Οι εγκληματίες του Λομπρόζο και τρία κείμενα .της ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ ΚΟΥΚΟΥΤΣΑΚΗ

Οι εγκληματίες του Λομπρόζο και τρία κείμενα -ο Τσέζαρε Λομπρόζο είχε ζητήσει να διατηρηθεί σε φορμόλη ο εγκέφαλός του μετά τον θάνατό του και να φυλαχθεί στο μουσείο με τους εγκληματίες του:
1. Πολλά από τα χαρακτηριστικά που έχουν βρεθεί στους άγριους, και μεταξύ των έγχρωμων φυλών, εντοπίζονται επίσης και στους γεννημένους εγκληματίες. Aυτά είναι: αδυνατισμένα μαλλιά, απώλεια δύναμης και βάρους, περιορισμένη κρανιακή χωρητικότητα, μέτωπο με οπίσθια κλίση, υψηλά ανεπτυγμένο εμπρόσθιο ιγμόρειο άντρο, υψηλή συχνότητα μεσο- εμπρόσθιων συρραφών, πρόωρη συνοστέωση, ιδιαίτερα εμπρόσθια, προεξοχή της καμπύλης γραμμής του κροταφικού, απλοϊκότητα των συρραφών… σκουρόχρωμο δέρμα, πυκνότερα, σγουρά μαλλιά, μεγάλα αυτιά ή αυτιά που έχουν το σχήμα λαβής, μία μεγαλύτερη αναλογία μεταξύ των δύο φύλων… νωθρότητα… εύκολη δεισιδαιμονία… και τελικά τη σχετική έννοια του θείου και των ηθών" (Lombroso 1867: 435- 36, L’ uomo criminale).
2. Ερέθισμα για τη διατύπωση της θεωρίας του ήταν η μελέτη του κρανίου του Villella, ενός χωρικού από την Kαλαβρία, ο οποίος καταδικάστηκε ως ληστής και φυλακίστηκε μέχρι τον θάνατό του. Και ο τρόπος που το περιγράφει: «Αυτό δεν υπήρξε απλώς μια ιδέα, αλλά μια αποκάλυψη. Στη θέα αυτού κρανίου μου φάνηκε ότι άξαφνα τα είδα όλα φωτισμένα σαν απέραντο κάμπο κάτω από ένα φλεγόμενο ουρανό, το πρόβλημα της φύσης του εγκληματία – μια αταβιστική φύση που αναπαρήγαγε τα άγρια ένστικτα της πρωτόγονης ανθρωπότητας και των κατώτερων ειδών του ζωικού βασιλείου» (Lombroso, l’ uomo criminale, 1867
3. Και ο Γκράμσι επί του θέματος, στο Ζήτημα του Νότου: "Eίναι ευρέως γνωστό τι είδους ιδεολογία έχει διαδοθεί με μυριάδες τρόπους στις μάζες του Bορρά από τους προπαγανδιστές της αστικής τάξης: ο Nότος είναι η σιδερένια μπάλα και η αλυσίδα που εμποδίζουν την κοινωνική ανάπτυξη της Iταλίας από μία ταχύτερη πρόοδο• οι Nότιοι είναι βιολογικά κατώτερα όντα, ημι- βάρβαροι ή ολοκληρωτικά βάρβαροι, από το πεπρωμένο της φύσης τους• αν ο Nότος είναι οπισθοδρομικός, το σφάλμα δεν ανήκει στο καπιταλιστικό σύστημα ή σε κάποια άλλη ιστορική αιτία, αλλά στη Φύση, η οποία έπλασε τους Nότιους οκνηρούς, ανίκανους, εγκληματίες και βάρβαρους- απαλύνοντας αυτή την σκληρή μοίρα μονάχα με την καθαρά ατομική έκρηξη ορισμένων μεγάλων ιδιοφυιών, όπως οι απομονωμένοι φοίνικες σε μία άνυδρη και άγονη έρημο. Tο Σοσιαλιστικό κόμμα ήταν σε μεγάλο βαθμό το όχημα για τη διάδοση αυτής της αστικής ιδεολογίας στο προλεταριάτο του Bορρά. Tο σοσιαλιστικό κόμμα έδωσε την ευχή του στην κλίκα των συγγραφέων που δημιούργησαν τη λεγόμενη Θετική σχολή για όλη τη σχετική με το Nότο συγγραφική παραγωγή τους: στους Ferri, Sergi, Niceforo, Orano και τους λιγότερο σημαντικούς μιμητές τους, οι οποίοι σε άρθρα, ιστορίες, διηγήματα, μυθιστορήματα, εντυπώσεις και απομνημονεύματα, σε μία ποικιλία μορφών, επανέλαβαν το ίδιο και μοναδικό ρεφραίν. Για άλλη μία φορά, η «επιστήμη» χρησιμοποιήθηκε για να συνθλίψει τους άθλιους και τους εκμεταλλευόμενους• αλλά αυτή τη φορά ήταν ενδεδυμένη με σοσιαλιστικά χρώματα, και διατείνετο ότι ήταν η επιστήμη του προλεταριάτου" (Gramsci 1926: 444)