ο αναστοχασμος, το τυφλο σημειο και ο εαυτός

Οπως μας προειδοποιεί ο Vladimir Jankelevitch το πρόβλημα του αναστοχασμου
«συνίσταται στο να βλέπουμε τον εαυτό μας χωρίς να τον θεωρούμε .

Και πρέπει να πούμε , πως δεν βλέπουμε σχεδόν ποτέ τους ίδιους μας τους εαυτούς αντικειμενικά , διότι σε όλες μας τις εικόνες αυτό το βλέμμα ΄το δικό μας βλέμμα΄- μας καταδιώκει , βλέμμα που κατά κάποιο τρόπο αποτελεί το στίγμα της ίδιας του της λειτουργίας, δηλαδή το στίγμα του υποκειμένου

Είναι απολύτως αδύνατον να πει ένας άνθρωπος αυτό που σκέπτεται, ή μονάχα να το ξέρει, αν βλέπει τον εαυτό του να σκέπτεται » Το πρόβλημα λοιπόν είναι το εξής:να αποσυνδέσουμε στον εαυτό μας το « μάτι » και το βλέμμα» , να διαχωρίσουμε μέσω της έκπληξης το αυθεντικό εγώ από αυτό το άλλο εγώ -΄ο- ίδιος, το οποίο ποζάρει ατενίζοντας τον εαυτό του»

Για το ίδιο πρόβλημα του αναστοχαστικου βλέμματος ο

Daniel Coleman χρησιμοποιεί το μεταφορικό εύρημα του οφθαλμικού Τυφλου σημείου:

« φαίνεται πως υπάρχουν ζωτικά κομμάτια της ζωής μας πού κατά κάποιον τρόπο αγνοούνται- άδηλες εμπειρίες πού κρύβονται πίσω από κενά στο λεξιλόγιο μας.

Η αποτυχία μας να γευτούμε την εμπειρία αυτών των πλευρών της ζωής μας φαίνεται να οφείλεται σε αιτίες θαμμένες βαθιά μέσα στη συνείδηση μας. Προέρχεται από την αδυναμία μας να στρέψουμε την προσοχή μας σε κάποιες κρίσιμες πλευρές της πραγματικότητας. Κατ ¨αυτό τον τρόπο, δημιουργείται ένα κενό στη δέσμη της επίγνωσης, η οποία διαρκώς καθορίζει το πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο μας.

Το τυφλό σημείο είναι η πιο κατάλληλη μεταφορά από τον κόσμο της φυσιολογίας για να παρομοιάσουμε την αποτυχία μας στο να δούμε τα πράγματα όπως είναι στην πραγματικότητα. Τυφλό σημείο, στη φυσιολογία, ονομάζεται ένα κενό στο οπτικό μας πεδίο το οποίο είναι αποτέλεσμα της δομής του ματιού μας. Στο πίσω μέρος κάθε οφθαλμικού βολβού υπάρχει ένα σημείο εισόδου του οπτικού νεύρου στον εγκέφαλο, το οποίο συνδέεται με τον αμφιβληστροειδή. Σ αυτό το σημείο δεν υπάρχει το υπόστρωμα των κύτταρων πού απαντώνται στον υπόλοιπο αμφιβληστροειδή και τα οποία καταγράφουν το φως πού εισδύει από το φακό του ματιού. Ως αποτέλεσμα, σ¨ αυτό το μοναδικό σημείο του οπτικού πεδίου υπάρχει ένα κενό στις πληροφορίες πού μεταφέρονται στον εγκέφαλο. Το τυφλό σημείο δεν καταγράφει τίποτα. Συνήθως αυτό πού χάνεται από την όραση του ενός ματιού αναπληρώνεται από την όραση του άλλου, πού επικαλύπτει την πρώτη. Για αυτό το λόγο δεν αντιλαμβανόμαστε τα τυφλά σημεία μας.»

---------------------------------------------------------------------------------------------

1 Vladimir Jankelevitch , ΗΘΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ,ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ, Μτφρ Θανάσης Παπαδόπουλος ΕΚΔ Ψυχογιός Αθηνα 2003

2. Daniel Coleman, Ζωτικά ψέματα , απλές αλήθειες,η ψυχολογία της αυταπάτης , εκδόσεις Εσοπτρον . μτφ Γεωργία Αγγουριδάκη ,Αθήνα (1986)2000