Η έλευση του κινεζικού αιώνα είναι αναπόφευκτη;

Η έλευση του κινεζικού αιώνα είναι αναπόφευκτη;


αποσπασμα :

''σε αντίθεση με το παρελθόν, φέτος η Κίνα ξεπέρασε τη Γερμανία ως ο μεγαλύτερος παγκόσμιος εξαγωγέας και η οικονομία της εξακολουθεί να αναπτύσσεται με εντυπωσιακούς ρυθμούς παρά την παγκόσμια οικονομική ύφεση. Υπάρχουν μάλιστα αρκετοί που προβλέπουν ότι (σε κάποιες δεκαετίες) η Κίνα θα ξεπεράσει τις ΗΠΑ σε οικονομική και πολιτική ισχύ.

Οι νεοφιλελεύθεροι ισχυρίζονται ότι η επιτυχία της Κίνας ήταν το αποτέλεσμα των ιδιωτικοποιήσεων που πραγματοποιήθηκαν πριν 30 χρόνια, και επιπλέον, ότι από τότε υπάρχει μια συνεχείς αδιατάρακτη οικονομική επέκταση.

Στο άρθρο που ακολουθεί θα υποστηρίξω ότι και οι δυο ισχυρισμοί είναι απολύτως ψευδείς.

Το 1978 άρχισαν οι μεταρρυθμίσεις του καθεστώτος. Τότε ουσιαστικά ιδιωτικοποιήθηκε η γη και δόθηκαν στους αγρότες κίνητρα να παράγουν πιο εντατικά. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία αγροτικών επιχειρήσεων, πρώτα για καταναλωτικά προϊόντα και αργότερα για εξαγωγές.

Ο σκοπός των μεταρρυθμίσεων ήταν να μπει στην παραγωγική διαδικασία το «αδρανών δυναμικό» που υπήρχε στην οικονομία (στην προκειμένη περίπτωση η γη και οι αγρότες) με σκοπό την πιο αποτελεσματική οικονομική λειτουργία μέσω της εντατικοποίησης της εργασίας των αγροτών που έπρεπε να δουλεύουν πιο σκληρά για να κερδίσουν από το πλεόνασμα της παραγωγής τους. Αυτό πράγματι οδήγησε σε αύξηση της παραγωγής, αλλά ταυτόχρονα στο χειρότερο πληθωρισμό από το 1949. Επιπλέον, οι αντιθέσεις ανάμεσα στη μειοψηφία του καρπώθηκε τα οφέλη και στη πλειοψηφία που πήρε ψίχουλα οδήγησε σε όξυνση των ταξικών αντιθέσεων. Το αποτέλεσμα ήταν η εμφάνιση τόσο του οικονομικού κύκλου (στα 1988 η οικονομία γνώρισε ύφεση) όσο και πολιτικών διεκδικήσεων με αποκορύφωση τα γεγονότα στην Πλατεία Τιενανμέν το 1989, το μεγαλύτερο κίνημα διαμαρτυρίας στην Κίνα από τη δεκαετία του 1920.

Όταν η οικονομία οδηγήθηκε ξανά σε άνοδο στις αρχές της δεκαετίας του 1990 το οικονομικό μοντέλο άλλαξε: τώρα η ανάπτυξη γινόταν κυρίως χάρις στον προσανατολισμό στις εξαγωγές και ήταν χωρικά εντοπισμένη στην περιοχή της νοτιο-ανατολικής ακτογραμμής της Κίνας. Τα εξαγώγιμα προϊόντα ήταν κυρίως καταναλωτικά αγαθά και ηλεκτρονικά προϊόντα με κατεύθυνση προς τις ΗΠΑ. Η ανάπτυξη αυτή έγινε δυνατή χάρις τον υψηλό βαθμό των ξένων επενδύσεων και των δεκάδων εκατομμυρίων των εργατών που μετανάστευαν στις παράκτιες πόλεις από τις επαρχίες της χώρας. Η όλη διαδικασία οδήγησε επιπλέον στην εξάρτηση της Κίνας από την εισαγωγή εξαρτημάτων από χώρες της Νοτιο-ανατολικής Ασίας (κυρίως της Ιαπωνίας) και πρώτων υλών και πετρελαίου (από την Λατινική Αμερική και την Αφρική).

Ήδη πριν την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, γινόταν ολοένα και πιο φανερό, ότι αυτό το μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης δεν μπορούσε να συνεχιστεί για πολύ ακόμα. Σχεδόν αποκλειστικά στηριζόταν στη υπόθεση ότι οι ΗΠΑ θα συνέχιζαν να καταναλώνουν την ολοένα και μεγαλύτερη κινεζική εξαγωγική παραγωγή πράγμα που ασφαλώς είναι οικονομικά και μαθηματικά αδύνατη.