Ινστιστούτο Alzheimer Βόλου Αγία Σοφία: Ψυχολογικά Θέματα ΔΙΑΛΕΞΗ Περί μηχανισμών προσαρμογής ή αμύνης Υπό του Αριστείδου Λιάπη Καθηγητού Ε.Τ.Ε.

Ινστιστούτο Alzheimer Βόλου             Αγία Σοφία  Ψυχολογικά Θέματα ΔΙΑΛΕΞΗ Περί μηχανισμών προσαρμογής ή αμύνης Υπό του Αριστείδου Λιάπη Καθηγητού Ε.Τ.Ε.  αποσπασμα: ''.....................................................................................           Δ)   Προβολή (Projection)           Κατά τον μηχανισμό αυτό της προσαρμογής το άτομο προσπαθεί να επιρρίψει την ευθύνη για τις αποτυχίες του επί της ανεπιθύμητης διαγωγής ενός άλλου προσώπου, ή επί της απροθυμίας του δευτέρου να συνεργασθεί μαζί του. Τείνει δηλαδή να αποσπάσει την προσοχή των άλλων από την ανεπιθύμητη διαγωγή του και να την κατευθύνει προς την κατεύθυνση, προς την ακανόνιστη διαγωγή ενός άλλου προσώπου.           Ο μηχανισμός προβολής ευρίσκεται σε στενή σχέση με τον προηγούμενο (εκλογίκευση)  κατά τον οποίο το άτομο προσπαθεί να επιρρίψει τις ευθύνες των πράξεων του σε παράγοντες εκτός εαυτού του ευρισκομένους.            Το άτομο που πηγαίνει αργά στο ραντεβού του δικαιολογεί την καθυστέρηση  κα προβάλλει  την συγκοινωνία ως αίτιο, αν και το ίδιο γνωρίζει ότι άργησε να ξεκινήσει από το σπίτι του. Επί πλέον το άτομο το οποίο χρησιμοποιεί τον μηχανισμό της προβολής προσπαθεί να παρουσιάσει τα σφάλματά του ως μικρότερα σε σύγκριση με τα σφάλματα άλλων. Το παιδί το οποίο έκλεψε κεράσια από την κερασιά του γείτονα, ισχυρίζεται ότι δεν έκλεψε τόσα πολλά όσα οι φίλοι του. Οι όρκοι του, τα ψέματά του κ.λ.π. δεν είναι τόσο σοβαρά όσο των άλλων. Η σύγκριση την οποία κάνει το άτομο για τον εαυτό του είναι δυνατό να είναι πραγματική ή φανταστική. Και στις δύο περιπτώσεις η προσπάθειά του αποβλέπει στην αλλοίωση της πραγματικότητας για να προλάβει σοβαρές συνέπειες της διαγωγής του.           Ο μηχανισμός αυτός αποβαίνει δυσάρεστος όταν η προβολή αναπτύσσεται σε συνήθεια και  οι συνοδεύουσες αυτήν συναισθηματικές καταστάσεις παρουσιάζουν συμπτώματα απροσάρμοστης πραγματικότητας και ψυχικών διαταραχών.           Ε)     Εξιδανίκευση ( Sublimation)           Όταν η διαγωγή ενός ατόμου παρουσιάζει ανωμαλίες είναι δυνατόν να ελαττώσουμε την επερχομένη σύγκρουση με το να οδηγήσουμε το άτομο σε μία υποκατάστατη δημιουργική δραστηριότητα Η δραστηριότητα αυτή ονομάζεται εξιδανίκευση.           Είναι γνωστό ότι τα κίνητρα της αγάπης και του μίσους είναι ισχυρά και ζητούν να εκφρασθούν στην διαγωγή του ανθρώπου. Αν επιθυμούμε αν ζήσουμε αρμονικά με τους συνανθρώπους μας, να σεβόμαστε τους νόμους των, τις συνήθειες των και τους ηθικούς των κώδικες πρέπει τα κίνητρα αυτά να ελέγχονται κατάλληλα.  Καλή συναισθηματική προσαρμογή υπάρχει εκεί που το άτομο μετατρέπει την πρωτόγονη αγάπη ή το μίσος σε κοινωνικά αποδεκτή διαγωγή.  Εάν το άτομο αδυνατεί να μετατρέψει ή να διαφοροποιήσει ή να αποκαταστήσει τις πρωτόγονες επιθυμίες του είναι πιθανόν να αναπτύξει δυσκολίες προσαρμογής οι οποίες καταλήγουν σε ψυχική ασθένεια.           Ο μηχανισμός της εξιδανικεύσεως χρησιμοποιείται από τα άτομα για την αντικατάσταση τις φυσικές τους ορμές, οι οποίες βασίζονται στις επιθυμίες και συγκινησιακές εκδηλώσεις, με  ιδεώδη και ευγενείς  σκέψεις.           Η ψυχική ενέργεια είναι δυνατόν να μετασχηματισθεί και να εξαγνισθεί. Τα παιδιά έχουν μία ζωηρή επιθυμία προς ενέργεια και δράση. Οι γονείς πρέπει να παρέχουν στα παιδιά των ευκαιρίες για εκτέλεση πράξεων οι οποίες να είναι αποδεκτές από την κοινωνία.           ΣΤ)    Ονειροπολήματα και Φαντασίες.           Οι μηχανισμοί αυτοί περιλαμβάνουν ικανοποιήσεις φανταστικές, οι οποίες δεν είναι δυνατόν να κατορθωθούν στην πραγματικότητα. Τα Προβλήματα του ατόμου λύονται κατά φαντασία και με αυτό τον τρόπο είναι δυνατή η φυγή από την πραγματικότητα. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες το άτομο αντιμετωπίζει ένα δύσκολο και περίπλοκο πρόβλημα, η φαντασία χρησιμοποιείται σαν μέσον διαφυγής.  Είναι εύκολο να μεταφερθεί κάποιος από τον κόσμο της πραγματικότητας, όπου τα προβλήματα πρέπει να αντιμετωπίζονται στην πραγματική τους όψη, σε εκείνον τον κόσμο, που νομίζει ότι οι φανταστικές ευτυχίες είναι δυνατό να κατορθωθούν. Εάν η συνήθεια αυτή αρχίσει από ενωρίς, αποβαίνει αργότερα αιτία πολλών συγκρούσεων και πολύ περισσότερο όταν το άτομο υποφέρει από νευρική ανωμαλία.           Το παραμύθι  και η εικονική πραγματικότητα των συγχρόνων ηλεκτρονικών παιχνιδιών αποτελούν τις βασικές τροφές του. Το μικρό παιδί στερείται εμπειριών ή βιωμάτων του πραγματικού κόσμου και ζει σε μία φανταστική ζωή. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να δίδεται μεγάλη έμφαση επί προσώπων με μυθώδη δύναμη, διότι πιθανώς αργότερα τα ίδιο το παιδί να θέσει σκοπούς οι οποίοι είναι ανώτεροι από τις περιορισμένες ικανότητες του. Πρέπει λοιπόν από ενωρίς το άτομο να μάθει να κάνει διάκριση του πραγματικού και του φανταστικού και να ελέγχει τις νοητικές του ικανότητες και δραστηριότητες.           Ζ)      Ενδοβολή ( Introjection)           Κατά την οποία το άτομο ενσωματώνει (ενδοβάλει) ορισμένες χαρακτηριστικές ιδέες ‘η γεγονότα. Ένα από τα αρχικά συμπτώματα της νόσου Αλτσχάϊμερ είναι η υποψία ότι τους κλέβουν αντικείμενα, χρήματα ακόμα και τα εσώρουχα. Η)      Άρνηση (Dential)           Κατά την οποία προφανή γεγονότα ‘η βιώματα δεν γίνονται αποδεκτά από τον πάσχοντα.           Θ)      Επαναγωγή ή Οπισθοδρόμηση (Regression)           Στην περίπτωση αυτή το Εγώ του ατόμου επανέρχεται στα πλέον παιδικά επίπεδα της ψυχικής συνθέσεως . Ι)       Απώθηση (Repression) .Η ασυνείδητη ή σκόπιμη αποδίωξη εσωτερικών ενστίκτων ενορμήσεων ‘η εξωτερικών γεγονότων επώδυνων διά το Εγώ. ΙΑ)     Μετατόπιση ( Displacement)           Ο μηχανισμός ο οποίος χρησιμοποιείται χωρίς σοβαρές συνέπειες από όλους μας. Αναφέρεται στην άρνηση του ατόμου της αντιμετωπίσεως της πραγματικής αιτίας της στεναχώριας του και η υποκατάσταση αυτής από άλλη εντελώς διαφορετικής αιτιολογίας. π.χ. Ο έφηβος ο οποίος «πρέπει να αγαπά την μητέρα του (μία κακή γυναίκα, η οποία τον κακομεταχειρίζεται) μετατοπίζει τα πραγματικά συναισθήματα απαρέσκειας, στον φόβο μήπως αποθάνει η μητέρα του, κάτι το οποίο στην πραγματικότητα επιθυμεί.           ΙΒ)     Αναστροφή  (Revere Reaction)  Formation           Είναι η επικράτηση της ασυνειδήτου επιθυμίας αντί της συνειδητής. Π.Χ. Λέμε εκ παραδρομής « μην έρχεσαι μαζύ μου» την στιγμή ακριβώς κατά την οποία επιθυμούμε να πούμε «ελάτ娻..   ....................................................................