Φόβος και Αγωνια

Φόβος και Αγωνια

Η αγωνία, είναι (συν)αίσθημα που δεν πρέπει να ταυτίζεται με την έννοια του φόβου. Ο φόβος είναι μια απάντηση σε μια ειδική απειλή, έχει ένα προσδιορισμένο αντικείμενο. Η αγωνία, αντίθετα, παραβλέπει το αντικείμενο, είναι μια κατάσταση διάχυτη πού κυματίζει ελεύθερα, πού εκδηλώνεται με συμπτωματικές αντιδράσεις πού έχουν μια ομιχλώδη μόνο σχέση με ό,τι αρχικά την προκάλεσε. Η Αγωνία είναι (συν)αίσθημα, και ταυτόχρονα συνοθυλευμα συναισθημάτων (φόβος και θυμός, φόβος κι θλίψη,) Η αγωνία- συμφωνα με τον Sartre- διακρίνεται από τον φόβο από το γεγονός ότι ο «φόβος προκαλείται από τα όντα του κόσμου, ενώ η αγωνία για το εγώ μου» . Ο ίλιγγος είναι αγωνία στο μέτρο που τρέμω όχι μήπως πέσω στον γκρεμό αλλά μήπως ριχτώ στο γκρεμό . Μια κατάσταση μου προκαλεί φόβο, επειδή κινδυνεύει να αλλάξει τη ζωή μου. Και το είναι μου , από τα έξω, προκαλεί την αγωνία στο μέτρο που δυσπιστώ για τις αντιδράσεις μου απέναντι σ¨αυτή την κατάσταση . Η προετοιμασία του πυροβολικού πριν από την επίθεση, μπορεί να προκαλέσει φόβο στον στρατιώτη που υφίσταται το βομβαρδισμό, «μα η αγωνιά του θα αρχίσει όταν θα δοκιμάσει να προβλέψει τον τρόπο που θα αντιδράσει στον βομβαρδισμό , όταν θα αναρωτηθεί αν θα μπορέσει να «αντέξει».» Όμοια , ο επιστρατευμένος που εντάσσεται και πάλι στο τάγμα του στην αρχή του πολέμου μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις , να φοβάται τον θάνατο. Μα πολύ πιο συχνά, του συμβαίνει να φοβάται «μήπως φοβηθεί», δηλαδή αγωνία απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό . Τον περισσότερο καιρό, οι επικίνδυνες ή απειλητικές καταστάσεις είναι πρισματικές :γίνονται αντιληπτές ΄μέσω ενός αισθήματος φόβου ή αγωνίας ανάλογα με το αν αντιμετωπίσουμε την κατάσταση ως δρωσα πάνω στον άνθρωπο ή τον άνθρωπο ως δρώντας πάνω στην κατάσταση . Ο άνθρωπος που δέχτηκε ένα «σκληρό χτύπημα» χάνοντας , εξαιτίας του κραχ , ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας του , μπορεί να φοβάται για την φτώχεια που τον απειλεί . «Ωστόσο , αγωνία θα νιώσει ύστερα από μια στιγμή , δηλαδή όταν , συστρέφοντας νευρικά τα χέρια ( αντίδραση που συμβολίζει την πράξη που επιβάλλεται , μα μένει ακόμη απροσδιόριστη )θα φωνάξει :«Τι θα κάνω ; Μα τι θα κάνω;» Η Αγωνια κάνει τη σκέψη να εστιάζεται στην ανησυχία, με αποτέλεσμα το άτομο να φοβάται πάντα το χειρότερο. Η Αγωνία ανακαλεί στον εαυτό τους βρεφικούς φόβους αποχωρισμού, το διάχυτο φόβο αποδοκιμασίας, παραλύει εν τέλει τον πυρήνα του εαυτού.