Ανεξάρτητα από το τι μπορεί να είναι
οι ίδιοι οι Εβραίοι, η εικόνα τους, εικόνα νικημένου λαού, παρουσιάζει
τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα τα οποία εχθρεύεται μέχρι θανάτου η
κυριαρχία που έχει γίνει ολοκληρωτική: τα γνωρίσματα της ευτυχίας χωρίς
εξουσία, του μισθού χωρίς εργασία, της πατρίδας χωρίς σύνορα, της
θρησκείας χωρίς μύθο. Τα γνωρίσματα αυτά απορρίπτονται από την
κυριαρχία, επειδή οι κυριαρχούμενοι τα ποθούν κρυφά. [...] Η συμφιλίωση
είναι η υπέρτατη έννοια του ιουδαϊσμού, και η αναμονή είναι όλο το νόημά
της, η ανικανότητα για αναμονή παράγει την παρανοϊκή μορφή αντίδρασης.
Οι αντισημίτες είναι έτοιμοι να πραγματοποιήσουν το αρνητικό απόλυτό
τους μόνοι τους, και μετατρέπουν τον κόσμο σε κόλαση, δηλαδή σ' αυτό που
πίστευαν πάντα πως είναι ο κόσμος. Η μεταστροφή εξαρτάται από το αν οι
κυριαρχούμενοι θα μπορέσουν, μπροστά στην απόλυτη τρέλα, να ελέγξουν
τους εαυτούς τους και να βάλουν φρένο σ' αυτή την τρέλα. Αν
απελευθερωνόταν η σκέψη από την κυριαρχία, αν καταργούνταν η βία, θα
μπορούσε να επικυρωθεί για πρώτη φορά η ιδέα ότι ο Εβραίος είναι
άνθρωπος--μια ιδέα που έμεινε μέχρι τώρα αναληθής. Αυτό θα ήταν το βήμα
που θα μας έβγαζε από την αντισημιτική κοινωνία, η οποία οδηγεί τους
Εβραίους, όπως κι όλους τους άλλους, στην αρρώστια· θα ήταν ένα βήμα
προς την ανθρώπινη κοινωνία. Το βήμα αυτό θα υλοποιούσε ταυτόχρονα το
φασιστικό ψέμα, αλλά με τη μορφή της ίδιας του της αντίφασης: πράγματι,
το εβραϊκό ζήτημα θα παρουσιαζόταν σαν η κρίσιμη καμπή της ιστορίας.
[...] Η ατομική και κοινωνική απελευθέρωση από την κυριαρχία είναι η
αντίθετη κίνηση από την κίβδηλη προβολή, και κάθε Εβραίος που θα τη
νικούσε μια μέρα θα έπαυε να μοιάζει με το κακό που πέφτει χωρίς νόημα
επάνω του όπως και στους άλλους καταδιωγμένους, ανθρώπους και ζώα.
Theodor Adorno και Max Horkheimer, "Στοιχεία του
αντισημιτισμού", Διαλεκτική του διαφωτισμού, μτφρ.
Ζήσης Σαρίκας, Ύψιλον, 1986. Αρχική δημοσίευση: 1944.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου