη.

Να χαίρομαι άφοβα, αλλά να θυμάμαι τη λύπη. Να λυπάμαι άφοβα, αλλά να θυμάμαι τη χαρά. Ναι στην ευδαιμονία, αλλά όχι στον ευδαιμονισμό, που εξαρτάται από εξωγενείς παράγοντες. Να είμαι ευ-δαίμων, αλλά όχι ευ-δαιμονισμένος. Ναι στη λύπη, αλλά όχι στην απελπισία. Τα γέλια, να αλμυραίνουν πάντα με λίγα δάκρυα και τα δάκρυα να γλυκαίνουν με λίγα γέλια.

Λίγο χιούμορ, λίγος εσωτερικός χυμός, μπορείς να το πεις και έτσι, φίλος. Και όταν λυπάσαι και όταν χαίρεσαι, να κοροϊδεύεις λίγο τον εαυτό σου. Είναι απατεών και το χρειάζεται.

Εις εαυτόν αυτά.

Υ.Γ. Ρώτησε κάποιος έναν δάσκαλο του Ζεν πώς αισθάνεται από τότε που «φωτίστηκε». Απάντησε (ποιος ξέρει, εικάζω χαμογελώντας ή γελώντας) «Περισσότερο λυπημένος από ποτέ άλλοτε».