του Βασίλη Στόλη
Αναντίρρητα η υποψηφιότητα Σαμαρά για την προεδρία της ΝΔ ήταν μια «ιδεολογική» υποψηφιότητα. Τα χαρακτηριστικά της περίπτωσης Σαμαρά θα μπορουσαν επιγραμματικά να περιγραφούν ως εξης:
Α) Η πολιτική στροφή. Αναντίρρητα ο Α Σαμαρας έχει σαφη πολιτικά χαρακτηριστικά σε αντίθεση με την αντιπαλό του Ντόρα Μπακογιάννη που εκπέμπει ένα απολιτικο στιγμα.
Β) Η επιστροφη σε παραδοσιακα αξιακα προταγματα. Ο κοινωνικός φιλελευθερισμός και ο πολιτικος συντηρητισμός που επικαλείται ο Αντώνης Σαμαράς υπερισχυουν της ιδεολογικης τοποθετησης της Μπακογιάννη (μίλησε για «σύγχρονη Κεντροδεξιά»), που λόγω «οικογενειακής ευθύνης» αλλά και πολιτικών απόψεων και στάσεων (π.χ μειονοτικά θέματα) βρίσκεται εκ των πραγμάτων μακριά από την «λαϊκή δεξιά» του αντιπάλου της.
Γ) Η συμμετοχικη διαδικασία εκλογής. Θυμίζοντας και την αντίστοιχη περίπτωση του Γιωργου Παπανδρέου «η μείζων επιτυχία του Σαμαρά οφείλεται στην επιτυχημένη συμμετοχική κινητοποιητική δυναμική που εξέφρασε, στα ατύπως «κινηματικά» χαρακτηριστικά που προσέδωσε σε μια κορυφαία διαδικασία»(Πανταζοπουλος, Ελευθεροτυπία 01/12/09). Η «πασοκικη» δυναμική που έδωσε ο Α Σαμαράς στην διαδικασία ανάδειξης αρχηγού έκανε την ΝΔ να μοιάσει και αυτή με ένα κόμμα-κίνημα όπου ο νεοδημοκρατικός λαός εκλέγει για αρχηγό του αυτόν που τον εκφράζει. Η δυναμική αυτή αποκτά ακόμα πιο βαρύνουσα σημασία στην χρονική συγκυρία που ακολουθεί την μεγαλύτερη ήττα στην ιστορία της παράταξης.
Η νίκη Σαμαρά φέρνει το τέλος της «συναίνεσης»;
Το κυριότερο στοιχείο της πολιτικής ταυτότητας Σαμαρά είναι αναμφίβολα ο αντι-μητσοτακισμός. Αυτός εκφράστηκε και στο παρελθόν με τις επιλογές του και εκφράζεται και σήμερα με αφορμή την αποχώρηση του Καραμανλή από την ηγεσία και την ευκαιρία να αντιπαρατεθεί με την συνεχίστρια του Μητσοτακισμού. Ο αντιμητσοτακικός «λαϊκίστικου ύφους εθνοκεντρικός λόγος»(Πανταζόπουλος), έθεσε με μεγάλη ευκολία τα προτάγματα και η αποστασιοποιημένη κριτική στα πεπραγμένα της προηγούμενης ηγεσίας έδωσε ουσιαστικά φωνή στον εξοργισμένο νεοδημοκράτη.
Η επίκληση του κοινωνικού φιλελευθερισμού κατά πόσο σπάει αυτή την αριστερο-δεξια συναίνεση που κυριαρχεί στο πολιτικό σκηνικό; Συναίνεση που σε επίπεδο απεύθυνσης βασίζεται όχι μόνο στο ιδεολόγημα του μεσαίου χώρου που χρησιμοποιήθηκε εξίσου από τον εκσυγχρονιστή Σημίτη και τον μεταρρυθμιστή Καραμανλή αλλά και στην πλήρη αποδοχή τον «όρων του παιχνιδιού» που έθεσε ο νεοφιλελευθερισμός στην κοινωνική και οικονομική πολιτική. Η άποψη ότι στην μεταπολιτική εποχή που ζούμε η πολιτική αντικαθίσταται από την κοινωνική διοίκηση των ειδημόνων (βλέπε Κομισιόν, τεχνοκρατία, εκσυγχρονισμός, μεταρρυθμίσεις) και το πεδίο νόμιμης σύγκρουσης γίνεται πλέον το πεδίο των αξιών επεξηγεί σε μεγάλο βαθμό την ενδοπαραταξιακή σύγκρουση στη ΝΔ.1 Τα προτάγματα της παραδοσιακής δεξιάς (έθνος, τάξη, αξίες) αποτελούν το νέο συγκρουσιακό πεδίο στην εσωκομματική αντιπαράθεση του «πολιτικού» Αντώνη με την «απολιτίκ» Ντόρα. Στον κοινωνικό φιλελευθερισμό έγινε επίκληση και από τους δύο με την Μπακογιάννη και λόγω «οικογενειακής καταγωγής» να πείθει λιγότερο για τις προθέσεις της. Όμως ο ίδιος ο νέος πρόεδρος της ΝΔ στο συνέδριο του Economist έδειξε να ανέχεται την πολιτική για την καταπολέμηση της κρίσης που κάθε άλλο παρά βρίσκεται εκτός του νεοφιλελεύθερου πλαισίου. Η στάση του θυμίζει την περίπτωση ενός άλλου «πούρου δεξιού» αλλά και χαρισματικότερου προσώπου, του Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος χρησιμοποιώντας ένα ιδιάζων μείγμα φιλοπατρίας αναδεικνύοντας τη γαλλική ιδιαιτερότητα και μιας στοιχειώδους παρεμβατικής οικονομικής πολιτικής έχει γίνει κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού. Έτσι λοιπόν ο Α. Σαμαράς με τις αναφορές του στις παραδοσιακές αξίες της δεξιάς μετέφερε την σύγκρουση στο πεδίο των αξιών και των αρχών γνωρίζοντας ότι υπερέχει της Ντόρας την οποία την τοποθέτησε στους «απέναντι», στο «κατεστημένο», στους «φθαρμένους» που έφεραν σε αυτή τη θέση την παράταξη. Επί της ουσίας, και μένει ακόμη μόνο η ιστορία να το αποδείξει, η σύγκρουση με τις «κατεστημένες» οικονομικές πολιτικές δεν προκύπτει από πουθενά. Έτσι ο περίφημος «κοινωνικός φιλελευθερισμός» που και σαν έννοια από μόνη της εμπεριέχει την έμφυτη αντίφαση του καπιταλισμού να επιδιώκει την κοινωνική ωφέλεια στα πλαίσια της ελεύθερης αγοράς αποτελεί ακόμα ένα ευφυολόγημα, αναγκαίο κατά τα άλλα στον πολιτικό λόγο ενός υποψηφίου προέδρου.
Εν τέλει η σύγκρουση σε επίπεδο αξιών ανάμεσα σε ΠΑΣΟΚ-ΝΔ και εντός τους είναι φανερή. Παράλληλα όμως η συναίνεση μεταξύ των στο πραγματικό πεδίο της πολιτικής παραμένει υπαρκτή από τη στιγμή που η δημοκρατία δεν χρησιμοποιείται παρά μόνο εργαλιακά και με την συγκρουσιακή της φύση απουσιάζει από την λήψη των αποφάσεων που καθορίζουν τη ζωή μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου