Το κειμενο βρισκεται εδώ :http://radicaldesire.blogspot.com/2010/02/sequel.html
και αποτελει συνεχεια μιας σειράς συζητησεων για την Αφηρημένη εργασια...
(αργοτερα λεω να βαλω και τα προηγουμενα αλλά και καποια πολύ ενδιαφεροντα σχόλια )
Προς το παρόν αναδημοσιευω ενα Ζουμερο αποσπασμα
''Για να το κάνω, θα βασιστώ στο σχετικό λήμμα του A Dictionary of Marxist Thought, γεν. επιμ. Tom Bottomore, Blackwell, 1983. Σε διπλά εισαγωγικά είναι τα κομμάτια του λήμματος, σε μονά τα παραθέματα από τον Μαρξ, και εκτός εισαγωγικών και με πλάγια στοιχεία τα δικά μου σχόλια.
"Εφόσον ένα εμπορευματικό προϊόν (commodity) είναι τόσο χρηστική αξία όσο και αξία [εννοείται, φυσιολογικά, ανταλλακτική], η εργασία η οποία παράγει το προϊόν έχει ένα διπλό χαρακτήρα."
Εδώ, στην πρώτη πρόταση του λήμματος, τίθεται η βάση από την οποία ξεκινούν όλοι: ότι δηλαδή η διάκριση μεταξύ επιπέδων εργασίας έχει άμεση συνάφεια με την διάκριση μεταξύ ειδών αξίας.
"Πρώτα, κάθε είδος εργασίας είναι 'παραγωγική δραστηριότητα συγκεκριμένου [definite] είδους, η οποία αναλαμβάνεται με συγκεκριμένο στόχο' (Κεφάλαιο Ι, κεφ. 1). Ως τέτοια, είναι 'χρήσιμη [useful] εργασία' ή 'απτή [concrete] εργασία, και το προϊόν της είναι μια χρηστική αξία."
Το λεξιλόγιο προδίδει την άμεση σύνδεση, στο Κεφάλαιο, 'συγκεκριμένου είδους και στόχου', 'χρήσιμης εργασίας', 'απτής εργασίας' και 'χρηστικής αξίας'. Ορολογικά, με άλλα λόγια, ο Μαρξ συνδέει τον απτό/συγκεκριμένο [definite] στόχο της εργασίας με τη φύση της εργασίας, η οποία είναι επίσης απτή [concrete] και, κατόπιν, με την χρήσιμη, χρηστικά προσανατολισμένη φύση του προϊόντος της εργασίας αυτής.
"Αυτή η σκοπιά της εργασιακής δραστηριότητας είναι 'μια προϋπόθεση της ανθρώπινης ύπαρξης που είναι ανεξάρτητη κάθε μορφής κοινωνίας· είναι μια αιώνια φυσική αναγκαιότητα η οποία διαμεσολαβεί τον μεταβολισμό ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση, και συνεπώς, την ίδια την ανθρώπινη ζωή'" (Μαρξ, Κεφάλαιο).
Η ανεξαρτησία από κάθε μορφή κοινωνίας σημαίνει βέβαια ότι η συγκεκριμένη εργασία δεν είναι ιστορικά σημαίνουσα ή επικαθοριζόμενη· αφορά όχι κοινωνικές σχέσεις αλλά μάλλον την σχέση του ανθρώπου με τη φύση, νοούμενη ως στοιχείου που μπορεί να διευκολύνει τη ζωή του ανθρώπου μόνο μέσα από την μετασχηματιστική του εργασία επάνω της.
"Δεύτερον, κάθε πράξη εργασίας μπορεί να νοηθεί ξεχωριστά από τα συγκεκριμένα της χαρακτηριστικά, ως καθαρά ζήτημα ξοδέματος της ανθρώπινης δύναμης [ή ικανότητας] για εργασία, ως 'ανθρώπινη εργασιακή δύναμη απλά και καθαρά, το ξόδεμα της ανθρώπινης εργασίας γενικώς' (Μαρξ, Κεφάλαιο). Το ξόδεμα της ανθρώπινης εργασίας, εννοούμενης από αυτήν την άποψη, παράγει αξία, και λέγεται 'αφηρημένη εργασία.'"
