Αριστερα και Θεολογία μέρος 5 : A Badiou για τον υλισμό της "Χάριτος" και η "Κοσμική Χάρις"
To
1997 o A Badiou εκδίδει το βιβλίο του “Saint Paul”: La foundation de
l’universalism. Λίγα χρόνια μετά το 2003 εκδίδεται η αγγλική μετάφραση
συμπίπτει με το τεράστιο ενδιαφέρον που αποκτά ο ΑΒ γενικά στον
αγγλοσαξονικό χώρο. Βαθμιαία το μικρό αυτό βιβλίο αποκτά την έννοια ενός
θεμελιώδους κειμένου Πολιτικής Θεολογίας και πυροδοτεί το ενδιαφέρον
της Θεολογίας για το έργο του ΑΒ.
Ο ίδιος ο Badiou αποδέχεται την ακούσια εμπλοκή του συμμετέχοντας σε
συνέδρια για τον Α.Παύλο και δίνοντας συνεντεύξεις σε περιοδικά μιας
υπαρξιστικής κατεύθυνσης (ΕΔΩ).Ωστόσο
η θεολογία ανακαλύπτει εκ των υστέρων στο θεμελιώδες έργο Being &
Event μια οντολογία η οποία παρουσιάζει θεολογικό ενδιαφέρον σε
αντίστιξη με τον Θωμά Ακινάτη . Ο θεολόγος F.Deporteere δημοσιεύει το
2009 μια σχετική μελέτη και έκτοτε το ενδιαφέρον συνεχίζεται. (ΕΔΩ)
Πλευρές του αυτού του θεολογικού ενδιαφέροντος έχουμε σημειώσει και εδώ
Στο Saint Paul ο ΑΒ ασχολείται με την έννοια της Θείας Χάριτος την
οποία αποδεσμεύει από το θεολογικό της βάρος, και την οποία
διαχειρίζεται ως «δωρεά» .Για κάποιον όμως αινιγματικό τρόπο, διατηρεί
την ορολογία ,έτσι ώστε και ό ίδιος κατονομάζει την φιλοσοφία του ως
«Υλισμό της Χάριτος» και ως βασική κατηγορία του την «Κοσμική Χάρι». Ο
ίδιος ο ΑΒ διατηρεί ανοικτούς τους διαδρόμους με τη θεολογία μέσω μιας
τόσο ρητής επιλογής στην ορολογία του. Κατά πάσα πιθανότητα το
ενδιαφέρον θα ενταθεί καθώς η ίδια η μαθηματική οντολογία που
χρησιμοποιεί ο ΑΒ στα “Being & Event” και “Logic of Worlds”
ενδιαφέρει τους πιο ανήσυχους θεολόγους. Άλλωστε τόσο για τον Cantor
(οντολογική βάση του Being & Event) και τις μαθηματικές του έρευνες
του έρευνες , έχει ήδη αναλυθεί η πιθανή επίδραση Καββαλιστικών και
άλλων θεολογικών κατευθύνσεων (ΕΔΩ).Εντυπωσιακή
αναλογία με τις μαθηματικές τεκμηριώσεις του ΑΒ παρουσιάζουν και οι
αντίστοιχοι προβληματισμοί στον ελληνικό θεολογικό χώρο (ΕΔΩ)
Παραθέτουμε μικρά μεταφρασμένα αποσπάσματα. Στο πρώτο ο ΑΒ απαντά
στο εύλογο ερώτημα του Peter Hallward για την επιμονή στην ορολογία της
«Χάριτος» και στο δεύτερο ο ίδιος ο ΑΒ επαναφέρει την θεματική του για
την «Κοσμική Χάρι» στο πρόσφατο και θεμελιώδες “Logic of Worlds”
Ethics p 122-123
PH- Είσαι πολύ προσεκτικός στο να διακρίνεις την φιλοσοφική αλήθεια από
ότι θα είχε συγγένεια με την το άρρητο, το ανείπωτο, ή και ακόμα το
μυστικό. Την ίδια στιγμή , υπερασπίζεσαι στο “Saint Paul” , αλλά και
αλλού ένα τρομερό δόγμα αυτό της «Κοσμικής Χάριτος» αποκαθαρμένο όμως
από θρησκευτικές αναφορές και περιεχόμενα. Το ερώτημα όμως είναι: το
θρησκευτικό δεν αρχίζει ακριβώς εκεί που όλες οι θεματικές τελειώνουν;
Και τελικά τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει η ιδέα της «Χάριτος» αν
υποδηλώνει αν όχι την ιδέα μιας άλλης δημιουργικής δύναμης , ένα καθαρό
επέκεινα;
AB- Για μένα, κάθε μοναδική αλήθεια έχει την αρχή της σε ένα
συμβάν. Πρέπει να συμβεί κάτι , για να υπάρξει κάτι νέο. Ακόμη και στις
προσωπικές μας ζωές πρέπει να υπάρξει μια συνάντηση , κάτι που δεν
μπορεί να υπολογισθεί ,κατηγοριοποιηθεί, ή γίνει υποκείμενο διαχείρισης:
πρέπει να υπάρξει μια τομή βασισμένη μόνο στην τύχη. Και αυτό γίνεται
μόνο όσο υπάρχει ένα βασικός δεσμός μεταξύ της άπειρης ανάπτυξης ή
κατασκευής μιας αλήθειας , και αυτό το στοιχείο της έκστασης το οποίο
είναι το συμβάν , κατανοώ ότι οι Χριστιανοί θεολόγοι αποκαλούν «Θεία
Χάρις». Αυτό δεν σημαίνει ότι για αυτούς ο όρος έχει την ίδια σημασία.
Στην πραγματικότητα κάθε χάρις είναι ένα θείο δώρο και δεν μπορούμε να
αποφύγουμε την ιδέα ενός απόλυτου θείου υπολογισμού που υπερβαίνει την
κατανόηση μας. Αυτό θα μπορούσε να είναι η διαφορά η οποία εξακολουθεί
να υφίσταται μεταξύ μιας καθαρά θρησκευτικής κατανόησης της χάριτος ,και
ότι εγώ αποκαλώ «κοσμική χάρις».
Βασικά ,αυτό που εγώ αποκαλώ «κοσμική χάρις» περιγράφει το
γεγονός , ότι όσο μας δίδεται η ευκαιρία της αληθείας , μια ευκαιρία να
είμαστε κάτι παραπάνω από ζώσες ατομικότητες οι οποίες προωθούν τα
συνηθισμένα συμφέροντα μας , αυτή λοιπόν η ευκαιρία μας δίδεται μέσω
ενός συμβάντος. Αυτή η δωρεά του συμβάντος ,βασίζεται απολύτως στην
τύχη, και πέρα από κάθε λογική διαχείρισης και υπολογισμού της ύπαρξης
γιατί να μην αποκληθεί «Χάρις»; Απλούστατα είναι μια χάρις που δεν
απαιτεί μια παντοδύναμη θεϊκή υπέρβαση. Αυτό που με ενδιαφέρει στον
Απόστολο Παύλο είναι η ιδέα, πολύ ρητή στα κείμενα του, ότι το γίγνεσθαι
μιας αλήθειας , το γίγνεσθαι ενός υποκειμένου εξαρτάται ολοκληρωτικά
στο αυθεντικό συμβάν το οποίο κείται πέραν των κατηγοριοποιήσεων και των
υπολογισμών που μπορούμε να κάνουμε.
Logic of Worlds p 512
Η κοινότοπη αντίρρηση λέει ότι αν η ζωή εξαρτάται από το συμβάν,
τότε αυτή είναι δωρεά σε εκείνους οι οποίοι είχαν την τύχη να
καλωσορίσουν το συμβάν. Ο δημοκράτης βλέπει σε αυτήν την τύχη το έμβλημα
ενός αριστοκρατισμού , μια υπερβατική αυθαιρεσία , αυτού του τύπου η
οποία πάντα συνδέεται με ένα δόγμα της Θείας Χάριτος. Είναι αλήθεια ότι
πολλές φορές έχω χρησιμοποιήσει την μεταφορά της Χάριτος, για να
υποδείξω ότι αποκαλείται ζωή πάντα συμφωνεί να λειτουργήσει μέσω των
πρωτοφανών συνεπειών αυτού που ήδη συμβαίνει.
Οι συνήγοροι του θείου, παρά του Θεού, έχουν προσπαθήσει να
επιδιορθώσουν την προφανή αδικία αυτού του δώρου, αυτού του μη
υπολογίσιμου συμπληρώματος από το οποίο πηγάζει η μετουσίωση μιας
ανυπαρξίας. Για να εκπληρώσει αυτόν τον σκοπό πρόσφατα ,ο πιο
ταλαντούχος και τελικά αγνοημένος , ο Quentin Meillassoux έχει
διατυπώσει μια ολοκληρωτικά νέα θεωρία του «όχι ακόμα» της θείας ύπαρξης
που συνοδεύεται με μια ορθολογική υπόσχεση για την ανάσταση των
σωμάτων. Αυτή η θεωρία καταδεικνύει ότι τόσο τα νέα σώματα όσο και η
γέννηση τους διακυβεύονται.
Συνδέσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου