Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος στο διεθνές σύστημα: ένας ιδεολογικός πόλεμος με στρατηγικό περιεχόμενο;

emfilios

Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος στο διεθνές σύστημα: ένας ιδεολογικός πόλεμος με στρατηγικό περιεχόμενο;
απόσπασμα:

''στα τέλη Φεβρουαρίου του 1947 η βρετανική κυβέρνηση ενημέρωσε επίσημα τις ΗΠΑ ότι αδυνατούσε να συνεχίσει την αποστολή βοήθειας προς την Ελλάδα μετά την 31^η Μαρτίου του ίδιου έτους, ωθώντας ουσιαστικά την Ουάσινγκτον να αναλάβει εκείνη το ρόλο της προστάτιδας της Αθήνας. Πράγματι, στις 12 Μαρτίου 1947 ο Αμερικανός Πρόεδρος Χάρρυ Τρούμαν ανακοίνωσε στο Κογκρέσο των ΗΠΑ την απόφαση της κυβέρνησής του να παράσχει 300 εκατομμύρια δολάρια ως οικονομική και στρατιωτική ενίσχυση προς την Ελλάδα για διάστημα ενός έτους. Το ιδεολογικό υπόβαθρο του Δόγματος Τρούμαν ήταν απόλυτα σαφές και περιγράφηκε αναλυτικά από τον ίδιο τον εμπνευστή του κατά τη διάρκεια της εν λόγω συνεδρίασης του Κογκρέσου: σχεδόν όλα τα έθνη του κόσμου είχαν ουσιαστικά να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο εναλλακτικούς τρόπους ζωής, της ελευθερίας μέσω της επικράτησης της βούλησης της πλειοψηφίας και της καταπίεσης λόγω της βίαιης κατίσχυσης της μειοψηφίας' σε αυτό το πλαίσιο, η πολιτική των ΗΠΑ δεν μπορούσε να είναι άλλη από την ενίσχυση όλων των ελεύθερων λαών που αγωνίζονταν ενάντια στην προσπάθεια υποταγής τους από ένοπλες μειοψηφίες ή από εξωτερικές πιέσεις^[7].

Η διατύπωση του Δόγματος Τρούμαν, το οποίο σηματοδότησε τη μετατόπιση της Ελλάδας από τη βρετανική στην αμερικανική σφαίρα επιρροής, αποτύπωνε ανάγλυφα την αλληλεπίδραση στρατηγικής και ιδεολογίας. Στις συνθήκες του Ψυχρού Πολέμου, ο φόβος της κομμουνιστικής επέκτασης ωθούσε τις ΗΠΑ να αποτρέψουν με κάθε μέσο την εξασφάλιση στρατηγικών πλεονεκτημάτων από τον αντίπαλο: κατά συνέπεια, η ενίσχυση των ελληνικών κυβερνητικών δυνάμεων ήταν απαραίτητη προκειμένου να κατισχύσουν των κομμουνιστών στον εμφύλιο πόλεμο και να εξασφαλισθεί κατ' αυτόν τον τρόπο η επιβίωση ενός φιλοδυτικού καθεστώτος στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, η απόφαση της Ουάσινγκτον να εμπλακεί στην ελληνική εμφύλια αναμέτρηση προσδιοριζόταν και από την απέχθεια των Αμερικάνων προς τον κομμουνισμό και τη συνακόλουθη προτίμησή τους προς καθεστώτα που έτειναν να ενστερνίζονται τις βασικές αξίες των φιλελεύθερων δημοκρατιών. Σε αυτό το πλαίσιο, η στρατηγική και η ιδεολογική πτυχή του Δόγματος Τρούμαν λειτουργούσαν ως ένα είδος ανατροφοδοτούμενου συστήματος: οι στρατηγικές ανησυχίες των ΗΠΑ επέτειναν τον ιδεολογικό φόβο έναντι του κομμουνισμού, ενώ από την άλλη πλευρά η απόλυτη αντίθεση των Αμερικάνων ιθυνόντων απέναντι στην κομμουνιστική ιδεολογία ενίσχυε τις στρατηγικές τους ανησυχίες κ.ο.κ.

Σε κάθε περίπτωση, η ενεργή ανάμιξη των ΗΠΑ στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο υπήρξε καθοριστική για την τελική του έκβαση. Η ολοένα αυξανόμενη ροή αμερικανικής οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας προς την ελληνική κυβέρνηση συνέτεινε αποφασιστικά στη σταδιακή επικράτησή της στον αγώνα εναντίον του ΔΣΕ. Στην πιο κρίσιμη, εξάλλου, στιγμή της εμφύλιας σύγκρουσης, μία άλλη διεθνής εξέλιξη έμελλε να καταφέρει ένα συντριπτικό πλήγμα εις βάρος των Ελλήνων κομμουνιστών: η ρήξη Τίτο - Στάλιν, η οποία το καλοκαίρι του 1948 οδήγησε στην αποπομπή της Γιουγκοσλαβίας από την Κομινφόρμ, είχε ως αποτέλεσμα τη διακοπή της ζωτικής σημασίας γιουγκοσλαβικής βοήθειας προς τον ΔΣΕ και το καλοκαίρι του επόμενου έτους το κλείσιμο των γιουγκοσλαβικών συνόρων για τους Έλληνες αντάρτες. Υπό το βάρος της ανωτερότητας των κυβερνητικών δυνάμεων και της ταυτόχρονης αποστέρησης του ΔΣΕ από τη γιουγκοσλαβική υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας σύμπτυξης και ανασύνταξης στο ασφαλές γιουγκοσλαβικό έδαφος, η τύχη των Ελλήνων κομμουνιστών στα βουνά της βόρειας Ελλάδας ήταν πια προδιαγραμμένη: στο τέλος Αυγούστου του 1949 τα τελευταία υπολείμματα του ΔΣΕ ηττήθηκαν στο Γράμμο και στο Βίτσι, αναγκαζόμενα να υποχωρήσουν στην Αλβανία''