ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΟΥ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΥ (ΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΓΝΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ)
Θα παραθεσω ενα αποσπασμα απο το βιβλιο ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΦΥΣΗ του Λαιαλ Γουοτσον,και υστερα θα γραψω τις σκεψες που μου προκαλεσε.
"Φανταστειτε την περιπτωση δυο εφηβων μελων μιας συμμοριας που συλλαμβανονται με την κατηγορια της διαρρηξης,ενα εγκλημα που τιμωρειται,ας πουμε,με ποινη φυλακισης ενος χρονου η προστιμου 100 δολαριων.Δεν υπαρχουν μαρτυρες,κι ετσι τα αγορια κρατουνται και ανακρινονται χωριστα,με τις συνηθισμενες προσπαθειες των αστυνομικων να βαλουν τον ενα να ενοχοποιησει τον αλλον,με την ελπιδα να βελτιωθει το ιστορικο των επιτυχιων της αστυνομιας.Αν κανεις απο τους δυο δεν ενοχοποιησει τον αλλον,αν τηρησουν τον κωδικα σιωπης,και οι δυο θα πρεπει να αφεθουν ελευθεροι,και να ανταμειφθουν με το συνηθισμενο μπονους αφοσιωσης στη συμμορια το οποιο ειναι 300 δολλαρια.Η αστυνομια το γνωριζει αυτο και προσπαθει να σπασει τον κωδικα δελεαζοντας καθε αγορι να αποστατησει,με ανταλλαγμα την απονομη χαριτος και ανταμοιβη 500 δολλαριων.Αν και ο ενας και ο αλλος ενδωσουν στον πειρασμο,καταδικαζονται και οι δυο,κανεις τους δε παιρνει την αμοιβη η το μπονους,και τιμωρουνται με προστιμο 100 δολλαριων ο καθενας.Αν ομως μονο το ενα απο τα αγορια πεσει στη παγιδα,τοτε το αλλο τιμωρειται με την μεγαλυτερη ποινη,πηγαινει φυλακη για εναν χρονο χωρις τη δυνατοτητα επιλογης να πληρωσει μονο το προστιμο.
Ετσι εχουν τα πραγματα με το "ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΟΥ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΥ"..Τεσσερις ειναι οι πιθανες εκβασεις.Αν νομιζεις οτι ο φιλος σου ειναι εμπιστος,μπορεις κι εσυ να μη μιλησεις,να αφεθεις ελευθερος και να παρεις το μπονους των 300 δολλαριων.Η μπορεις να μιλησεις στην αστυνομια και να αφεθεις ελευθερος,παιρνοντας μαζι σου τη μεγαλυτερη ανταμοιβη των 500 δολλαριων.Κερδιζεις 200 δολλαρια επιπλεον αν προδωσεις τον αλλον.Αν απο την αλλη,πιστευεις οτι ο αλλος ειναι πιθανον να μιλησει,και αποφασισεις να το κανεις κ εσυ,ο καθενας τιμωρειται με προστιμο των 100 δολλαριων.Αν ομως μιλησει αυτος και εσυ οχι,τοτε αφηνεται ελευθερος με 500 δολλαρια και εσυ τιμωρεισαι με ποινη φυλακισης.Για μια ακομη φορα,αν προδωσεις τον αλλον,θα κερδισεις.Αυτη ειναι η πιο λογικη κινηση.
Ο συνηγορος σου ξερει τις πιθανοτητες και σε συμβουλευει να μιλησεις.Ο συνηγορος του αλλου αγοριου ομως ειναι το ιδιο δαιμονιος και του δινει την ιδια συμβουλη κι ετσι,το πιθανοτερο ειναι να υποφερετε και οι δυο.Κατω απο αυτες τις συνθηκες,ειναι φανερα καλυτερο και για τους δυο,για το ατομικο συμφερον του καθενος,να εξαπατησετε ο ενας τον αλλον.Να επιλεξετε να ωφεληθειτε απο την πιθανη αλτρουιστικη συμπεριφορα του αλλου,χωρις να του την ανταποδωσετε.Αν πας για την μεγαλη ανταμοιβη και κανεις λαθος,το χειροτερο που μπορει να συμβει ειναι οτι ο καθενας απο σας θα πρεπει να πληρωσει 100 δολλαρια προστιμο.Αν ομως βγεις σωστος,και ο αλλος αγνοησει τη συμβουλη του δικηγορου του,εσυ εισαι αυτος που αφηνεται ελευθερος με 500 δολαρια στη τσεπη.Επιβαλλεται να κανεις απατη.Τιποτα αλλο δεν εχει περισσοτερο νοημα οτα αντιμετωπιζεις τετοιο διλημμα......
.................Υπαρχει παντα φυσικα η εκδοχη του αμοιβαιου αλτρουισμου,συμφωνα με την οποια και οι δυο συμμετεχοντες επιλεγουν την εμπιστοσυνη και το να πληρωσουν ενα τιμημα προς αμοιβαιο οφελος.Και τα δυο αγορια σωπαινουν,αφηνουν τη αστυνομια να κανει εικασιες,ικανοποιουν τη συμμορια και κερδιζουν 300 δολλαρια ο καθενας για τη σταση τους.Αυτη φαινεται να ειναι η πανγκλοσια λυση,ο "καλυτερος δυνατος κοσμος",αλλα το προβλημα ειναι οτι ειναι δυσκολο να διακρινουμε πως θα μπορουσε να ειναι μερος της εξελιξης.Πως θα μπορουσε,δαρβινικως,να δικαιολογηθει με ορους ζημιας-ωφελειας.
-Η λεξη πανγκλοσια προερχεται απο τον χαρακτηρα του Dr Pangloss στη σατιρα "Ο Αγαθουλης" του Βολταιρου,και σημαινει τον αθεραπευτα οπτιμιστη-"
Αυτα λεει ο βιολογος,ανθρωπολογος και ηθολογος Λαιαλ Γουοτσον.Το "ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ" ειναι παρμενο απο τη Θεωρια Παιγνιων.Μαλιστα,ενας πολιτικος επιστημονας,ο Ρομπερτ Αξελροντ,πηγε το διλημμα ως το τερμα,διοργανωνοντας "ΤΟΥΡΝΟΥΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ ΣΕ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ",με φιναλιστ ειδημονες στα οικονομικα,την ψυχολογια,τα μαθηματικα κτλ
α)Προδιδεις τον διπλανο σου διχως να σε προδωσει αυτος;Κερδος 500 δολλαρια κ αποφυλακιση.
β)Προδιδεις τον διπλανο σου ενω σε εχει προδωσει κ αυτος;Ζημια 100 δολλαρια κ αποφυλακιση.
γ)Επιλεγεις να μη προδωσεις τον διπλανο σου και να τον εμπιστευτεις,ενω αυτος εχει αποφασισει να σε προδωσει;Η χειροτερη ζημια απο ολες τις περιπτωσεις:ΠΡΟΦΥΛΑΚΙΣΗ.
Στο ιδιο βιβλιο αναφερεται κ η θεωρια του εγωιστικου γονιδιου.Τα γονιδια δεν ειναι γεννημενα φιλικα απεναντι σε ξενους,αντιθετως ειναι φυσει εχθρικα απεναντι στον Ξενο και τον Διαφορετικο.Μονο με τα μελη της οικογενειας σου,με τα οποια μοιραζεστε ενα ποσοστο κοινων γονιδιων,μονο εκει η Φυση μας προσταζει να ειμαστε αλτρουιστες.Η καχυποψια,η επιφυλακτικοτητα,η ανταγωνιστικοτητα,ακομα κ η εχθροτητα απεναντι στον Αλλον,ειναι ο κανονας που ειναι εγγεγραμμενος στα γονιδια μας.
Πολεμος πατηρ παντων,ελεγε ο Ηρακλειτος.
Ο ανθρωπος ειναι Λυκος για τον Συνανθρωπο του,ελεγε ο Χομπς.
Αυτη η αποξενωση,η ατομοκεντρικοτητα,ο παρτακισμος,η αδιαφορια,ο σταρχιδισμος,
μονο ανεξηγητα φαινομενα δεν ειναι.Μεγαλο λαθος να νομιζουμε οτι τα επεφερε η " συγχρονη,απανθρωπη εποχη",ας μη κοροιδευομαστε,ετσι γεννηθηκαμε,στο ιδιο μας το DNA ειναι εγγεγραμμενα ολα αυτα,τα ιδια κ χειροτερα γινοντουσαν παντοτε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου