Le Monde diplomatique Η νεύρωση για τη γρίπη καθρέφτης της κοινωνίας. Ενα πολύ ενδιαφερον αρθρο στην Κυριακατικη ''Ε''

Le Monde diplomatique








Υποπτο εμπόριο ασθενειών, αμφίβολη πολιτική υγείας

Η νεύρωση για τη γρίπη καθρέφτης της κοινωνίας

Ο φόβος των illuminati

Πριν από 26 χρόνια έκανε την εμφάνισή της μια νέα πανδημία, πρωτοφανής για τον άνθρωπο: το AIDS. Από τότε σημειώθηκαν τουλάχιστον τέσσερις μεγάλοι συναγερμοί, με τελευταίο αυτόν για τη γρίπη που αποκαλούμε «Α» (Η1Ν1)(1).
http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=27/09/2009&id=86328
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ :
 
 
''Οι ασθένειες αυτές παρουσιάζουν αρκετά κοινά σημεία. Κατ' αρχήν οφείλονται είτε σε άγνωστους έως τώρα φορείς (όπως ο ιός HIV που προκαλεί το AIDS ή η πρωτεΐνη πρίον, στην οποία οφείλεται η σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών, η γνωστή ως «ασθένεια των τρελών αγελάδων»), είτε σε ξαφνικές μεταλλάξεις γνωστών ιών.







Επίσης, προέρχονται από επιζωοτίες (εξάπλωση ζωικών ασθενειών) και, τέλος, οφείλονται στην υπερπήδηση του ανοσοποιητικού φραγμού και στο γεγονός ότι μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο.






Βέβαια, παρουσιάζουν και σημαντικές διαφορές: Από το 1983, το AIDS έχει σκοτώσει 25 εκατομμύρια άτομα (τα δύο τρίτα στην υποσαχάρια Αφρική). Συγκριτικά, από το 1996, η ανθρώπινη παραλλαγή της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών(2) επέφερε 214 θανάτους (οι 168 στο Ηνωμένο Βασίλειο). Μεταξύ 2003 και 2009, το οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS) προκάλεσε 916 θανάτους (η μεγάλη πλειονότητά τους στη νοτιοανατολική Ασία), ενώ μέχρι το τέλος του 2008 η γρίπη των πουλερικών αποδείχθηκε μοιραία για 248 άτομα (το 80% και πάλι από την Ασία).






Οσο για τη γρίπη Α, η οποία σήμερα έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη και η οποία προέρχεται από τους χοίρους, όπως και όλες οι πανδημίες γρίπης στο παρελθόν, της αποδίδονται «μονάχα» 1.250 θάνατοι (και μάλιστα χωρίς βεβαιότητα) σε διάστημα οκτώ μηνών.






Ο αριθμός είναι μικρότερος από τον ετήσιο μέσο όρο των θυμάτων της κοινής εποχικής γρίπης (300.000 θάνατοι σε ολόκληρο τον κόσμο). Αλλά το συγκεκριμένο γεγονός δεν μας επιτρέπει να προβλέψουμε τη θνητότητά της τον χειμώνα, καθώς ο ιός της γρίπης είναι ανθεκτικός στις χαμηλές θερμοκρασίες.






Ετσι, περάσαμε από έναν κίνδυνο ο οποίος αποδείχθηκε μαζικός και μόνιμος, σε δυνητικούς κινδύνους, διαρκώς επανερχόμενους αλλά φαινομενικά ασθενείς. Η ανατροπή συνοδεύθηκε από αλλαγή του τρόπου με τον οποίο τους αντιλαμβάνεται η κοινή γνώμη: στην περίπτωση του AIDS και της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας, σε πολλές χώρες η κοινή γνώμη ανησύχησε επειδή οι αρχές και όλοι οι εμπλεκόμενοι υποτίμησαν τους κινδύνους, απέκρυψαν την πραγματικότητα και προσπάθησαν να καθυστερήσουν όσο περισσότερο μπορούσαν την αποκάλυψη ενός σκανδάλου στο οποίο είχαν εμπλακεί σημαντικές προσωπικότητες(3).






Αντίθετα, στην περίπτωση του SARS, της γρίπης των πουλερικών και της γρίπης Α, παρατηρήθηκε μάλλον το αντίθετο φαινόμενο: οι υγειονομικοί θεσμοί και οι αρχές βαρύνονται με υποψίες για κινδυνολογία, για προσπάθεια περισπασμού της κοινής γνώμης από την οικονομική κρίση. Κατηγορούνται ότι προσπαθούν να αποδείξουν πως διαθέτουν ικανότητα παρέμβασης, ότι λαμβάνουν δυσανάλογα αυστηρά μέτρα πρόληψης σε σχέση με τον πραγματικό κίνδυνο και ότι προετοιμάζουν το πλαίσιο για μια παγκόσμια διαχείριση της υγείας, η οποία θα είναι ταυτόχρονα εμπορευματοποιημένη, αυταρχική και «υγιεινιστική», κυρίως μέσα από την προώθηση αμφιλεγόμενων εκστρατειών υποχρεωτικού εμβολιασμού στις φτωχές χώρες.






Το άγχος των επιδημιών






Συνεπώς, φαίνεται πως ήρθε η ώρα να αποτινάξουμε το άγχος (χωρίς να υποτιμούμε τα διακυβεύματα), για να επιχειρήσουμε να διαχωρίσουμε τις φαντασιώσεις από τον υπαρκτό κίνδυνο.






Είναι γεγονός ότι αυξάνεται ο κίνδυνος νέων επιδημιών. Σύμφωνα με Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), από το 1967 έχουν ανακαλυφθεί 39 παθογόνοι οργανισμοί. Επιπλέον, παρατηρείται ταχύτατη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού (μέσα σε δέκα χρόνια, προστέθηκε σχεδόν ένα δισεκατομμύριο) και, κυρίως, πρωτοφανής συσσώρευση στα αστικά κέντρα: σχεδόν τέσσερα δισεκατομμύρια άτομα (περισσότερο από το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού).






Μάλιστα, το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει στις μεγάλες πόλεις, μεγάλο μέρος του αστικού αυτού πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας [ένα δισεκατομμύριο κατοικεί σε τρώγλες, 862 εκατομμύρια υπέφεραν από πείνα το 2008(4), ενώ στη διατροφή δύο δισεκατομμυρίων παρατηρείται έλλειψη πρωτεϊνών και ιχνοστοιχείων].






Τα μέσα επικοινωνίας και τα εμπορικά δίκτυα έχουν αναπτυχθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα να εξαπλώνονται εξίσου γρήγορα οι φορείς των ασθενειών (τα κουνούπια είναι καλοί πελάτες των αεροπορικών εταιρειών). Ηδη από το 1918, είναι πολύ πιθανό ότι τη γρίπη που ονομάστηκε «ισπανική» τη μετέφερε στις ΗΠΑ από την... Κίνα ένα τάγμα του αμερικανικού στρατού.






Με πλοία, τρένα και λεωφορεία εξαπλώθηκε στις ΗΠΑ μέσα σε δεκαπέντε ημέρες, χρειάστηκαν δε μόλις δύο μήνες για τη διασπορά της στα πεδία του Α' Παγκόσμιου. Τελικά, προκάλεσε τον θάνατο 30 εκατ. ατόμων (ίσως και περισσότερων), από τους οποίους οι μισοί ήταν Ινδοί και Κινέζοι.






Κι όμως, δεν πρέπει να βυθιστούμε στην απαισιοδοξία. Οπως παρατηρεί ο ιστορικός της ιατρικής Πατρίκ Ζίλμπερμαν, «διαθέτουμε επιστημονικές γνώσεις για τους ιούς, καθώς και αντιιικά φάρμακα και εμβόλια. Τα αντιβιοτικά μάς επιτρέπουν να αντιμετωπίζουμε τις υπερλοιμώξεις. Επιπλέον, υπάρχει και η επιδημιολογική επιτήρηση που δρομολογήθηκε το 1995 και τα σχέδια αντίδρασης στην περίπτωση που ξεσπάσει κάποια επιδημία, έστω κι αν δεν είναι τελειοποιημένα(5)».






Αντίθετα απ' ό,τι συνέβαινε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, σήμερα, παρά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, δεν παρατηρούνται πλέον οι συνεχείς λιμοκτονίες και η εξάντληση του πληθυσμού που προκαλούσαν οι μεγάλοι πόλεμοι, με αποτέλεσμα να είναι περισσότερο δύσκολο για μια λοίμωξη να καταβάλει το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Επίσης, παρά τις σημαντικές ανισότητες που παρατηρούνται, η πλειονότητα των κατοίκων του πλανήτη έχει πρόσβαση στο τρεχούμενο νερό.






Μια ιστορική αναδρομή δείχνει ότι η σφοδρότητα των μεγάλων επιδημιών πανούκλας οι οποίες στα μέσα του 14ου αιώνα προκάλεσαν περισσότερους από 50 εκατ. νεκρούς, οφειλόταν σε ένα σύνολο παραγόντων που επιδείνωναν την κατάσταση: εξάπλωση των ζώων που ήταν φορείς της ασθένειας (ποντίκια), εξαιτίας μιας «ανθρώπινης πολιτικής» (εξοντώνονταν οι γάτες επειδή θεωρούνταν διαβολικά ζώα!), δημογραφικές πιέσεις, συγκέντρωση του πληθυσμού στις πόλεις, κακή κατάσταση της υγείας του πληθυσμού από την εξαθλίωση, γενικευμένες πολεμικές συρράξεις κ.λπ.






Ιοί νέας εποχής






Η ασθένεια, ακολουθώντας τη λογική που διέπει κάθε ζωντανό οργανισμό, κατόρθωσε να προσαρμοστεί στην εποχή της τεχνολογίας.






Η αποτελεσματικότητα των μηχανισμών της φυσικής επιλογής, που λειτουργούν από το απώτατο παρελθόν της ζωής στον πλανήτη, λειτουργεί εις βάρος μας, παρακάμπτοντας τα αντιβιοτικά και τα διάφορα άλλα επιτεύγματα της ιατρικής προόδου: Στις ΗΠΑ ένας χρυσίζων σταφυλόκοκκος στους δύο δεν υποχωρεί πλέον με τη χορήγηση ερυθρομυκίνης, μετικυλίνης, πενικιλίνης ή τετρακυκλίνης.






Το φαινόμενο καθιστά περισσότερο αβέβαια την αντιμετώπιση των παθήσεων που εκδηλώνονται στους ασθενείς μετά την προσβολή τους από τον ιό της γρίπης και απαντά εν μέρει στις σημαντικές διαφορές της «θνητότητας» του Η1Ν1 που παρατηρούνται από χώρα σε χώρα.






Συνεπώς, για να εξηγηθεί το γεγονός ότι οι ανθρώπινες στρατηγικές για την εξάλειψη των ασθενειών βρέθηκαν -απρόσμενα- αντιμέτωπες με τους μηχανισμούς προσαρμογής που έχουν αναπτύξει τα βακτήρια και οι ιοί εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια(6), δεν χρειάζεται να καταφύγουμε σε κάποια θεωρία συνωμοσίας (όπως, για παράδειγμα, εκείνη που καταλογίζει δολοφονικές προθέσεις στους θεσμούς που ευνοούν και οργανώνουν τους εμβολιασμούς). Μονάχα πρόσφατα τέθηκε κάποιος φραγμός -κι αυτός συχνά πολύ πιο θεωρητικός παρά πραγματικός- στην «πείνα» της κοινής γνώμης για αντιβιοτικά, στην οποία συνέβαλαν στο παρελθόν κυρίως οι ίδιοι οι γιατροί.






Για να συνειδητοποιήσουμε την αναγκαιότητα να δημιουργηθούν πολύ πιο εξειδικευμένες μορφές δράσης κατά των παθογόνων οργανισμών, χρειάστηκε να βρεθούμε αντιμέτωποι με την αύξηση της αντίστασής τους στις θεραπείες. Τώρα, έχει έρθει η σειρά του ανθρώπου να αντιμετωπίσει αυτήν την πρόκληση, είτε με την επιστροφή στον εμβολιασμό (ο οποίος δεν επηρεάζεται από την αντίσταση των παθογόνων οργανισμών καθώς αυτός ενισχύει την άμυνα του οργανισμού), είτε με το πέρασμα σε θεραπείες που στηρίζονται στη γενετική.






Οσον αφορά τη γρίπη (η οποία αποτελεί αντικείμενο επιτήρησης της ΠΟΥ από την εποχή της ίδρυσής της), η συλλογιστική που οδήγησε στη δημιουργία -αποτελεσματικών σε μεγάλο βαθμό- εμβολίων έχει λάβει υπόψη την ικανότητα μεταλλαγής του ιού. Ετσι, πολλοί αξιόπιστοι ειδικοί θεωρούν ότι ο πραγματικός κίνδυνος των μορφών γρίπης που βγαίνουν από το «ασιατικό χωνευτήρι» (μια μεγάλη περιοχή του πλανήτη όπου ένας πυκνός αγροτικός πληθυσμός κατοικεί υπερβολικά κοντά σε μονάδες πτηνοτροφείων και χοιροτροφείων) έγκειται στο ενδεχόμενο του συνδυασμού των γενετικών χαρακτηριστικών του Η1Ν1 (υψηλή μολυσματικότητα, χαμηλή θνησιμότητα) και του Η5Ν1 (χαμηλή μολυσματικότητα, υψηλή θνησιμότητα).






Η πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο είναι μικρή, ωστόσο, σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος (χωρίς όμως αυτό να είναι βέβαιο) να γίνει συνδυασμός χαρακτηριστικών που θα οδηγήσει σε μια ιδιαίτερα υψηλή θνησιμότητα για πολύ μεγάλο αριθμό ατόμων, ιδιαίτερα στους πληθυσμούς της ΝΑ Ασίας.










Συνεπώς, μπορούμε να κατανοήσουμε την ολοένα μεγαλύτερη ανησυχία, τόσο των κρατών, που το πρωταρχικό καθήκον τους είναι η προστασία του πληθυσμού τους, όσο και των διεθνών θεσμών που επαγρυπνούν για την ταχύτατη κυκλοφορία των ασθενειών (ανά πάσα στιγμή, πετάνε 5.000 αεροσκάφη σε διεθνείς πτήσεις, εκατοντάδες εκατομμύρια παιδιά συνωστίζονται στα σχολεία...)






Ετσι, στο εξής, για να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε μια επιδημία που οφείλεται σε κάποιο βακτήριο, σε μια γρίπη ή σε μια καταρροή που έχει λάβει επικίνδυνες διαστάσεις, πρέπει χωρίς αμφιβολία να θεσπιστεί ένα σύνολο περιορισμών: καραντίνες και κλείσιμο συνόρων, απαγορεύσεις συνάθροισης, «κατ' οίκον περιορισμός», υποχρεωτική χορήγηση θεραπείας κ.λπ. Στη Δύση, οι πληθυσμοί δεν είναι πλέον εξοικειωμένοι με τα μαζικά καταναγκαστικά μέτρα και έχουν την τάση να εκλαμβάνουν κάθε μέτρο που ρυθμίζει συλλογικά τις ατομικές συμπεριφορές ως προσβολή των ατομικών ελευθεριών τους.






Δύσκολη π πρόληψη






Υπάρχει και μια άλλη διάσταση του προβλήματος: Απ' ό,τι φαίνεται, οι κυβερνήσεις έχουν περιορισμένες δυνατότητες να επιβραδύνουν ορισμένες καταστάσεις που ευνοούν την ανάδυση των νέων ασθενειών, ενώ έχουν περισσότερες δυνατότητες να παρέμβουν εκ των υστέρων, πραγματοποιώντας ελέγχους και εμβολιασμούς, είτε σε εθελοντική, είτε σε υποχρεωτική βάση.






Αυτή η σχετική ανικανότητά τους να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα στη ρίζα του δεν είναι σημερινό φαινόμενο: οι ευρωπαϊκές ή οι αμερικανικές αρχές δεν ήταν σε θέση να ελέγξουν όλες τις παραμέτρους των τεχνικών με τις οποίες παράγονταν προϊόντα αίματος για τις μεταγγίσεις, με αποτέλεσμα -όπως γνωρίζουμε- αυτά να συμβάλουν στην εξάπλωση του AIDS.






Εξάλλου, αποδείχθηκαν εξίσου αναποτελεσματικές στο ζήτημα του ελέγχου στη χρήση αλεύρων ζωικής προέλευσης στις ζωοτροφές: η κατανάλωσή τους από τα βοοειδή είχε ως αποτέλεσμα να περάσει στον οργανισμό τους το πρίον, το οποίο πιθανότατα προερχόταν από άλλα είδη.
 
 
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ :Ο καθηγητής Μαρκ Ζαντιλινί, ειδικός στις λοιμώδεις ασθένειες και μέλος της Γαλλικής Ιατρικής Ακαδημίας, εκφράζει την αγανάκτησή του:







«Η βαρύτητα που αποδίδεται στη γρίπη Α αποτελεί απρέπεια, αν συγκριθεί με τη συνολική υγειονομική κατάσταση σε ολόκληρο τον κόσμο. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πανδημία απρέπειας. Οταν εξετάζω την κατάσταση που επικρατεί στον πλανήτη, ντρέπομαι βλέποντας όλα όσα επιχειρούνται για να αποφύγουμε αυτή τη γρίπη για την οποία γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα(9)», τη στιγμή που η ελονοσία σκοτώνει ένα εκατομμύριο άτομα «μέσα σε σχεδόν πλήρη αδιαφορία».''