Η παρρησία συνδέεται με το καθήκον

 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΡΗΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ

- Ναι, αλλά η παρρησία συνδέεται με τη δήλωση καθ' αυτή; Ή, αν ο συνομιλητής αντιδράσει και την εκλάβει ως προσβολή, η αντίδραση αυτή καθιστά εκ των υστέρων τη δήλωση πράξη παρρησίας:

Όταν ο Διονύσιος τιμώρησε τον Πλάτωνα και την έδιωξε απ τις Συρακούσες, δεν συμπεριφέρθηκε ως καλός ηγεμόνας, διότι, για λόγους που θα εξηγήσω αργότερα, αποτελεί καθήκον του ηγεμόνα να δέχεται την παρρησία. Αλλά αν ο ηγεμόνας δεν παίξει το παιχνίδι και απλώς τιμωρήσει τον λέγοντα, αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι ο φιλόσοφος όντως φέρθηκε με παρρησία.

Θα ήθελα, λοιπόν, να προσθέσω ένα τελευταίο πράγμα σχετικά με αυτά τα γενικά χαρακτηριστικά της παρρησίας, και στη συνέχεια θα απαντήσω και σ' άλλες ερωτήσεις, αν υπάρξουν.

Το τελευταίο χαρακτηριστικό της παρρησίας είναι το εξής: στην παρρησία, λέω την αλήθεια δεν σημαίνει απλώς διατρέχω έναν κίνδυνο θα καθήκον μου. Ο ρήτορας π.χ. που λέει την αλήθεια σε ανθρώπους που δεν είναι έτοιμοι να τη δεχτούν, σε ανθρώπους που μπορεί να τον τιμωρήσουν, να τον καταδικάσουν σε θάνατο ή σε εξορία, αυτός ο ρή τορας είναι ελεύθερος να σιωπήσει. Κανείς δεν τον αναγκάζει να μι λήσει απλώς νιώθει ότι είναι καθήκον του να μιλήσει. Όταν κάποιος έχει διαπράξει ένα έγκλημα και οι ανακριτές τον αναγκάσουν να ομο λογήσει το έγκλημά του, αυτό δεν αποτελεί παρρησία. Όταν ομολογεί, οικειοθελώς το έγκλημά του σε κάποιον άλλον λόγω ενός συγκεκρι- μένου ηθικού καθήκοντος, τότε, ναι, ο άνθρωπος αυτός ενεργεί με παρρησία. Το να ασκήσεις κριτική σ' έναν φίλο σου ή στον ηγεμόνα αποτελεί πράξη παρρησίας, εφόσον αποτελεί καθήκον σου να βοηθήσ σεις έναν φίλο που δεν συνειδητοποιεί ότι σφάλλει αποτελεί πράξη παρρησίας, στο βαθμό που θεωρείς καθήκον σου απέναντι στην πόλη το να βοηθήσεις τον ηγεμόνα να γίνει καλύτερος. Η παρρησία συνδέε 11 ται με την ελευθερία και το καθήκον. Τ Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι η παρρησία είναι μια λεκτικη

δραστηριότητα στην οποία ο λέγων έχει μια συγκεκριμένη σχέση μετην αλήθεια μέσω της ειλικρίνειας, μια συγκεκριμένη σχέση με τον

εαυτό του μέσω του κινδύνου, μια συγκεκριμένη σχέση με το νόμο μέσω της ελευθερίας και του καθήκοντος, και μια ορισμένη σχέση με τους άλλους ανθρώπους μέσω της κριτικής (τόσο της αυτοκριτικήςό σο και της άσκησης κριτικής σε άλλους). Ακριβέστερα, πρόκειταιι γα λεκτική δραστηριότητα στην οποία το υποκείμενο εκφράζει την προσωπική του σχέση με την αλήθεια και διακινδυνεύει τη ζωή του επειδή αισθάνεται ότι το να πει την αλήθεια αποτελεί καθήκον του,προκειμένου να βελτιώσει ή να βοηθήσει άλλους ανθρώπους.  Σελ 17