Zygmunt Bauman.«Σπαταλημένες Ζωές ''

To βιβλιο Zygmunt Bauman«Σπαταλημένες Ζωές ,Οι απόβλητοι της νεωτερικότητας»αφορά στο ζήτημα των απορριμμάτων, που μπορεί να περιγραφεί «ως ένα ιδιαίτερα οδυνηρό πρόβλημα και συγχρόνως ως ένα από τα καλύτερα φυλασσόμενα μυστικά της εποχής μας»


Ας σκεφτούμε αυτή την εικόνα ,που τη ζούμε καθημερινά στις πόλεις, όπου:«δυο είδη φορτηγών φεύγουν καθημερινά από τα εργοστάσια, το ένα προς τις αποθήκες και τα πολυκαταστήματα και το άλλο προς τις χωματερές. Το δεύτερο, το σκεφτόμαστε μόνο στις περιπτώσεις εκείνες που η χιονοστιβάδα των σκουπιδιών κατρακυλά από τα βουνά και παρασύρει τους φράκτες που προστατεύουν τις αυλές μας.Απομακρύνουμε τα σκουπίδια με τον πιο ριζοσπαστικό και αποτελεσματικό τρόπο:τα καθιστούμε αόρατα με το να μην τα κοιτάζουμε και αδιανόητα με το να μην τα σκεφτόμαστε, μας προξενούν ανησυχία μόνο όταν οι καθημερινές αυτοματικές μας άμυνες παραβιάζονται και οι προφυλάξεις μας αποτυγχάνουν –όταν η αναπαυτική υπνωτική απομόνωση της ζώνης του βιόκοσμου μας, την οποία υποτίθεται ότι προστατεύουν, βρίσκεται σε κίνδυνο »


Μιλάμε για απορρίμματα:άχρηστα προϊόντα ,βιομηχανικά απόβλητα, αλλά και ανθρώπινα απορρίμματα, για τις σπαταλημένες ζωές.


Ο Bauman υπενθυμίζει επίσης(και αυτή του η παρατήρηση είναι επίκαιρη εν όψει των σημερινών κινητοποιήσεων της νεολαίας παντού στον κόσμο)


πως η σύγχρονη νεολαία, η γενιά Χ, βιώνει σήμερα την αίσθηση του περιττού και του άχρηστου, (μαζί με τη συνακόλουθη απώλεια αυτοεκτιμησης και του νοήματος της ζωής).Η σύγχρονη νεολαία, νιώθει ανεπιθύμητη, το πολύ ΄ανεκτή, αντιμετωπίζεται στη καλύτερη περίπτωση ως αντικείμενο αγαθοεργίας και ελέους.
Δεν αντιμετωπίζεται όμως ως ο αποδεκτής αδελφικής βοήθειας, κατηγορούμενη μάλιστα για νωθρότητα και θεωρούμενη ύποπτη αδικών προθέσεων και εγκληματικών τάσεων.


Επομένως, δεν έχει λόγο να βλέπει την «κοινωνία» ως εκείνο τον οικείο χώρο στον οποίο οφείλει κανείς να δείχνει πίστη και ενδιαφέρον
  .................................................................................................................

Ανώνυμος είπε... ΖΙΓΚΜΟΥΝΤ ΜΠΑΟΥΜΑΝ

Σπαταλημένες ζωές: οι απόβλητοι της νεωτερικότητας

«η παραγωγή ανθρώπινων απορριμμάτων [ακριβέστερα η σπατάλη ανθρώπινων ζωών , η δημιουργία ΄΄περιττών΄΄ πληθυσμών από μετανάστες , πρόσφυγες και άλλους παρίες] αποτελεί αναπόδραστη συνέπεια της διαδικασίας του εκσυγχρονισμού, της εξέλιξης της νεοτερικότητας. Είναι μια αναπόφευκτη παρενέργεια της οικονομικής ανάπτυξης , αλλά και της αναζήτησης της κοινωνικής ευταξίας που χαρακτηρίζει τη νεοτερικότητα..»

Πολλά βιβλία έχουν γραφτεί για το παράλογο του καπιταλισμού [ με ένα εκ των κορυφαίων αυτό των Ζυλ Ντελέζ- Φελίξ Γκουαταρί με τίτλο Καπιταλισμός και σχιζοφρένεια, που μεταφράστηκε πριν λίγα χρόνια και στα ελληνικά] παρόλα αυτά το έργο του Πολωνού κοινωνιολόγου Ζίγκμουντ Μπάουμαν έχει κάτι εξόχως ιδιαίτερο: αφενός δε μένει μόνο στην οικονομική βάση αλλά επεκτείνει την ανάλυση του και στο εποικοδόμημα, και αφετέρου αναλύει τις ολέθριες επιπτώσεις αυτής της γενικευμένης αναισθησίας σε επίπεδο κοινωνιολογικό, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα το δραματικό της καθημερινής απώλειας ζωών. Το βιβλίο διατηρεί μια θαυμάσια επαφή με την επικαιρότητα καθώς γράφτηκε την εποχή των καταστροφών που προκάλεσε ο τυφώνας Κατρίνα στη Νέα Ορλεάνη κυρίως. Η επικαιρότητά του όμως εντοπίζεται περισσότερο στο πώς κατέληξε να θεωρείται φυσιολογικό, παράπλευρη απώλεια το να πεθαίνουν καθημερινά άνθρωποι για να ευημερούν οι υπόλοιποι.
Το ζήτημα που πραγματεύεται είναι αυτό της αξίας της υλικής ύπαρξης ,της ίδιας της ζωής στην εποχή της νεωτερικότητας. Παραμένει ανοιχτό το ερώτημα αν η ανθρώπινη ζωή προσεγγίζεται, από την πλευρά του κυρίαρχου κοινωνικοπολιτικού συστήματος, ως αίτημα, δικαίωμα ή εν τέλει κάτι άλλο. Σήμερα , η πολυθρύλητη παντοδυναμία της εικόνας διαθέτει μια τρόπο τινά διαλεκτική χροιά: την αντίστροφή της μη-εικόνα [«στην Αφρική πεινάνε»] που με τη σειρά της εγείρει την αίσθηση της ‘φιλανθρωπίας’ και της ανάπτυξης μιας ‘ανθρωπιστικής’ και ‘κοινωνικής’ συνείδησης εκφραζόμενης συνήθως στις γιορτές των Χριστουγέννων.. κατ ουσίαν, ότι δε βλέπει ο μέσος Δυτικός άνθρωπος , δεν υπάρχει για αυτόν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι η μεταβολή των κλιματικών συνθηκών δε μας αφορά, καθώς είτε δε θα προλάβουμε να ζήσουμε τις επιπτώσεις της , είτε δεν αφορά άμεσα τη χώρα, την περιοχή, την πόλη μας.. Η ΄΄κανονικότητα΄΄ λοιπόν της σύγχρονης ζωής προϋποθέτει την υπόταξη όχι μόνο θελήσεων, επιθυμιών και αναγκών , αλλά την απόταξη των ίδιων των ζωών κάποιων ως φυσικό επακόλουθο της ροής της ζωής, γενικά και απροσδιόριστα. Έτσι μια σειρά από σπαταλημένες ζωές ¨θυσιάζονται¨ για να ευημερήσουν [;] κάποιες άλλες , που στη συντριπτική τους πλειοψηφία βέβαια δεν το κατορθώνουν και έτσι χαρακτηρίζονται και αυτές σπαταλημένες, μ ένα διαφορετικό τρόπο βέβαια.
Η ανάλυση-κριτική του Ζίγκμουντ Μπάουμαν αποτελεί [ακόμα ένα] βήμα προς την ολοένα και περισσότερο αποδεκτή αποτυχία της νεοτερικότητας ως προς τα προγραμματικά αιτήματά της [ δημοκρατία, καθολικότητα]. Πως μπορούμε να διερωτηθούμε για την επίτευξη των πολιτικών αιτημάτων της αστικής επανάστασης [ως συνέχεια του Διαφωτισμού] όταν ακόμα δεν έχει επιτευχθεί το αίτημα της διαφύλαξης της ζωής; Οι μεταμοντέρνες θεωρίες απαντούν πως η χρεοκοπία είναι ολική, παρόλες τις προβληματικές και τις τεράστιες αποκλίσεις στο εσωτερικό τους. Οι αντιρρήσεις επεκτείνονται και στο ζήτημα του προσδιορισμού της σχέσης διαφωτισμού- επικράτησης του καπιταλισμού, και οι ενδεχόμενες αναγωγές πάντοτε καταλήγουν σε θέματα φιλοσοφίας της ιστορίας.
Ο Μπαόυμαν δεν επιχειρεί να απαντήσει φιλοσοφικά και πολιτικά στο ερώτημα περί τέλους της νεωτερικότητας , αν και είναι αρκετά εμφανές προς τα πού κλίνει και από το συγκεκριμένο αλλά και από τα υπόλοιπα έργα του, αλλά εξετάζει ως κοινωνιολόγος τις σχέσεις των οργανικών στοιχείων που την συναποτελούν. Αντιλαμβάνεται και περιγράφει οξυδερκέστατα τη σύνδεση πολιτικού-κοινωνικού ως έκφανση της συγκρότησης της ανθρώπινης πράξης, και δη της συλλογικής. Το περιβόητο κοινωνικό φναντασιακό όχι μόνο έχει πάψει να είναι παραγωγικό , αλλά προφανώς έχει ξεπεράσει και τα ενοχικά του σύνδρομα. Η πραγματικότητα είναι αυτή που διαψεύδει την ισχύ του κεντρικού σημείου του φιλελευθερισμού, δηλαδή την έννοια, την αξία και την εφαρμογή της ισότητας. Στην καρδιά του καπιταλισμού, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, παραμένει ακόμα ανοιχτό το αίτημα της ζωής! [βλ και το εξαιρετικό ντοκυμαντέρ Sicko του Μάικλ Μουρ για το αμερικάνικο σύστημα υγείας].

Eφημερίδα Πριν – Κυριακή 23 Δεκεμβρίου 20