Ξεκάθαρα εδώ, συνδέεται με την σειρά της η αφηρημένη εργασία με την παραγωγή αξίας. Δύο ζητήματα τίθενται σε αυτό το σημείο: α) όταν λέμε 'μπορεί να νοηθεί ξεχωριστά' η δεύτερη διάσταση εργασίας (που δεν είναι άλλη από την "αφηρημένη εργασία"), εννοούμε υπεριστορικά, ανεξάρτητα από συγκεκριμένες κοινωνίες, όπως συμβαίνει με την πρώτη; Αν ναι, τότε πώς διαχωρίζεται από την δεδηλωμένα α-ιστορική φύση της 'απτής εργασίας'; Αν όχι, σε ποιες ιστορικές συνθήκες προκύπτει ή μάλλον γίνεται αντιληπτή ως έχουσα προκύψει η αφηρημένη εργασία;
Και δεύτερον: πόσο 'απλός και καθαρός' είναι ο ορισμός αυτού του δεύτερου είδους εργασίας ως 'ανθρώπινη εργασιακή δύναμη απλά και καθαρά'; Πώς, πιο συγκεκριμένα, διαχωρίζεται η 'απτή εργασία' από την 'ανθρώπινη εργασιακή δύναμη' [human labor power] σε ό,τι αφορά τη φύση τους; Είναι καν ζήτημα διαχωρισμού διακριτών φύσεων αυτό που ενέχεται εδώ;
"Η απτή εργασία και η αφηρημένη εργασία δεν είναι διαφορετικές δραστηριότητες, είναι η ίδια δραστηριότητα, εξεταζόμενη στις διαφορετικές της εκφάνσεις."
Ένα αντικείμενο, δύο γωνίες όψης, επομένως. Αυτό λογικά θα σήμαινε ότι και οι δύο όψεις είναι παρούσες γενικά, α-ιστορικά, σε κάθε είδος και εποχή εργασίας. Τότε γιατί στην πρώτη περίπτωση ο Μαρξ δίνει έμφαση στo ότι μιλά για "αιώνια φυσική αναγκαιότητα" ενώ στην δεύτερη όχι;
"Ο Μαρξ συνοψίζει ως εξής: 'Από τη μία πλευρά, κάθε εργασία είναι ξόδεμα ανθρώπινης εργασιακής δύναμης, με την έννοια της φυσιολογίας, και είναι σε αυτή την ποιότητα του ότι είναι ίση ή αφηρημένη ανθρώπινη εργασία που δημιουργεί την αξία των εμπορευματικών προϊόντων. Από την άλλη πλευρά, κάθε εργασία είναι ξόδεμα ανθρώπινης εργασίας με συγκεκριμένη μορφή και απτό στόχο, και είναι σε αυτή την ποιότητα του ότι είναι απτή που η χρήσιμη εργασία παράγει χρηστικές αξίες'" (Μαρξ, Κεφάλαιο).
Η αντίστιξη αφηρημένης και απτής εργασίας γίνεται στη βάση του ότι η πρώτη, όντας αφηρημένη 'ανθρώπινη εργασιακή δύναμη' [human labor power] δημιουργεί την απαραίτητα αφαιρετική έννοια της αξίας, δηλαδή την λογική της αξίας ως ανταλλάξιμης. Πώς όμως μπορεί να προκύψει 'ίση ή αφηρημένη ανθρώπινη εργασία' χωρίς κάτι να την έχει ήδη καταστήσει "ίση ή αφηρημένη"; Γεννιέται αυτή η αφαίρεση ab ovo, από τη φύση, όπως, ας πούμε, ένα μήλο; Και, περαιτέρω, αν η 'εργασιακή δύναμη' νοείται 'με την έννοια της φυσιολογίας' τότε πώς γίνεται η φυσιολογία, έκφραση της φυσικής ικανότητας του (υγιούς) σώματος για εργασία, να μετατρέπεται σε μια ποιοτική έννοια όπως είναι η 'ίση ή αφηρημένη ανθρώπινη εργασία';
"Και δίνει έμφαση στο ότι 'το σημείο αυτό είναι ζωτικό για την κατανόηση της πολιτικής οικονομίας', την οποία ήταν ο πρώτος που διεύγασε και επεξήγησε (Μαρξ, Κεφάλαιο). Υπάρχουν όμως σημαντικές διαφωνίες μέσα στον μαρξισμό σε ότι αφορά την διαδικασία αφαίρεσης μέσα από την οποία ο Μαρξ φτάνει στην φύση της εργασίας που δημιουργεί αξία."
Προσοχή εδώ. Ο Μαρξ, λέγεται, φτάνει στην ιδέα της 'αφηρημένης εργασίας' μέσα από μια 'διαδικασία αφαίρεσης'. Δηλαδή, η εννοιολογική αφαίρεση μιας διάστασης που δεν εξαντλείται στην "απτή εργασία" προαπαιτείται, προϋποτίθεται, για να φτάσει κανείς καν να συλλάβει την "αφηρημένη εργασία."
Το να διατείνεται όμως μια αφηρημένη διαδικασία ότι συλλαμβάνει μια αφηρημένη διαδικασία έχει όλα τα χαρακτηριστικά της ταυτολογίας. Το ίδιο συλλαμβάνει το ίδιο όχι γιατί έχει μαγικές δυνάμεις, αλλά γιατί επικαθορίζεται ήδη από αυτό που συλλαμβάνει. Είναι συνέπεια του κόσμου τον οποίο, ταυτόχρονα, αντιλαμβάνεται. Εφόσον όμως η ικανότητα αφαίρεσης είναι διαπιστωμένα ιστορική στη φύση της --δηλαδή εφόσον κανείς δεν αντελήφθει την ύπαρξη της 'αφηρημένης εργασίας' πριν τον Μαρξ στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα-- τότε και η ίδια η αφαίρεση, ως διάσταση της αντίληψης για την εργασία ως εν μέρει αφηρημένη, είναι ιστορικά συγκεκριμένη, θεμελιώνεται σε μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή (στην κορύφωση του βιομηχανικού καπιταλισμού). Αλλά τι συμβαίνει με αυτή την φαινομενικά πολύ συγκεκριμένη, πολύ απτή αναφορά στην 'φυσιολογία', την φυσική ικανότητα για εργασία, και πώς εμπλέκεται στις 'διαφωνίες' για τις οποίες κάνει λόγο το λήμμα, και τις οποίες τοποθετεί μέσα στους κόλπους του μαρξισμού --και όχι ανάμεσα στον μαρξισμό και τον φιλελευθερισμό;
"Ενώ ο Μαρξ μιλά για την φυσιολογική [physiological] χρήση [expenditure] 'ανθρώπινων μυαλών, μυώνων, νεύρων, χεριών, κλπ' (Μαρξ, Κεφάλαιο), των οποίων η μέτρηση σε μονάδες χρόνου φαίνεται να δείχνει ότι η αξία μπορεί να ερμηνευτεί ως ενσωματωμένος λογάριθμος εργασίας, επιμένει επίσης ότι 'ούτε ένα άτομο ύλης δεν μπαίνει στην αντικειμενικότητα των εμπορευμάτων ως αξιών' και υπογραμμίζει ότι 'τα εμπορεύματα έχουν έναν αντικειμενικό χαρακτήρα ως αξίες μόνο στον βαθμό που δείναι όλα τους εκφράσεις μιας ταυτόσημης κοινωνικής ουσίας, της ανθρώπινης εργαίας [...] ο αντικειμενικός χαρακτήρας τους ως αξίες είναι συνεπώς καθαρά κοινωνικός."
Μπορεί να κατανοήσει κανείς γιατί πονοκεφαλιάζει κάποιος σαν τον Left Liberal Synthesis ή, βέβαια, σαν τον γράφοντα. Πονοκεφαλιάζει γιατί αντιλαμβάνεται ότι το μαρξικό κείμενο είναι πάρα πολύ θολό: η φυσιολογική, υλική κατατομή του σώματος και οι δυνάμεις που αυτή εξασφαλίζει βρίσκονται από τη μία πλευρά στη βάση του ορισμού της αφηρημένης εργασίας, και άρα και του υπολογισμού της αξίας, αλλά από την άλλη, ο Μαρξ επιμένει ότι για κάποιο λόγο ούτε ένα άτομο ύλης δεν εισέρχεται στον κόσμο της αντικειμενικής εμπορευματικής αξίας, και ότι ο χαρακτήρας αυτός, αντί να έχει να κάνει με την φυσιολογική ικανότητα για εργασία, 'είναι καθαρά κοινωνικός.' Και 'καθαρά κοινωνικός' σημαίνει βέβαια 'κοινωνικά επικαθοριζόμενος' και όχι συνέπεια 'αιώνιας φυσικής αναγκαιότητας.'
Επιστρέφουμε στο λήμμα:
"Αυτό το οποίο εννοεί εδώ ο Μαρξ είναι ότι είναι μόνο μέσα από την ανταλλαγή προϊόντων που η ιδιωτική εργασία η οποία τα παρήγαγε καθίσταται κοινωνική (αυτή είναι μία από τις ιδιαιτερότητες της κατά αντιστοιχίαν μορφής αξίας [equivalent form of value]). Η εξίσωση [equalization] της εργασίας ως αφηρημένης εργασίας συμβαίνει μόνο μέσα από την ανταλλαγή των προϊόντων αυτής της εργασίας. Κατά τα φαινόμενα, αυτές οι δύο απόψεις δεν είναι άμεσα συμβιβάσιμες.
Ας αναλογιστούμε πρώτα την 'φυσιολογική' [physiological] ερμηνεία. Χρησιμοποιώντας μια σειρά παραθεμάτων από τον Μαρξ για να στηρίξει την άποψή του, ο Steedman γράφει: 'Δεδομένου ότι το αντικείμενο της συζήτησης είναι η καπιταλιστική, εμπορευματικά παραγωγική οικονομία [attention LeftG700: δεν φαίνεται να επικροτείται εδώ η ιδέα σας ότι 'είναι ολότελα λάθος!' o ισχυρισμός του LLS 'ότι η αφηρημένη εργασία είναι εφεύρεση του καπιταλισμού'], η οποία 'συντονίζεται' μέσα από την κίνηση χρημάτων στις αγορές, και ότι αναφέρεται μόνο η κοινωνικά απαραίτητη, αφηρημένη κοινωνική εργασία, μέσων ικανοτήτων και έντασης, μπορεί να ειπωθεί ότι το 'μέγεθος της αξίας' είναι μια ποσότητα ενσωματωμένου χρόνου εργασίας. Ότι αυτή η πρόταση αντανακλά με ακρίβεια την θέση του Μαρξ δεν μπορεί να αλλαχθεί με το να αναφερόμαστε στο γεγονός ότι τον Μαρξ τον απασχολούσε πολύ η 'μορφή της αξίας', η φύση της 'αφηρημένης κοινωνικής' εργασίας και το 'οικουμενικό αντίστοιχο' [universal equivalent].
Το επιχείρημα του Shaikh είναι του ίδιου είδους. Ισχυρίζεται ότι η έννοια της αφηρημένης εργασίας δεν είναι διανοητική γενίκευση, αλλά αντανάκλαση μιας πραγματικής κοινωνικής διαδικασίας στη σκέψη: της εργασιακής διαδικασίας, η οποία στον καπιταλισμό καθορίζεται από τις εμπορευματικές σχέσεις."
Με άλλα λόγια, κατά τον Saikh, το "αφηρημένο" δεν αφορά την ίδια την φύση της "αφηρημένης εργασίας", αλλά τον τρόπο με τον οποίο μια "πραγματική κοινωνική διαδικασία" αντανακλάται στη σκέψη. Η παραμόρφωση της αφαίρεσης δεν αφορά την εργασία αλλά την αντανάκλασή της, τον τρόπο με τον οποίο αναπαρίσταται στο μυαλό (βλ. και τον ορισμό της ιδεολογίας στο Λένιν και φιλοσοφία του Αλτουσέρ).
Και συνεχίζουμε με το λήμμα και τον Shaikh:
"Εφόσον 'η αφηρημένη εργασία είναι η ιδιότητα που αποκτάται από την ανθρώπινη εργασία όταν αυτή κατευθύνεται προς την παραγωγή εμπορευμάτων', τότε η εργασία στην παραγωγή εμπορευμάτων [δηλαδή ανταλλακτικών αξιών] είναι 'τόσο συγκεκριμένη όσο και αφηρημένη εξ αρχής' (η έμφαση δική μου). Και πάλι, το υπονόημα είναι ότι οι λογάριθμοι ενσωματωμένης εργασίας μπορούν να υπολογιστούν μέσω της εξέτασης της καπιταλιστικής διαδικασίας παραγωγής και μόνον και ότι αυτό ακριβώς σημαίνει η έννοια της αξίας (η έμφαση δική μου). Επιπλέον, ο Shaikh διακρίνει μεταξύ του πραγματικού συνολικού χρόνου εργασίας ο οποίος ξοδεύεται κάτω από δεδομένες παραγωγικές συνθήκες και ο οποίος καθορίζει την συνολική αξία του προϊόντος και άρα την ρυθμιστική του αξία, και τον συνολικό χρόνο που απαιτείται για να ικανοποιήσει την δεδηλωμένη κοινωνική ανάγκη, η οποία ταυτοποιεί την σχέση μεταξύ της ρυθμιστικής τιμής και της αγορά."
Με άλλα λόγια, και η τιμή σκίζεται στα δύο, ή μάλλον στα τρία, εφόσον Τιμή=συνάρτηση ανάμεσα στην ρυθμιστική αξία (συνάρτηση χρόνου κάτω από δεδομένες συνθήκες παραγωγής) και στην δεδηλωμένη κοινωνική ανάγκη (μετάφραση ρυθμιστικής τιμής σε συνάρτηση με την ζήτηση). ['Τιμές κάτω του κόστους λόγω εκποιήσεως!']
Συνέχεια λήμματος:
"Οι επικριτές της θέσης αυτής ισχυρίζονται ότι έχει περισσότερα κοινά στοιχεία με τη θεωρία εργασίας του Ricardo παρά με του Μαρξ. Το να θεωρείς την αξία απλώς ως ενσωματωμένη εργασία σίγουρα κάνει μετρήσιμες τις ασυνάρτητες μεταξύ τους εργασίες, και άρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο συνολικοποίησης [aggregration] [LeftG700: "Με τόσα διαφορετικά είδη εργασιών, πώς είναι δυνατόν να μιλάει κανείς για έναν κοινό παρονομαστή της εργασίας ως μέσο καθορισμού του λόγου ανταλλαγής (τιμές) μεταξύ των προϊόντων;" Απάντηση: "η αφηρημένη εργασία"--δηλαδή αυτό για τη φύση του οποίου γίνεται όλος ο καυγάς, το ζητούμενο ως απάντηση στο ζητούμενο], αλλά τότε δεν υπάρχει τίποτα που να περιορίζει την χρήση της κατηγορίας της αξίας στην καπιταλιστική κοινωνία" [Θέση Left G700: Ακριβώς!"Το σκαλοπάτι υπήρχε, δεν το δημιούργησε ο καπιταλισμός. Ο καπιταλισμός το αξιοποίησε."]
Συνέχεια λήμματος:
"Ο Μαρξ σχολιάζει: 'Αν πούμε ότι, ως αξίες, τα εμπορεύματα είναι απλώς στερεοποιημένες ποσότητες ανθρώπινης εργασίας, η ανάλυσή μας τα ανάγει, είναι αλήθεια, στο επίπεδο της αφηρημένης αξίας, αλλά δεν τους δίνει μια μορφή αξίας που να είναι διαφορετική από τις φυσικές του μορφές' (Κεφάλαιο, Ι, κεφ. 1). Η αφαίρεση που καθιστά την ενσωματωμένη εργασία αφηρημένη εργασία είναι κοινωνική αφαίρεση, μια πραγματική κοινωνική διαδικασία που αφορά συγκεκριμένα τον καπιταλισμό" [specific to capitalism] (έμφαση δική μου).
Προφανώς, έχουμε πρόβλημα με αυτή την μαρξική προσέγγιση. Διότι στην περίπτωση που ισχύει, η 'άγνοια ή ημιάγνοια' της μαρξικής θεωρίας αφορά αυτούς που την χρεώνουν σε άλλους. Όμως για να επιμεριστεί η άγνοια ή η ημιάγνοια πρέπει να απαντηθεί 'τι μετράει ως μαρξική θεωρία για την αφηρημένη αξία', ερώτημα κάθε άλλο παρά εύκολο να απαντηθεί, σύμφωνα με τα βιβλιογραφικά δεδομένα τουλάχιστον.
Συνεχίζουμε όμως με το λήμμα:
"Η αφηρημένη εργασία δεν είναι τρόπος του να ανάγουμε ετερογενείς εργασίες στην κοινή διάσταση του χρόνου μέσα από τις εμπορευματικές σχέσεις της εργασιακής διαδικασίας, αλλά έχει πραγματική ύπαρξη στην πραγματικότητα της ανταλλαγής (έμφαση δική μου). O Rubin ισυρίζεται ότι η ανταλλαγή εδώ πρέπει να εννοηθεί όχι με την συγκεκριμένη της έννοια ως μια συγκεκριμένη φάση του αναπαραγωγικού κυκλώματος του κεφαλαίου, αλλά πιο γενικά ως μορφή της ίδιας της διαδικασίας παραγωγής. Και είναι μόνο στην διαδικασία ανταλλαγής όπου οι ετερογενείς, απτές εργασίες γίνονται αφηρημένες και ομοιογενείς, που η ιδιωτική εργασία αποκαλύπτεται ως κοινωνική εργασία. Είναι η αγορά που το κάνει αυτό. Και άρα δεν υπάρχει a priori επικαθορισμός της αφηρημένης εργασίας (η έμφαση δική μου). Ο Colletti πάει ακόμη πιο μακριά και ισχυρίζεται ότι όχι μόνο η αφαίρεση εμφανίζεται μέσα από την πραγματικότητα της ανταλλαγής, αλλά επίσης ότι η αφηρημένη εργασία είναι αποξενωμένη εργασία· η ανταλλαγή παρέχει την στιγμή της κοινωνικής ενότητας με την μορφή μιας αφηρημένης εξίσωσης ή πραγμοποίησης της εργασιακής δύναμης στην οποία απαλλοτριώνεται η ανθρώπινη υποκειμενικότητα" (βλ. τις τέσσερις θέσεις μου προς LLS και Greek Rider).
Κατακλείδα λήμματος:
"Η διαφωνία για την φύση της αφηρημένης εργασίας βρίσκεται στην καρδιά των περισσοτέρων διχονγωμιών στα μαρξιστικά οικονομικά" [και όχι ανάμεσα στα μαρξιστικά και τα φιλελεύθερα οικονομικά]. Γενικά, η σχολή της ενσωματωμένης εργασίας εδράζεται στο ότι οι τιμές πηγάζουν από τον χρόνο εργασίας, και τείνει να δει την έμφαση στην διαλεκτική και την μέθοδο ως λανθασμένη και μεταφυσική. Η σχολή αφηρημένης εργασίας τείνει να εδράζεται στους τρόπους με τους οποίους ο Μαρξ χρησιμοποίησε τα αποτελέσματα της σύγκρουσής του με τον Χέγκελ για να ξεφύγει από την ρικαρντιανή πολιτική οικονομία και για να καθορίσει μια διαλεκτική επίλυση των δυσκολιών με μια φορμαλιστική λογική προσέγγιση στην καταγωγή των αξιών."
Τώρα, οι βασικές θέσεις των LeftG700 όπως παρατέθηκαν πιο πάνω μοιάζουν να τους κατατάσουν πολύ κοντύτερα στην πρώτη σχολή από ότι στην δεύτερη.* Το πώς γίνεται ταυτόχρονα να θεωρούν την αντίπαλη άποψη βασικά ρικαρντιανή ή ανίκανη να θεμελιώσει την αναχώρηση του Μαρξ από την κλασική πολιτική οικονομία** --όταν είναι αυτή ακριβώς η άποψη που θεμελιώνει τούτη την διαφορά δια μέσω της σύλληψης του επικαθορισμού της αξίας όχι από τον χρόνο της ενσωματωμένης εργασίας αλλά από τις συναρτήσεις της καπιταλιστικής αγοράς-- δεν το γνωρίζω.
Από την πλευρά μου, θα κλείσω μάλλον αιρετικά σε ό,τι αφορά την όλη συζήτηση, και μάλλον καταστροφικά σε ό,τι αφορά τον κόπο καταγραφής των πιο πάνω, γιατί υπάρχει, έξω από όλο τον καυγά μέσα στην μαρξική πολιτική οικονομία, και κάτι ακόμα, έξω από αυτή:
Οι έννοιες ['παρισινή Κομμούνα' '17 Οκτώβρη', 'Πολιτισμική Επανάσταση'] είναι διαφορετικά ζωτικές και θεμελιακές από ότι αυτές που παροδηγούνται ορισμένοι να εκλάβουν ως τις πρωτόγονες ιδέες του Μαρξ: 'τρόπος παραγωγής', 'παραγωγική εργασία', 'υπεραξία' και άλλες. Γιατί ο Μαρξισμός, πιασμένος από οποιοδήποτε σημείο δεν ανήκει στην αποτελεσματική του λειτουργία, η οποία είναι εντελώς της τάξης της πολιτικής μέσα στις μάζες, δεν αξίζει ούτε μια ώρα από τον κόπο μας. [...] Σ' αυτούς τους καιρούς, τους χαραγμένους από το 'κοινό πρόγραμμα' της αριστεράς, αυτοί που φαντάζονται ότι μπορεί να επιμείνει οτιδήποτε από τον Μαρξισμό αν αποπειραθεί κάποιος να ξεφορτωθεί την αδύνατη επανάσταση αξίζουν μόνο για εξιλεωτικούς διαγωνισμούς ταλέντων στην ακαδημία.***
Alain Badiou, Θεωρία του υποκειμένου, 14 Φλεβάρη 1977.
* Η εκτίμηση αυτή βασίζεται στους παρακάτω ισχυρισμούς του LeftG700: "αυτή η διπροσωπία της Αξίας υπάρχει σε οποιοδήποτε προϊόν ανθρώπινης εργασίας ανεξαρτήτως εποχών, δεν είναι δηλαδή φαινόμενο που συνδέεται αποκλειστικά με την καπιταλιστική οργάνωση των κοινωνιών." [...] "«Εργασιακή θεωρία της Αξίας». Τι λέει αυτή; Λέει το εξής πολύ απλό: Μόνο η ανθρώπινη εργασία δημιουργεί (παράγει) Αξία." "Εκεί, σ’ αυτήν την εγγενή ιδιότητα της [αφηρημένης] εργασίας πάτησε ο καπιταλισμός για τη γενίκευση της εμπορευματικής ανταλλαγής." [...] "Ό,τι έφτιαχναν οι άνθρωποι από την απαρχή του κόσμου ήταν προϊόν συγκεκριμένης και αφηρημένης εργασίας. " Και παρακάτω, στο **.
** Βλ. LeftG700: "Η πλήρης διαλεύκανση του τι συμβαίνει στον καπιταλισμό με την αξία χρήσης και την ανταλλακτική αξία συνδέεται μοιραία με την «Εργασιακή θεωρία της Αξίας». Τι λέει αυτή; Λέει το εξής πολύ απλό: Μόνο η ανθρώπινη εργασία δημιουργεί (παράγει) Αξία. Πολλοί νομίζουν ότι κι αυτό είναι ανακάλυψη του Μαρξ. Κάτι τέτοιο είναι απολύτως λανθασμένο. Ο Ρικάρντο[2] και ο Άνταμ Σμιθ[3] είχαν φτάσει στο ίδιο συμπέρασμα. Είχαν σπάσει όμως το κεφάλι τους και τα μούτρα τους στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν πειστικά γιατί οι ποσότητες χρόνου εργασίας που είναι ενσωματωμένες στα διάφορα προϊόντα μπορούν να αποτυπώνονται με κοινό τρόπο στις τιμές τους ώστε να λειτουργεί το γενικευμένο ανταλλακτικό σύστημα του καπιταλισμού. Έτσι, το παρέκαμψαν."
*** Και εδώ θα διαφωνήσω με την θέση του LeftG700: "Ο Μαρξ ήταν υλιστής. Δεν επινόησε τίποτα. Όπως ακριβώς ο Κωχ δεν επινόησε τη φυματίωση, έτσι ακριβώς και ο Μαρξ δεν επινόησε την αφηρημένη εργασία." Η σύγκριση είναι α) λογικά μη νουνεχής, μια και ο υλισμός δεν είναι καθόλου το αντίθετο της επινόησης, διότι τότε θα ήταν απλά "χυδαίος υλισμός" β) στηριζόμενη σε ανακριβή κριτήρια σύγκρισης μια και το "κεφάλαιο" δεν αποτελεί ίδιας τάξης κατηγορία με τη "φυματίωση" αλλά μάλλον με το "ασυνείδητο"--με άλλα λόγια δεν υπάρχει έξω από ένα ορισμένο τρόπο αντίληψης και μια ορισμένη μέθοδο θεωρητικοποίησης (υπάρχουν απλώς "πλούσιοι"), όπως αντίστοιχα χωρίς συγκεκριμένη θεωρία δεν υπάρχει "προλεταριάτο" (υπάρχουν απλώς "φτωχοί", ή "εργάτες" ή, το πολύ, "εργατική τάξη"). Η φυματίωση όμως υπάρχει, θα παραδεχτεί ακόμη και ο πιο σκληροπυρηνικός ιδεαλιστής, ανεξάρτητα από το αν έχουμε διάγνωσή της και θεραπεία της ή όχι. Εν ολίγοις, χωρίς διανοητική επινοητικότητα μετασχηματιστικού ως προς την πραγματικότητα και όχι περιγραφικού της πραγματικότητας χαρακτήρα, ο "Μαρξ" θα ήταν ένας ακόμη διαγωνιζόμενος ταλέντου στην ακαδημία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου