Σώμα και Γονίδια / αναδημοσιευση απο το heroicodesembarazo

Σώμα και Γονίδια

Posted on Αυγούστου 15, 2011 by heroicodesembarazo

Σε πολλά κείμενα διαφαίνεται μια βαθύτερη πίστη στο βιολογικό σώμα ως κάτι αμετάβλητο, ως κάτι πάντα έξω από τον πολιτισμό και καρφωμένο στη βιολογία. Στο πλαίσιο αυτών των αφηγήσεων, το βιολογικό σώμα μετατρέπεται σε αμετάβλητο από την παράλληλη γλώσσα των γονιδίων, που καθορίζουν ποιοι είμαστε, και της ομοιόστασης, που διασφαλίζει ότι παραμένουμε αυτό που είμαστε. Ωστόσο μια τέτοια γλώσσα δεν είναι μια κοινωνική και πολιτισμική κατασκευή; Για παράδειγμα, οι άνθρωποι με κάποια ασθένεια πιθανότατα βιώνουν το εσωτερικό του σώματός τους διαφορετικά από ό,τι οι αρτιμελείς: αυτό όμως δεν καθορίζεται πολιτισμικά; Δηλ. από το να ζουν στην πράξη ιατρικούς όρους της παθολογικής λειτουργίας;  Με αυτήν την έννοια τουλάχιστον, ο πολιτισμός διαμορφώνει την εσωτερική μας εμπειρία. Ακόμα και το έμβρυο εισέρχεται στο πολιτισμικό πεδίο, μέσω της χρήσης των τεχνικών προγεννητικής οπτικής απεικόνισης και εξέτασης. Δυστυχώς ο λόγος περί γονιδίων κερδίζει έδαφος. Στο πλαίσιο αυτού του λόγου της ταυτότητας και του ντετερμινισμού, ‘εμείς’ ξεδιπλωνόμαστε από τα γονίδια. Αυτός όμως ο λόγος δεν ξεφεύγει από τη μεταφυσική της πρώτης αρχής, στην οποία έχω ασκήσει κριτική πολλές φορές. Πολύ συνοπτικά, εμπλέκεται σε μία επ’ άπειρον αναγωγή και ένα αυθαίρετο σταμάτημα: γιατί σταματούμε στα γονίδια για να ερμηνεύσουμε αναγωγικά τον άνθρωπο; Συνεχίζοντας την αναγωγή καταλήγουμε στα πρώτα στοιχεία της φύσης όπου αυτά στην προκειμένη δεν έχουν εξηγητική αξία.

Υπάρχουν όμως και άλλοι τρόποι για να σκεφτούμε το ανθρώπινο γίγνεσθαι. Ακόμα και στις σύγχρονες επιστήμες υπάρχουν εναλλακτικές προσεγγίσεις(βλ. Fausto -Sterling 1989), όπως η έμφαση στην ενεργό εμπλοκή του εμβρύου στην ανάπτυξή του. Το έμβρυο μετατρέπει με ενεργητικό τρόπο το περιβάλλον του, εμπλεκόμενο στην ανάπτυξή του. Έτσι, αποτελεί μιαν αυτό-οργανωμένη οντότητα, παρά ένα παθητικό θύμα της γενετικής κληρονομιάς(βλ.Goodwin 1994).Η ‘ουσία’ του δεν είναι αμετάβλητη , αλλά η δυνατότητά του για μεταμόρφωση. Γι’ αυτό και υποστηρίζω μία κατασκευαστική αλληλόδραση του διαρκώς διαμορφώμενου υποκειμένου με το περιβάλλον του. Και για το έμβρυο το περιβάλλον του είναι υλικοκοινωνικό. Συνεπώς, το φύλο δεν μπορεί να είναι προγενέστερο του κοινωνικού. Διαμορφώνεται  από το κοινωνικό, μέσα από υλικές και κοινωνικοβιωματικές σχέσεις.

Και για το καλό και γόνιμο της έρευνάς , ενδεικτικά:

Fausto-Sterling, “Life in the XY Corral”, Women’s International Forum,1989

_ Myths of Gender: Biological Theories about Women and Men, Νέα Υόρκη: basic Books,1992

Goodwin B., How the Leopard Changed its Spots, London: Weindenfeld and Nicolson, 1994