Το 1927 εκδόθηκε το βιβλίο του Φρόιντ
το Μέλλον μιας Αυταπάτης.
Ο συγγραφέας απευθύνεται σ' έναν "φανταστικό" αντίπαλο:
Δεν
συμφωνώ μαζί σας, αν επιμένετε πως ο άνθρωπος δεν μπορεί να στερηθεί
την παρηγοριά της θρησκευτικής αυταπάτης, πως χωρίς αυτή δεν θα μπορούσε
να αντέξει τη δυσκολία της ζωής, την σκληρή πραγματικότητα. Εννοείται,
δεν αντέχει εκείνος ο άνθρωπος που τον έχετε ποτίσει με το γλυκό - ή
γλυκόπικρο - δηλητήριο από μικρό παιδί. Αλλά ο άλλος που ανατράφηκε
νηφάλια; Ίσως αυτός, που δεν πάσχει από νεύρωση, να μην χρειάζεται το
δηλητήριο για να ναρκωθεί. Ο άνθρωπος θα βρεθεί σίγουρα σε δύσκολη
κατάσταση, θα ομολογήσει την μηδαμινότητά του και την αδυναμία του μέσα
στον μηχανισμό του κόσμου, θα αισθανθεί πως δεν είναι πια το επίκεντρο
της δημιουργίας, το αντικείμενο της τρυφερής φροντίδας μιας αγαθής
πρόνοιας. Θα είναι στην ίδια θέση όπως το παιδί που έχει εγκαταλείψει το
πατρικό σπίτι, όπου ήταν τόσο ζεστά και ευχάριστα. Μήπως ο παιδισμός
δεν είναι προορισμένος να υπερνικηθεί; Ο άνθρωπος δεν μπορεί να μείνει
αιώνια παιδί, πρέπει να βγει τελικά έξω, στην "εχθρική ζωή". Αυτό
μπορούμε να το ονομάσουμε "εκπαίδευση στην πραγματικότητα".
Και όσον αφορά τις μεγάλες αναγκαιότητες της τύχης, απέναντι στις
οποίες είναι άοπλος, αυτές θα μάθει να τις υποφέρει ακριβώς με υποταγή.
Τι να τις κάνει τις υποσχέσεις για κτήματα στη σελήνη, που κανείς δεν
είδε ακόμη τους καρπούς τους; Ως τίμιος μικρογεωργός σε αυτή τη γη θα
ξέρει να καλλιεργεί το χώμα του έτσι που να τον τρέφει. Αποσύροντας τις
προσδοκίες του από το υπερπέραν και συγκεντρώνοντας όλες τις
αποδεσμευμένες δυνάμεις του στη γήινη ζωή θα πετύχει ίσως να γίνει η ζωή
για όλους υποφερτή και να μην καταπιέζει πια κανέναν ο πολιτισμός. Τότε
χωρίς πίκρα θα μπορέσει να πει μαζί με έναν από τους άπιστους
συντρόφους μας:
Τον ουρανό τον αφήνουμε
στους αγγέλους και στα σπουργίτια*
* (σημ. μτφ.:) από το Deutschland (Caput I) του Χ. Χάινε
Σίγκμουντ Φρόιντ,
Ο Πολιτισμός Πηγή Δυστυχίας
β΄ έκδοση: Επίκουρος, 1994
μτφ. Γιώργου Βαμβαλή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου