Μ' άλλα λόγια, η παρρησία αναφέρεται σχέσης μεταξύ υποκειμένου και αλήθειας, και αυτή η σχέση μεταξύ υποκειμένου και αλήθειας επιτυγχάνεται μέσω μιας λεκτικής δραστη ριότητας. Αυτό είναι το δεύτερο χαρακτηριστικό της παρρησίας, Τρίτο σημείο: στην παρρησία υπάρχει κάτι περισσότερο απ' αυτή σε ένα είδοs
τη σύμπτωση πεποίθησης και αλήθειας, απ' αυτή τη σχέση υποκειμεν νου και αλήθειας. Ασφαλώς, κάποιος μετέρχεται παρρησία όταν λέει την αλήθεια
Όμως, λέμε ότι κάποιος φέρεται με παρρησία και αξίζει να τον θεωρούμε παρρησιαστή, αν και μόνον αν ενυπάρχει και κάποιος κίνδυνος σ' αυτό, δηλαδή αν αυτός που μιλάει κινδυνεύει λέγοντας την αλήθεια. Για παράδειγμα, από την οπτική γωνία των Ελλήνων, κατά την ελλην νική αντίληψη, ένας δάσκαλος που διδάσκει γραμματική λέει στους μαθητές του την αλήθεια, και δεν έχει καμία αμφιβολία ότι αυτό τ σύμπτωση μεταξύ πεποίθησης και αλήθειας, ο συγκεκριμένος δάσκαλος είναι παρρησιαστής, τουλάχιστον υπό κανονικές συνθήκες διδασκαλίας. Όταν, όμως, ένας φιλόσοφος απευθύνεται σ' έναν βα αιλιά, σ' έναν ηγεμόνα, σ' έναν τύραννο, και του λέει ότι η τυραννία δεν του διασφαλίζει την ευτυχία, διότι η τυραννία δεν είναι συμβατή με τη δικαιοσύνη, σ' αυτή την περίπτωση ο φιλόσοφος λέει μεν την αλήθεια, επιπροσθέτως όμως διατρέχει κίνδυνο, καθώς ο τύραννος μπορεί να θυμώσει και να τον τιμωρήσει: π.χ. να τον εξορίσει, ή και να τον σκοτώσει ακόμα. Σ' αυτήν ακριβώς την κατάσταση βρέθηκε ο Πλάτωνας απέναντι στον Διονύσιο των Συρακουσών, και υπάρχουν πολύ ενδιαφέρουσες αναφορές σε όλα αυτά τα θέματα στην Έβδομη επιστολή του Πλάτωνα και στον Δίωνα του Πλούταρχου. ........
Ο παρρησιαστής διατρέχει κίνδυνο. Φυσικά, το διακύβευμα δεν είναι πάντα η ζωή. Όταν π.χ. βλέπεις έναν φίλο σου να κάνει κάτι που δεν είναι σωστό και διακινδυνεύεις να τον θυμώσεις λέγοντάς του ότι δεν φέρεται ορθά, είσαι παρρησιαστής. Δεν διακινδυνεύεις μεν τη ζωή σου, αλλά μπορεί να τον θίξεις, και η φιλία σας ενδέχεται να πληγεί. Στην πολιτική αρένα, αν ένας ρήτορας διακινδυνεύσει να χάσει τη δημοτικότητά του επειδή η γνώμη του είναι αντίθετη με τη γνώμη της πλειοψηφίας, φέρεται με παρρησία. Όπως βλέπουμε, λοιπόν, η παρρησία συνδέεται με τον κίνδυνο και σχετίζεται με το θάρρος • Σελ 140
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου