Η «σχεδιασμένη οικονομία» των Πενταετών Πλάνων,,Από την ιστορία του μεγάλου μαρξιστή ιστορικού Eric Hobsbawm με τίτλο "Η εποχή των άκρων" και το πολύ ενδιαφέρον κεφάλαιο για τον "Υπαρκτό Σοσιαλισμό",/Αυτό που θα ξαναγίνει../ απο danger.few!!! .ι

Αυτό που θα ξαναγίνει

Η «σχεδιασμένη οικονομία» των Πενταετών Πλάνων που αντικατέστησαν τη ΝΕΠ το 1928, αποτέλεσε αναγκαστικά ένα ωμό εργαλείο - πολύ πιο ωμό από τους εκλεπτυσμένους υπολογισμούς των πρωτοπόρων οικονομολόγων της Gosplan στη δεκαετία του '20, που με τη σειρά τους ήταν πολύ πιο ωμοί από τα εργαλεία οικονομικού σχεδιασμού που είχαν διαθέσιμα κυβερνήσεις και μεγάλες επιχειρήσεις στα τέλη του εικοστού αιώνα. Ουσιαστικός στόχος της «σχεδιασμένης οικονομίας» ήταν να δημιουργήσει νέες βιομηχανίες μάλλον παρά να τις διευθύνει, και γι' αυτό επέλεξε να δώσει άμεση προτεραιότητα στις βασικές βαριές βιομηχανίες και στην παραγωγή ενέργειας που αποτελούσαν και το θεμέλιο κάθε μεγάλης βιομηχανικής οικονομίας: άνθρακας, σίδηρος και χάλυβας, ηλεκτρισμός, πετρέλαιο, κλπ. Ο εξαιρετικός πλούτος της ΕΣΣΔ σε παραγωγικές πηγές, έκανε την επιλογή αυτή και λογική και βολική. Όπως συμβαίνει σε μια πολεμική βιομηχανία - η  σοβιετικά σχεδιασμένη οικονομία δεν ήταν παρά ένα είδος πολεμικής οικονομίας - οι στόχοι της παραγωγής μπορούν να καθορίζονται και μάλιστα πρέπει να καθορίζονται χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το κόστος ή η αρχή του κόστους-ωφέλειας. Αυτό που έχει σημασία είναι εάν οι στόχοι που καθορίζονται μπορούν να επιτευχθούν και πότε. Όπως συμβαίνει σε όλες τις προσπάθειες ζωής ή θανάτου, η πιο αποτελεσματική μέθοδος για την εκπλήρωση των στόχων και την τήρηση των χρονικών προθεσμιών είναι η έκδοση επειγουσών διαταγών που παράγουν εσπευσμένες εφορμήσεις. Πρόκειται πάντα για διαχείριση μέσα σε διαρκείς συνθήκες κρίσης. 

Η σοβιετική οικονομία πήρε λοιπόν τη μορφή εφαρμογής ορισμένων τυπικών κανόνων. Συχνά, όμως, αυτές οι διαδικασίες ρουτίνας έσπαζαν με την καταβολή θεσμοποιημένων σχεδόν «αιφνιδιαστικών προσπαθειών κρούσης» κατόπιν διαταγών εκ των άνω. Αργότερα ο Νικήτα Χρουστσόφ επεδίωξε απελπισμένα να εξεύρει μεθόδους για να κάνει το σύστημα να λειτουργήσει με άλλο τρόπο, παρά «βάζοντας τις φωνές» (Khrushchev, 1990, σ. 18). Προηγουμένως ο Στάλιν εκμεταλλευόταν την «καταιγιστική» αυτή προσπάθεια, θέτοντας σκόπιμα μη ρεαλιστικούς στόχους που ενθάρρυναν την καταβολή υπεράνθρωπων προσπαθειών. 

Επιπροσθέτως, από τη στιγμή που καθορίζονταν οι στόχοι, έπρεπε να γίνουν κατανοητοί και να εφαρμοστούν ακόμα και στην τελευταία απόμακρη παραγωγική μονάδα στα βάθη της Ασίας από διοικητικά στελέχη, μάνατζερς, τεχνικούς και εργάτες που, τουλάχιστον η πρώτη τους γενιά, ήταν άπειροι, με χαμηλή μόρφωση και συνηθισμένοι στο ξύλινο άροτρο μάλλον παρά στις μηχανές. (Ο σκιτσογράφος David Low, που επισκέφτηκε την ΕΣΣΔ στις αρχές της δεκαετίας του '30, έκανε ένα σκίτσο που απεικόνιζε κάποια χωριατοπούλα η οποία «αφηρημένη προσπαθούσε ν' αρμέξει ένα τρακτέρ». Κατά συνέπεια, δεν υπήρξε καμιά προηγμένη εκλέπτυνση στις διαδικασίες αυτές, εκτός από τις υψηλές «κορυφές» που για τον ίδιο λόγο έφερναν την ευθύνη μιας όλο και μεγαλύτερης ολοκληρωτικής συγκεντροποίησης. Όπως ο Ναπολέων και το Επιτελείο του κάποτε αναγκάστηκαν να αντισταθμίσουν τις τεχνικές ελλείψεις των στρατηγών τους με την προαγωγή αγύμναστων και απαίδευτων μάχιμων αξιωματικών, έτσι και στη σοβιετική περίπτωση όλες οι αποφάσεις άρχισαν ολοένα και περισσότερο να συγκεντρώνονται στην κορυφή του σοβιετικού συστήματος. Η υπερσυγκεντρωτικότητα της Gosplan αντιστάθμιζε την έλλειψη μάνατζερς. Το μειονέκτημα της διαδικασίας αυτής ήταν η δημιουργία ενός τεράστιου γραφειοκρατικού μηχανισμού τόσο στον οικονομικό τομέα όσο και σε όλα τα άλλα τμήματα του συστήματος.

Από την ιστορία του μεγάλου μαρξιστή  ιστορικού Eric Hobsbawm με τίτλο "Η εποχή των άκρων"

και το πολύ ενδιαφέρον κεφάλαιο για τον "Υπαρκτό Σοσιαλισμό".

Ο Ολοκληρωτισμός δεν είναι "μια 'ιστορική αναγκαιότητα' που πέρασε και πάει" αλλά είναι το παρόν. Είναι εδώ, τώρα, μαζί με όλο τον ιδεολογικό του εξοπλισμό  και τον περιοδεύοντα θίασο σε απαρτία. Με τον τραμπούκο με το τσεκούρι, τον γλυκανάλατο πολιτικάντη της αριστεράς, την κόρη του δράκουλα, τον  μπίζνεσμαν κομμουνιστή, τον  πουτανιάρη Ευρωπαίο, τον διαπλεκόμενο συνδικαλιστή και τον κάθε μαφιόζο, να διεκδικούν τον  λόγο και το έργο επί των νέων πενταετών προγραμμάτων που θα οδηγήσουν στον απόλυτο έλεγχο της ίδιας της ζωής.

Ένας ξανά-ανεστραμμένος (upside down and reverse) κόσμος που προβάλλεται ως ο κόσμος της οικονομίας, της επιστήμης, της τεχνικής και της τάξης. Ο καπιταλισμός (είτε αυτός είναι "ελεύθερος" είτε "κρατικός") είναι ο κατ' εξοχήν μηχανισμός συγκέντρωσης της εξουσίας. Αυτό που πριν από όλα κεφαλαιοποιεί είναι η ισχύς. Πραγματώνεται ως ένας "τεράστιος γραφειοκρατικός μηχανισμός". Ένας μηχανισμός με την δυνατότητα του ολοκληρωτικού ελέγχου και της καταστολής κάθε εκδήλωσης και κάθε πράξης. 

Στην πραγματικότητα αντιμετωπίζουμε ένα, κυριολεκτικά λογοκριτικό τερατούργημα που μας εγκλωβίζει στην  παγίδα των απαγορεύσεών του.  Καμουφλαρισμένη με "τη δυνατότητα της διεκδίκησης", της "αμφισβήτησης", την "αντιπροσωπευτική δημοκρατία", τα "δικαιώματα", το "δίκιο του εργάτη", την "ελεύθερη επιλογή", την "ανάπτυξη", την "επικοινωνία", το "επιχειρείν", κάθε κενή νοήματος φράση, κάθε λογής ιδεολογική κατασκευή, η παγίδα είναι στημένη  στην "βάση" της "οικονομίας" και της ακόλουθης  "σειράς των αναγκών" και των "προτεραιοτήτων". Της βίαιης επιβολής των κυρίαρχων "κριτηρίων".

Η διαπίστωση της κυριαρχίας τους, αλλά και πρωτίστως η έντονη και συνεχής αμφιβολία απέναντι σε αυτά τα κριτήρια είναι ένα από τα ζητούμενα κάθε ενεργού πνεύματος. Η αμφιβολία δεν εγκαθιστά τον μηδενισμό αλλά έναν αυτάρκη σχετικισμό ο οποίος αυτό που μηδενίζει είναι η επιθυμία για ισχύ.

Η αμφιβολία δεν στοχεύει το κάθε νόημα, αλλά τα νοήματα που ο χάρτης της ιστορίας καθόρισε σαν σημεία εκκίνησης ανεπανόρθωτων λαθών. Αυτά τα σημεία συγκαλυμμένα από τον μανδύα της ιδεολογίας αναδύονται ξανά και ξανά για να θρέψουν και να εξυπηρετήσουν τα κατακάθια της σκέψης, την παθητικότητα και τον διχασμό του υποκειμένου και τα συμφέροντα του ψυχρού και καθ' όλα θλιβερού κόσμου μας.