Οικονομία και κοινωνικός θάνατος/αναδημοσιευση απο το danger.few!!!

Οικονομία και κοινωνικός θάνατος

 

 

«Για να κυριαρχήσουμε τις μηχανές, μάς προτείνουν να προσαρμοστούμε πλήρως στη φύση της μηχανής. Η πρόοδος αυτή πραγματοποιείται με λάβαρο τον εξορθολογισμό και την τυποποίηση.

Και πράγματι, αρχίζουμε να προσαρμοζόμαστε και να κατανοούμε. Η σύγχρονη επιστήμη μάς κάνει να κατανοήσουμε το γνήσιο χαρακτήρα της μηχανής, του εξορθολογισμού και της τυποποίησης.

Όλα αυτά οδηγούν σε ένα μόνο πράγμα: στην οικονομία. Αλλά τι είναι τελικά η οικονομία; Η οικονομία είναι η συμμετροποίηση των δυνάμεων. Από τη στιγμή που θα αναγνωρίσουμε αυτό το γεγονός, οδηγούμαστε στη μοιραιοκρατία, σ’ ένα ντετερμινισμό που βάζει τέλος στην ανθρώπινη πρόοδο. Διότι ενώ η πρόοδος, κάθε πρόοδος, θεμελιώνεται στον πειραματισμό και τη χρησιμοποίηση μιας ελεύθερης, ή άχρηστης, διαθέσιμης ενέργειας, η οικονομική τάση έχει απεναντίας στόχο τον εκμηδενισμό κάθε διαθέσιμης ενέργειας μέσα από την πλήρη χρησιμοποίηση και εκμετάλλευσή της. […] 

Το χειρότερο είναι, ότι μια εντελώς μηχανοποιημένη ζωή απαιτεί από όλους αυτή την οικονομία, δηλαδή την πλήρη συμμετροποίηση εσόδων και εξόδων, ή την απόλυτη ταύτιση παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος −με άλλα λόγια, την εντελώς ταυτοτική επιστροφή στο ίδιο, η οποία αποτελεί το μυστικό του τρόχου, πάνω στον οποίο θεμελιώνεται όλη η μηχανική.

Πράγματι, υπάρχουν στην Ασία και την Αμερική πολλές πολύπλοκες ή πρωτογονες κουλούρες, που έχουν σταθεροποιηθεί στην πλήρη άρνηση της ανανέωσης κι έχουν σαν έμβλημά τους τον τροχό. Ωστόσο, αυτό που έχει δώσει στην Ευρώπη την τάση της προς τη διηνεκή ανάπτυξη, είναι μια προοδευτική σύμβαση, η οποία καλλιεργεί το αίσθημα ενός καθήκοντος προόδου: του καθήκοντος να δίνουμε περισσότερα από όσα παίρνουμε.  

Αυτή η ιδέα της προόδου ως καθήκοντος διατυπώθηκε αρχικά με τη μορφή της πεποίθησης ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται χρεωμένοι. Η ικανότητα αυτής της φαντασιακής ηθικής, που διατυπώθηκε προπαντός από τη χριστιανική θρησκεία με τη μορφή της λύτρωσης από το προπατορικό αμάρτημα, ωθούσε ασταμάτητα τους καλούς ανθρώπους στην αυθυπέρβαση μέσω του καλού και δημιούργησε, στο όνομα της φιλανθρωπίας και της συγγνώμης, μια ηθική ευελιξία που επέτρεψε μια κοινωνική ανισορροπία, η οποία παραχωρεί στους εστέτ, ή τους εγκληματίες αν θέλετε, ένα πεδίο για να ξεπερνούν τους γνώμονες.

Αυτό το μεταφυσικό ιδεαλιστικό σύστημα αντικαταστάθηκε κατά την Αναγέννηση από ένα νέο σύστημα χρέωσης, που ήταν χίλιες φορές πιο αποτελεσματικό, επειδή ήταν δομημένο ποσοτικά και κατ’ αυτό τον τρόπο διαμόρφωσε τη βάση της επιστημονικής εξέλιξης, Πρόκειται για το τραπεζικό σύστημα, που επινόησαν οι Ιταλοί και κατάληξή του είναι ο σύγχρονος καπιταλισμός.

Η εκμετάλλευση και η επένδυση στην πρόοδο, η χρέωση, είχαν με αυτό τον τρόπο βρει ένα πλήρως ελέγξιμο και ευανάγνωστο σύστημα. Όμως αυτό το σύστημα είχε για τίμημα την εγκατάλειψη όλων των αξιών που δεν μπορούσαν να μετρηθούν με χρήμα. Και δυστυχώς, το μόνο που μπορεί να μετρηθεί με χρήμα είναι η ποσοτική εργασία, η εργασία του αλόγου. Έτσι, όλες οι ανθρώπινες προσπάθειες άρχισαν να μετριούνται έκτοτε σε σύγκριση με το μόχθο του αλόγου και αργότερα με της μηχανής, πράγμα που είναι το ίδιο.»

Άσγκερ Γιόρν, Περί Μορφής | Σκιαγραφία μιας μεθοδολογίας των τεχνών (1954-1957)

−στα ελληνικά από τις εκδ. ΝΗΣΙΔΕΣ (2002)

---------------

 Σημ. του H.S. Με λίγες πινελιές, όλο το ζήτημα του κόσμου μας. Στη φωτογραφία [από εδώ] ο νεαρός Άσγκερ Γιόρν με την Κίρστεν Λύνμποργκ πάνω στη μηχανή, που τον πήγγε το 1936 στο Παρίσι ... με τις γνωστές συνέπειες!