Η απάντηση, λοιπόν, στο αρχικό ερώτημα: ευρώ ή νέα δραχμή, είναι ότι προτιμώ μια ευρωπαϊκή λύση. Μια υπερεθνική αντιμετώπιση για ένα υπερεθνικό πρόβλημα/ Ευρώ ή νέα δραχμή Ευκλείδης Τσακαλώτος/απο το Red Note book και την Εποχη

	20 February 2012 - 11:48 am
	Ευρώ ή νέα δραχμή Ευκλείδης Τσακαλώτος
	Η απάντηση, λοιπόν, στο αρχικό ερώτημα: ευρώ ή νέα δραχμή, είναι ότι προτιμώ μια ευρωπαϊκή λύση. Μια υπερεθνική αντιμετώπιση για ένα υπερεθνικό πρόβλημα     Ευρώ ή νέα δραχμή Η απάντηση, λοιπόν, στο αρχικό ερώτημα: ευρώ ή νέα δραχμή, είναι ότι προτιμώ μια ευρωπαϊκή λύση. Μια υπερεθνική αντιμετώπιση για ένα υπερεθνικό πρόβλημα   Tου Ευκλείδη Τσακαλώτου Είμαστε υπέρ του ευρώ ή είμαστε υπέρ της νέας δραχμής; Για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα πρέπει να έχουμε ξεκαθαρίσει με το θέμα του τι είδους κρίση έχουμε. Η γνώμη μου είναι ότι η κρίση που διανύουμε δεν είναι πρωτίστως μια κρίση χρέους. Ούτε παγκοσμίως, ούτε στην Ελλάδα, ισχύει ότι το βασικό πρόβλημα είναι το χρέος. Μπήκαμε σε αυτήν την κρίση το 2008 με τρία τουλάχιστον βασικά ζητήματα: Το πρώτο, οι μεγάλες κοινωνικές ανισότητες που για είκοσι χρόνια φούντωναν στην περίοδο του νεοφιλελευθερισμού. Το δεύτερο ένα απορυθμισμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα που αργά ή γρήγορα θα δημιουργούσε μια χρηματοπιστωτική κρίση. Το τρίτο, οι γεωγραφικές ανισότητες του καπιταλισμού, όπου οι μακροοικονομικές ανισορροπίες μεταξύ της Ιαπωνίας και των ΗΠΑ, και μεταξύ βόρειας και νότιας Ευρώπης, αποτελούν μια πτυχή αυτού του προβλήματος. Μετά το 2008, κανένα από αυτά τα ζητήματα δεν αντιμετωπίστηκε. Οι μακροοικονομικές ανισορροπίες συνεχίζουν ακάθεκτες, οι προσπάθειες ρύθμισης των τραπεζών χλευάζονται, ακόμα και από τους «Financial Ti­mes», και οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται ακόμα περισσότερο με τα προγράμματα λιτότητας που προωθούνται σχεδόν παντού. Είναι τυχαίο ότι τώρα αντιμετωπίζουμε ένα δεύτερο επεισόδιο ύφεσης, αφού δεν αντιμετωπίστηκε καμία από τις αιτίες της κρίσης; Νομίζω όχι. Δεν είναι όμως μόνο οικονομικό το πρόβλημα, δεν έχουμε μόνο κρίση της οικονομίας. Έχουμε κρίση και της πολιτικής. Στη μεταπολεμική περίοδο είχαμε τρεις προσπάθειες για να υπάρξει κάποιος συμβιβασμός μεταξύ του καπιταλισμού και της δημοκρατίας. Η πρώτη ήταν το κοινωνικό κράτος. Η δεύτερη ήταν όταν αντί να αναπτυχθεί κοινωνικό κράτος για τα φτωχά κοινωνικά στρώματα, δίναμε δάνεια σε αυτά τα στρώματα. Θυμίζω ότι τα τοξικά ομόλογα είχαν τη ρίζα τους σε δάνεια στα πιο φτωχά κοινωνικά στρώματα της αμερικάνικης κοινωνίας. Η τρίτη προσπάθεια ήταν το πελατειακό κράτος στην Ελλάδα. Και οι τρεις αυτές προσπάθειες φάνηκαν σε κάποια στιγμή μη βιώσιμες, και παρόλο που δημιούργησαν πολλά προβλήματα, ωστόσο ήταν προσπάθειες να διευρυνθούν τα καλά του καπιταλισμού, να υπάρξει σε κάποιο βαθμό νομιμοποίηση αυτού του συστήματος. Λύση χωρίς δημοκρατία; Η πολιτική της λιτότητας δεν απαντάει σε κανένα από αυτά τα ζητήματα, ούτε τα οικονομικά ούτε τα πολιτικά. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, κανείς πια δεν πιστεύει ότι τα δύο μνημόνια απαντούν σε οποιοδήποτε ερώτημα έχει τεθεί από την πραγματικότητα, ότι έχουμε να κάνουμε με ένα τεκμηριωμένο σχέδιο εξόδου από την κρίση. Αλλά σχέδιο υπάρχει και είναι αυτό που υπαγορεύει τη μείωση των μισθών για να έχουμε φτηνό εργατικό δυναμικό και φτηνά προϊόντα, για να μπορούμε να εξάγουμε και να μειώσουμε το καθαρό εξωτερικό μας χρέος. Από αυτή την οπτική γωνία η λιτότητα και η ύφεση δεν αποτελούν πρόβλημα γιατί μειώνεται ο μισθός, και υποτίθεται, το κόστος παραγωγής. Η διάλυση των μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων δεν είναι πρόβλημα διότι δημιουργεί την προλεταριοποίηση των μεσαίων στρωμάτων και άρα την αύξηση της προσφοράς εργατικού δυναμικού. Η καταστροφή του κοινωνικού κράτους δεν είναι πρόβλημα διότι όσο πιο συρρικνωμένο κοινωνικό κράτος έχεις, τόσο περισσότερο οι εργαζόμενοι εξαρτώνται από το μισθό τους, και μόνο από αυτόν. Αυτό που περιγράφω θυμίζει την πρωταρχική συσσώρευση του καπιταλισμού, όταν έπρεπε με βίαιο τρόπο να εξασφαλιστεί ότι υπάρχει αυτό το φτηνό εργατικό δυναμικό. Αυτό το σχήμα ποτέ, και πουθενά, δεν επικράτησε χωρίς βία, με δημοκρατικές διαδικασίες. Η βασική αντίφαση του μνημονιακού μπλοκ είναι ότι δεν έχει κανένα σχέδιο που να έχει δημοκρατική νομιμοποίηση. Όσες πολιτικές ανασυνθέσεις και αν κάνουν, όσα νέα κόμματα και αν προκύψουν, όσες πρωτοβουλίες κι αν παρθούν, δεν θα λυθεί αυτή η αντίφαση. Με δημοκρατία δεν μπορεί να εξασφαλιστεί το φτηνό εργατικό δυναμικό που απαιτεί το σχέδιο. Ποια είναι η λύση; Πρέπει να αρχίσουμε από τη συρρίκνωση της δημοκρατίας. Να αμφισβητήσουμε την ιδέα ότι η δημοκρατία είναι κάτι το επιπρόσθετο και όχι ένα βασικό στοιχείο του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Σε όλη την Ευρώπη οι μνημονιακές πολιτικές δεν αποδίδουν, παρά το ότι επιχειρήθηκε να αποδοθεί η αποτυχία τους στην Ελλάδα σε δική μας αδυναμία να τις εφαρμόσουμε. Κι εκεί που είναι «καλά παιδιά», και τις εφαρμόζουν με ζήλο, και εκεί αυξάνεται το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ. Να το προσπαθήσουμε Η απάντηση, λοιπόν, στο αρχικό ερώτημα: ευρώ ή νέα δραχμή, είναι ότι προτιμώ μια ευρωπαϊκή λύση. Μια υπερεθνική αντιμετώπιση για ένα υπερεθνικό πρόβλημα. Προτιμώ οι ευρωπαίοι εργαζόμενοι να απαιτήσουν αλλαγή της ατζέντας. Προτιμώ να αναπτυχθεί ένα δημοκρατικό κοινωνικό κίνημα που να απαιτεί μια διαφορετική κατεύθυνση για την Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς κοινωνικές και γεωγραφικές ανισότητες, με χρηματοπιστωτικό έλεγχο. Μπορεί να συμβεί αυτό; Δεν είμαι σίγουρος. Είμαι σίγουρος, όμως, ότι χρειάζεται να το προσπαθήσουμε. Είμαι σίγουρος ότι αν φύγουμε από την ευρωζώνη ή αν διαλυθεί η ζώνη του ευρώ, αυτό δεν θα συμβεί λόγω της δημιουργίας ενός δημοκρατικού κινήματος που απαιτεί αλλαγή κατεύθυνσης, δεν θα έρθει από αυτούς που αντιστέκονται. Θα έρθει από αυτούς που ξέχασαν τη δεκαετία του 30, που ξέχασαν ότι η λιτότητα σε εποχή ύφεσης ποτέ δεν έφερε λύση, ότι με ύφεση ποτέ δεν μπορείς να περιορίσεις το χρέος. Εάν δεν αναπτυχθεί ένα πανευρωπαϊκό ειρηνικό κίνημα και το ευρώ καταρρεύσει, τότε ο κίνδυνος του φασισμού είναι πραγματικός. Αυτοί που υποστηρίζουν την πολιτική των μνημονίων έχουν μεγάλη ιστορική ευθύνη. Θυμίζω ότι ο φασισμός στη Γερμανία δεν ήρθε μόνο από τον πληθωρισμό του 20, αλλά και από τα υφεσιακά προγράμματα του 29, του 30 και του 31. Σε όσους βρίσκονται πιο κοντά στο ΠΑΣΟΚ, θυμίζω ότι όταν το 1929 το Εργατικό Κόμμα της Βρετανίας ασκούσε υφεσιακή πολιτική κατά του κόσμου της εργασίας, διασπάστηκε και έκανε 15 χρόνια να επιστρέψει στην εξουσία. Η απάντηση είναι και περισσότερη δημοκρατία, και περισσότερη αναδιανομή του εισοδήματος, και περισσότερο περιορισμό στις τράπεζες, και λιγότερα κέρδη, και περισσότερη απόκριση στις ανάγκες των πολλών. Πηγή: Εποχή