Οικολόγοι-Πράσινοι: Τρεις μύθοι και μισή αλήθεια

Οικολόγοι-Πράσινοι: Τρεις μύθοι και μισή αλήθεια (ελευθεροτυπία)
Της ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ
αποσπασματα

*''Η εκλογική άνοδος των Οικολόγων-Πράσινων στην εγχώρια πολιτική σκηνή συνοδεύεται, πάντως, από την καλλιέργεια διαφόρων μύθων όσον αφορά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου κομματικού χώρου.

Μύθος πρώτος: Οι Οικολόγοι-Πράσινοι έρχονται από το πουθενά, είναι τεχνοκράτες και όχι πολιτικοί, επιπλέον δεν τους ξέρει κανείς και γι' αυτό δεν μπορεί και να τους εμπιστευτεί.

Μύθος δεύτερος: Οι Οικολόγοι-Πράσινοι αποτελούν ένα μονοθεματικό κόμμα, χωρίς πολιτικό πρόγραμμα και χωρίς θέσεις στα κρίσιμα κοινωνικο-οικονομικά ζητήματα. Γι' αυτό δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και τα σύνθετα προβλήματα των καιρών από τα κοινοβουλευτικά σώματα που θα κληθούν να συμμετάσχουν.

Μύθος τρίτος (που εμπεριέχει στοιχεία αλήθειας): Οι Οικολόγοι-Πράσινοι είναι ένα κόμμα διαμαρτυρίας που κερδίζουν συγκυριακά εκλογική υποστήριξη από τη δυσαρέσκεια των πολιτών απέναντι κυρίως στα κόμματα της διακυβέρνησης.

Πέρα από τους μύθους, ας εξετάσουμε, όμως, την πραγματικότητα που συνοδεύει την εμφάνιση του κόμματος των Οικολόγων-Πράσινων:

- Οι Οικολόγοι-Πράσινοι είναι όντως ένα νέο κόμμα, όμως ο οικολογικός χώρος στην Ελλάδα έχει μια σοβαρή και πολύχρονη παρουσία. Στις δεκαετίες του 1980 και 1990 γνώρισε άνθηση η πολιτική οικολογία, όπως και η ανάπτυξη της οικολογικής σκέψης, κυρίως γύρω από τη συντακτική ομάδα του περιοδικού «Νέα Οικολογία». Η «Νέα Οικολογία» υπήρξε ένα έντυπο υψηλής εκλαΐκευσης ζητημάτων της επιστημονικής οικολογίας που, συγχρόνως, έδινε έμφαση στην ανάλυση σημαντικών κοινωνικών, πολιτικών και πολιτισμικών ζητημάτων της εγχώριας και της διεθνούς επικαιρότητας. Η «Νέα Οικολογία» συνέβαλε στην ανάπτυξη της οικολογικής σκέψης και λειτούργησε ως χώρος μέσα στον οποίο εκκολάφθηκαν τα ρεύματα του οικολογικού ακτιβισμού και αναδείχθηκαν οι πρωταγωνιστές του οικολογικού χώρου.

Την ίδια εκείνη περίοδο έκαναν την εμφάνισή τους οι Οικολόγοι-Εναλλακτικοί, οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν δύο φορές στην Ελληνική Βουλή (Νοέμβριος 1989, Απρίλιος 1990), ενώ όλες οι οικολογικές λίστες που συμμετείχαν στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του 1989 άθροισαν ένα εκλογικό ποσοστό της τάξης του 2,5%.

Τέλος, για όσους αναρωτιούνται από πού συγκεκριμένα προέκυψαν οι σημερινοί Οικολόγοι-Πράσινοι, δεν έχουν παρά να παρακολουθήσουν τη δράση της Οικολογικής Κίνησης Θεσσαλονίκης, μιας από τις παλιότερες και τις πλέον δραστήριες οικολογικές κινήσεις της χώρας,

η οποία πρωταγωνίστησε σε όλες τις εκστρατείες για την περιβαλλοντική προστασία και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής της συμπρωτεύουσας.

- Μεταξύ των θεματικών που αναδεικνύουν τα πράσινα κόμματα σε ολόκληρη την Ευρώπη, πυρηνική θέση κατέχουν τα οικολογικά διακυβεύματα. Ωστόσο, τα πράσινα κόμματα δεν διαθέτουν μονοθεματικό προσανατολισμό. Ζητήματα δημοκρατίας (όπως πολιτική συμμετοχή, ατομικά δικαιώματα), οργάνωσης του κράτους (με έμφαση στην αποκέντρωση και την επικουρικότητα), αλλά και ποιότητας ζωής (επικέντρωση στη λεγόμενη «καθημερινότητα» του πολίτη) κατέχουν κεντρική θέση στην ατζέντα των πράσινων κομμάτων. Αν μελετήσει κανείς τη Διακήρυξη για τις ευρωεκλογές του κόμματος των Οικολόγων-Πράσινων, θα διαπιστώσει την έμφαση που δίνεται στα ευρωπαϊκά ζητήματα, στα νέα κοινωνικά προβλήματα και στις συνέπειες από τη χρηματοπιστωτική κρίση και θα αντιληφθεί έναν διαφοροποιημένο και κριτικό, συγχρόνως όμως εποικοδομητικό τόνο στην πραγμάτευση αυτών των ζητημάτων.

- Οι Οικολόγοι-Πράσινοι, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, στηρίζονται εκλογικά από δυσαρεστημένους και διαμαρτυρόμενους ψηφοφόρους των άλλων κομμάτων: από τη Ν.Δ. και τον ΛΑΟΣ έως το ΠΑΣΟΚ, αλλά και από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ, όλα τα κόμματα εμφανίζουν διαρροές ψηφοφόρων τους προς τους Οικολόγους-Πράσινους. Οι τελευταίοι λειτουργούν ως υποδοχείς της πολιτικής δυσαρέσκειας και διαμαρτυρίας ενός μέρους του εκλογικού σώματος, δεν αποτελούν όμως οι ίδιοι ένα κόμμα διαμαρτυρίας: δηλαδή, δεν στρέφονται εναντίον των άλλων κομμάτων και, παρότι υπερασπίζονται αρχές άμεσης και συμμετοχικής δημοκρατίας, δεν εκδηλώνουν αντικοινοβουλευτισμό ούτε εναντιώνονται στους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς. Επίσης, διατηρούν έναν νηφάλιο και εμπράγματο πολιτικό λόγο, έχουν συνέπεια στις πολιτικές θέσεις τους και δεν ρέπουν προς τον λαϊκισμό και τη δημαγωγία. Εν τέλει, διαφορετικά από ό,τι κατά κανόνα συμβαίνει με τα κόμματα διαμαρτυρίας (τα κόμματα της άκρας Δεξιάς και τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα αποτελούν τυπικά παραδείγματα μιας τέτοιας περίπτωσης κομμάτων), οι Οικολόγοι-Πράσινοι δεν ευθυγραμμίζονται στην υπάρχουσα «πολιτική ζήτηση».

Με άλλα λόγια, δεν προσαρμόζονται στις διαθέσεις και στα αιτήματα των δυσαρεστημένων από τα υπόλοιπα κόμματα ψηφοφόρων ούτε, πολύ περισσότερο, επιδιώκουν να εξάψουν τις διαθέσεις της δυσαρέσκειας και διαμαρτυρίας των πολιτών.
Το εκλογικό αποτέλεσμα της 7ης Ιουνίου θα προσφέρει κατάλληλο υλικό για μια πρώτη διερεύνηση του εκλογικού προφίλ των Οικολόγων-Πράσινων. Καθώς όμως αποτελούν ακόμη ένα άγραφο χαρτί, οι Οικολόγοι-Πράσινοι θα χρειαστεί να έχουν συνέχεια και να δοκιμαστούν στο χρόνο προκειμένου να αποκρυσταλλώσουν την πολιτική φυσιογνωμία τους.

* Επίκουρος καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης, Πάντειο Πανεπιστήμιο