Εκλογικός θυμός- Του ΝΙΚΟΥ ΔΕΜΕΡΤΖΗ(απο την Ελευθεροτυπία )

Εκλογικός θυμός

Του ΝΙΚΟΥ ΔΕΜΕΡΤΖΗ*

 πηγη:

http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.home&id=89415

Οταν το Σάββατο σε όλα σχεδόν τα κανάλια «έπαιζε» πρώτη είδηση η οικογενειακή επίσκεψη του κ. Καραμανλή στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης (πώς άραγε αυτός ο κατά δήλωσή του αντi-δημαγωγός υπέπεσε στον μιντιακό λαϊκισμό των photo opportunities;) πολλοί διείδαν πως η επερχόμενη ήττα δεν θα είναι διαχειρίσιμη.

Για τους περισσότερους πάντως, οι δέκα και πλέον μονάδες, με τις οποίες προηγήθηκε τελικά το ΠΑΣΟΚ, ήταν μια έκπληξη.

Για τα αίτια της συντριπτικής ήττας της Ν.Δ. ήδη ειπώθηκαν και θα ειπωθούν πολλά από δημοσιογράφους, ακαδημαϊκούς και πολιτικούς. Μεταξύ άλλων, προβάλλεται εμφατικά ο θυμός που ένιωσαν εκατοντάδες χιλιάδες ψηφοφόροι της Ν.Δ. που μαζικά στράφηκαν στο ΠΑΣΟΚ, οι περισσότεροι εκ των οποίων ανήκουν στα μικρομεσαία κοινωνικά στρώματα. Γιατί όμως αυτός ο θυμός;

Μήπως γιατί η Ν.Δ. δεν τήρησε τα υπεσχημένα, δεν προχώρησε στις «μεταρρυθμίσεις» που επαγγέλθηκε και δεν συγκρούστηκε επαρκώς με κατεστημένα συμφέροντα, όπως αρκετοί πολιτευτές του κόμματος αυτού διατείνονται, επαναλαμβάνοντας σχεδόν αυτολεξεί ανάλογες αιτιάσεις για την ήττα του ΠΑΣΟΚ το 2004;

Μήπως οφείλεται στο ότι τα μικρομεσαία αυτά στρώματα -ήδη καταβεβλημένα από την κρίση- ένιωσαν ακόμη μεγαλύτερη απειλή από την πολιτική λιτότητας που εξήγγειλε ο πρώην πρωθυπουργός, αλλά και από τη διαφαινόμενη ακυβερνησία σε περίπτωση που δεν υπερψηφιζόταν μαζικά και έχανε την αυτοδυναμία το ΠΑΣΟΚ;

Θύμωσαν μήπως από τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα και την εμφανή κακοδιαχείριση;

Ασφαλώς, όλα αυτά, και άλλα ακόμη, ισχύουν. Το ζήτημα είναι μέχρι ποιου βαθμού. Και τούτο διότι με τέτοιες εξηγήσεις εμφιλοχωρεί ένα εύπεπτο λαϊκιστικό, προπαντός δε λάθος, ερμηνευτικό σχήμα: καλός λαός - κακή ηγεσία.

Διότι, βεβαίως, τα στρώματα αυτά, αντιπροσωπεύοντας την πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας, δεν έπαψαν ούτε θα πάψουν να παραοικονομούν, να φοροδιαφεύγουν, να ρυπαίνουν, να εμπλέκονται παντοιοτρόπως σε διαδικασίες καθημερινής διοικητικής διαφθοράς. Διότι, γενικότερα, δεν έπαψε η ελληνική κοινωνία να είναι κατακερματισμένη, ασυνάρτητη και ανομική, γοητευμένη ταυτόχρονα από τον καταναλωτισμό. 

Κατά κανόνα, λοιπόν, το θυμωμένο εκλογικό σώμα ή έστω η κρίσιμη εκείνη μερίδα κυμαινόμενων ψηφοφόρων της Ν.Δ. που φέτος προτίμησαν το ΠΑΣΟΚ, δεν συμπεριφέρθηκε βάσει κοινωνιο--κεντρικών προσανατολισμών.

Δεν θύμωσαν τόσο γιατί η «Ελλάδα» ή η «κοινωνία» βλάφτηκε από τις αποτυχίες της Ν.Δ. όσο γιατί διέβλεψαν το μπλοκάρισμα των δικών τους στενών συμφερόντων. Παρά τις ρητορικές κορώνες για «ελπίδα», «συμμετοχή», «μαζί», παρόμοιες άλλωστε με τα παρακινητικά συνθήματα των εκλογικών περιόδων του «εκσυγχρονισμού» (1996, 2000) και της «νέας διακυβέρνησης» (2004, 2007), εκείνο που επιβεβαιώνεται, ως κρυφή πανουργία της πολιτικής ιστορίας της χώρας, είναι η αναντιστοιχία μεταξύ δημοσιοποιημένων κοινωνικο-πολιτικών αξιώσεων και ατομικών ιδιωτικών συμφερόντων.

Τουτέστιν, κάτω από το ιδεολογικό κέλυφος μεγάλων συνθημάτων (π.χ. «Η Ελλάδα που αξίζουμε», «Δίκαιη κοινωνία») κρύβονται τα εγωιστικά και αντικοινωνικά (και από αυτήν την έποψη ανορθολογικά) μικρά και μικρομεσαία συμφέροντα. 

Αν δεν είναι ηθελημένη αυταπάτη, σίγουρα πρόκειται για συγκαλυμμένο κυνισμό. Σε κάθε περίπτωση, είναι ένα καταστατικό σύνδρομο της πολιτικής μας κουλτούρας, η οποία μαζί με την κομματοκρατία εξηγεί σε μεγάλο βαθμό γιατί αποτυγχάνουν οι μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα. Με το σύνδρομο αυτό έχει να αναμετρηθεί η νέα πολιτική ηγεσία, κάτι φυσικά διόλου εύκολο.

*Καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας και Επικοινωνίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήμα ΕΜΜΕ