Αναγνώστες

Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2016

Δυσφορία στη Δημοκρατία..



Αποσπασμα από το κειμενο του Πέτρου Θεοδωρίδη που δημοσιεύτηκε στο τευχος 18 του περιοδικου ΕΝΕΚΕΝ  και περιεχεται  στο Βιβλιο Η ΑΠΑΤΗΛΗ ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΤΗς ΑΓΑΠΗΣ 


.........................................
http://enekenperiodiko.blogspot.com/2010/11/blog-post_02.html
..................................... .
...........................

Ως ο τελευταίος κρίκος της μακραίωνης δημοκρατικής  περιπέτειας θεωρήθηκε η Μόδα που με την επιλογή και τη συνεχή αλλαγή μας εκπαιδεύει στην ελευθερία. Όμως σ’ έναν κόσμο με τη μόδα ως αρχή, έχουμε περισσότερα κίνητρα αλλά και περισσότερη βαρεμάρα, μεγαλύτερη χειραφέτηση αλλά και αντίστοιχα μεγαλύτερη σκλαβιά, μεγαλύτερη εξατομίκευση αλλά και αποπροσωποποίηση.
Στις μελαγχολικές μετά Δημοκρατίες μας ο Δήμος διατήρησε την δυνατότητα επιλογής . Έχασε την δύναμη και την ικανότητα της απόφασης. Διακρίνουμε μια μάρκα ρούχων από μια άλλη, ένα τύπο ουίσκι από κάποιον άλλο, μια σεξουαλική στάση από μια άλλη. Ψάχνουμε απελπισμένα για διαφορές. Αυτό που μετρά είναι η διάκριση, όχι το περιεχόμενο, καθώς η ύπαρξη τέτοιων διαφορών μας κάνει να ελπίζουμε ότι υπάρχουν ακόμη  στον κόσμο ιδιότητες:[1]

Μάταια συγκαλύπτουμε-μας λέει ο Ζιζεκ - τον βαθια ανορθολογικό χαρακτήρα της αποκαλούμενης «τυπικής δημοκρατίας» Μόνο η αποδοχή μια τέτοιας διακινδύνευσης, να παραδώσουμε τη μοίρα μας στην «ανορθολογική τυχαιοτητα  καθιστά δυνατή την Δημοκρατία[2]

Και ο Γιαννης Σταυρακακης  μας προτείνει μια νέα δημοκρατική ηθική μια ηθική χωρίς ιδεώδη: την θέση του ιδεώδους καταλαμβάνει η η αναγνώριση της ανταγωνιστικής φύσης της καταστατικής διαίρεσης στη καρδιά της κοινωνίας[3] 

O Σταυρακάκης προτείνει να στραφούμε στην ηθική τη ψυχανάλυσης  ώστε να βρεθεί το έρεισμα για μια νέα ηθική της Δημοκρατίας .Και αναφέρει ως παράδειγμα αυτής της ηθικής την φροϋδική έννοια της μετουσίωσης καθώς « η μετουσίωση δημιουργεί έναν δημόσιο χώρο». Το έργο τέχνης είναι καταρχήν ατομικό συνδέεται με τη λίμπιντο του καλλιτέχνη . Αλλά απευθύνεται επίσης στο κοινό : παράγει ένα διαφορετικό είδος δεσμού μεταξύ μας που συνδέει το ατομικό και το κοινό,: αναγνωρίζει την έλλειψη  καθώς η ίδια η έλλειψη λειτουργεί ως οργανωτική αρχή  του δημόσιου , κοινού χώρου που παράγει η μετουσίωση. [4] 


Μπορούμε όμως να αντικρίσουμε κατάματα την έλλειψη; Είναι σαν να αντικρίζαμε το ίδιο μας το Τραύμα  Προτού ο Πέρσεας αντιμετωπίσει τη Μέδουσα, η Αθηνά τον προειδοποίησε να μη κοιτάξει ευθέως τη γοργόνα. Στον μύθο  οποιοσδήποτε κοιτούσε την Μέδουσας κατάματα μεταμορφωνόταν σε πέτρα..


Και μπορούμε να μη διακρίνουμε την προϊούσα σήμερα εμπορευματοποίηση της Τέχνης; Τι άλλο είναι σήμερα ο Δημόσιος  χώρος που παράγει υποτίθεται η Τέχνη  παρά μια αισθητική Ουτοπία που συγκαλύπτει σε δεύτερο βαθμό τον φετιχισμό του εμπορεύματος;.

 Τι άλλο θαυμάζει σήμερα το κοινό του καλλιτεχνικού έργου παρά  την μυστική ουσία του σύγχρονου καπιταλισμού δηλαδή αυτή που παράγει πλεόνασμα, υπεραξία;


 Ο Zizek μας θυμίζει :το σοκολατένιο αυγό Κίντερ-έκπληξη:όταν ξετυλίγεις το σοκολατένιο κέλυφος, βρίσκεις στο εσωτερικό του ένα μικρό πλαστικό παιχνίδι. Το παιδί συχνά το ξετυλίγει νευρικά, χωρίς να μπαίνει στον κόπο να φάει τη σοκολάτα, ενδιαφερόμενος μόνο για το παιχνίδι στο εσωτερικό του. Έτσι «το αυγό της Κιντερ μας παρέχει τη φόρμουλα για κάθε προϊόν που υπόσχεται «περισσότερα» Γιατί «το εμπόρευμα είναι ένα συγκεκριμένο αντικείμενο που ικανοποιεί  μια συγκεκριμένη ανάγκη, αλλά ταυτόχρονα υπόσχεται και «κάτι περισσότερο» μια απύθμενη απόλαυση που ο αληθινός της τόπος είναι η φαντασίωση»,[5]


«Τι μας υπόσχονται οι δημοκρατίες μας;-αναρωτιόταν ο Πασκαλ Μπρυκνέρ - Την ευτυχία τον πλούτο την προσωπική ολοκλήρωση. Με άλλα λόγια , το αδύνατο. Γι αυτό και αποτελούν το κατ¨ εξοχήν  πολίτευμα των παραπόνων, της διαμαρτυρίας του ατόμου γα την τύχη του. Θα έπρεπε μάλιστα να ιδρύσουμε στις χώρες μας ένα υπουργεία της Δυσαρέσκειας που θα έστελνε  προς όλες τις κατευθύνσεις Μεγάλους Παρηγορητές επιφορτισμένους να ακούν τα παράπονα μας  και ιδιαίτερα  αυτό που λέει  κατ ¨ιδίαν ο καθένας μας με σιγανή φωνή: « Αξίζω περισσότερα»[6]


Όμως σήμερα οι παγκοσμιοποιημένες Δημοκρατίες  μας σε συνθήκες οικολογικής και οικονομικής Κρίσης απειλούνται  από ολοκληρωτικές αλλά και παρτικουλαριστικές τασεις : ‘’Οι δυο απειλές γα τη δημοκρατία διαμορφώνουν ένα φαύλο κύκλο : η απειλή του κατακερματισμού προκαλούνται αισθήματα μνησικακίας η εξάρθρωση ανοίγει επίσης το δρόμο για κύματα παρτικουλαρισμου που αντιτίθενται σε τάσεις ενοποίησης. Ο Ολοκληρωτισμός κατηγορεί την δημοκρατία ότι διαλύει την κοινωνική ενότητα ,ο παρτικουλαρισμος της προσάπτει ότι προσπαθεί να αρθρώσει μι ενότητα που θεωρεί ολοκληρωτικη [7]


Και τι θα απογίνει τωρα,στην εποχη της παγκοσμιας οικονομικης και οικολογικής κρισης  η διεκδίκηση του δικαιώματος  της απόλαυσης δισεκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν ή νομίζουν ότι ζουν στην πλανητική δημοκρατία;


Η δεκαετία του 90-φαινόταν να είναι η δεκαετία του θριάμβου της Φιλελευθερης Δημοκρατιας   σφραγίσθηκε από την lingua franca της παγκόσμιας ηθικής σκέψης την «παγκόσμια κοσμική θρησκεία» των Ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Κοφι Αναν ,(το 1999)αποκάλεσε την Διακήρυξη το «μέτρο σύγκρισης με το οποίο μετρούμε την ανθρώπινη πρόοδο ».και η νομπελίστρια Ναντίν Γκόρντιμερ την περιέγραψε ως «το ουσιαστικό ντοκουμέντο , τη Λυδία λίθο ,το πιστεύω της ανθρωπότητας» [8].


Όμως όπως έγραφε (σχεδόν προφητικά)ήδη από το 1991 ο Π.Κονδύλης «Τα ανθρώπινα δικαιώματα θα μπορούσαν να γίνουν υπόθεση εκρηκτική ,αν π.χ κάτω από δύσκολες οικολογικές συνθήκες εμπεριείχαν και το δικαίωμα για αέρα και νερό.»[9] 

Η ανεκτικότητα, η πίστη στα δικαιώματα γίνεται σχεδόν αβάσταχτη. στις συνθήκες παγκοσμιοποίημενης  ύστερης Δημοκρατιας  Συχνά τα άτομα μπροστά στη διαρκή κατάσταση αμφιθυμίας και αγωνίας, βρίσκουν  καταφύγιο στην ''κατασκευασμένη, ενεργητική ,συνειδητή εγκατάλειψη της αμφιβολίας''[10] εγκαταλείπονται στη θαλπωρή ενός κόσμου αμυντικής αναδίπλωσης στην ψυχαναγκαστική παραγωγή  ταυτότητας: «η γειτονιά μου, Η κοινότητα μου η πόλη μου ,το σχολείο μου το δέντρο μου ,ο ποταμός μου, η παραλία μου, το εκκλησάκι μου, το περιβάλλον μου»».[11] μιας και   το ‘’να ζεις ως άτομο σε αυτόν τον συγκεχυμένο κόσμο είναι ένας ατέλειωτος εφιάλτης». [12]


O σύγχρονος  μετανεωτερικος  πολίτης της Ύστερης παγκοσμιοποιημενης δημοκρατίας ‘’ ταλαντεύεται συνεχώς ανάμεσα στις παντόφλες και το οδόφραγμα» [13] και,ίσως, να νοσταλγεί την ‘’εποχή των άκρων ‘’,όπως θα προτιμούσε κάποιος να ενθυμείται την Δημοκρατία ως Τραγωδία παρά την ατέρμονη επανάληψη της ως Φάρσα ή να ‘’τελειώσει ο κόσμος με μια έκρηξη παρά με ένα άθλιο μικρό λυγμό» . [14]



[1] lars svendsen ο.πσ 65 «σ 67-68
[2] Ζιζεεκ  , Το υψηλό αντικείμενο 2006 :243
[3] Γιάννης Σταυρακάκης , Ο Λακάν και το Πολιτικό, (1999 )Εκδόσεις Ψυχογιός  Αθήνα 2008 σ 232 250, 268

[4] Γιάννης Σταυρακάκης  ο.π, σ 258
[5] Zizek , η μαριονέτα και ο Νανος ,ο.π   σ218-219
[6] Πασκάλ Μπρυκνέρ Η Μελαγχολική Δημοκρατία,(1990  ,μτφ Μαρίνα Λώμη , Αστάρτη. 1990 σ 160
[7] Γιάννης Σταυρακάκης  ο.π,248
[8] αναφ στο Μαικλ  Ιγκνατιεφ , Τα ανθρώπινα δικαιώματα  ως πολιτική και ως ειδωλολατρία , μτφ Ελένη Αστερίου, εκδ Καστανιωτη, (2001)2004 σ 100
[9] Παναγιώτης Κονδύλης . Η Παρακμή του Αστικού Πολιτισμού, Από τη μοντέρνα στη μεταμοντέρνα  εποχή  κι από τον φιλελευθερισμό στη μαζική Δημοκρατία , Θεμέλιο, 1991 σ 333,334
[10] Beck, U.1996: 142).
[11] ΡΕΥΣΤΟΙ ΚΑΙΡΟΙ, 2008 σ 142
[12] Αλέν Μπαντιού ( συνέντευξη) : Η συνάντηση ως αρχή μιας πιθανής περιπέτειας, Ελευθεροτυπία  11-8 2010
[13] Πασκάλ Μπρυκνέρ Η Μελαγχολική Δημοκρατία,(1990  ,μτφ Μαρίνα Λώμη , Αστάρτη. 1990 σ 161
[14] lars Svendsen  Η φιλοσοφία της βαρεμάρας σ 56


16 σχόλια:

Νοσφεράτος είπε...

κι εδω:
http://tomtb.com/modules/smartsection/item.php?itemid=1293

celin είπε...

Το ειδα στο εmail,δεν το ειχα διαβασει,με πασα ειλικρινεια,πρεπει να πω οτι ειναι εκπληκτικο,ως ανατομια ενος τμηματος της πραγματικοτητας.

Υπαρχουν καποιοι που δυσφορουν για λογους επιβιωσης μεσα σε αυτη τη δημοκρατια(που εγω αποκαλω τραπεζοκινητη ολιγαρχια,επηρεασμενος απο τον ΚΑΙΡΟ της Ελευθεροτυπιας),
καποιοι που πραγματι δεν εχουν να πληρωσουν ουτε τη ΔΕΗ,
αλλα αυτο δεν ειναι δυσφορια,
ειναι απελπισια.

Υπαρχουν κ καποιοι που η δυσφορια τους εξηγειται 100% ετσι οπως περιγραφεται στην αναρτηση.
Αυτη ειναι αυθεντικη δυσφορια.
Δυσφορια νιωθει καποιος οταν πιστευει οτι δεν εχει αναγνωριστει η αξια του,
οταν αρνειται μεσα του να συμβιβαστει με την αναγνωριση που του εχει δοθει,
πιστευοντας οτι δεν αντπαοκρινεται στη πραγματικοτητα,
πιστευοντας οτι του αξιζει κατι περισσοτερο.
Οπως δηλαδη εκφραστηκε και στην αναρτηση.

Μια επισημανση:η μετουσιωση ειναι ο τροπος που πολλοι εχουν για να αποφυγουν το ναρκισσισμο.
Τι αλλο ειναι ναρκισσισμος παρα η αποσυρση της libido στον εαυτο μας,οπως το λεει κ ο Φρουνητ;
Αρνουμενοι λοιπον να γινουμε ναρκισσιτες κ να παγωσουμε ετσι μεσα μας,
οταν παρατηρουμε πως η libido dεν εχει πια διαφυγη προς τη συνηθισμενη κατευθυνση,
πχ προς το γυναικειο σωμα,
στρεφουμε ολη αυτη τη γενετησια ορμη προς μια αλλη κατευθυνση,
πχ τη συλλογη γραμματοσημων η νομισματων,
η τη συγγραφη ποιηματων,
η τη προσπαθεια να γινουμε καλυτεροι στη δουλεια μας,
σεξουαλικοποιωντας κατα καποιο τροπο τις παραπανω ενασχολησεις,
οι οποιες εμποτιζονται πλεον απο την ορμη μας.
Ολο αυτο που περιγραφω,μου φαινεται οτι σχετιζεται αμεσα κ με τη διανοητικοποιηση.
Ισως κανω αυτο το σχολιο αναρτηση,
περιγραφοντας καλυτερα αυτο που θελω να πω,
νομιζω οτι τα γραφω λιγο συγκεχυμενα,αλλα πανω κατω καταλαβες ελπιζω τι θελω να πω.

ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΣ είπε...

celin λες ''Υπαρχουν καποιοι που δυσφορουν για λογους επιβιωσης μεσα σε αυτη τη δημοκρατια(που εγω αποκαλω τραπεζοκινητη ολιγαρχια,επηρεασμενος απο τον ΚΑΙΡΟ της Ελευθεροτυπιας),
καποιοι που πραγματι δεν εχουν να πληρωσουν ουτε τη ΔΕΗ,
αλλα αυτο δεν ειναι δυσφορια,
ειναι απελπισια.''

Πολύ σωστο...θα πρεπει να διαχωρισουμε

α) αυτους που ειναι εντελώς απελπισμένοι , ανθρωπινα ρακη που λεει και ο Μπαουμαν , περιθωριο , εκτος συστηματος
τους απελπισμένους
β) απο αυτουςπου Δυσφορουν : αυτοι ειναι Εντος συστηματος και μαλιστα πολλές φορες σε καιριες θεσεις .. Ομως - στις ακορεστες καταναλωτικές κοινωνιες - η ικανοποιηση απο αξιωματα και πλαουτη κλπ ειναι Ακορστη .. ετσιθελουν ..περισσοτερα

- και οταν ερχεται η Κριση - επειδή τα περιθωρια στενευουν ..μας παριστανουν τους ..Εξωσυτημικους και τους επαναστατες ενώ ειναι μια χρα΄βολεμένοι

Πολύ απλό . Θελουν περισσοτερα .

celin είπε...

Οσον αφορα τους απελπισμενους,αυτοι,ο,τι κ να πουνε,ο,τι κ να κανουν,για μενα,ειναι δικαιολογημενο.
Και δυστυχως,αυτοι θα γινονται ολο κ περισσοτεροι.

Οσον αφορα για τους δυσφορουντες,δε μπορω να διαφωνησω με τη περιγραφη σου.Γιαλαντζι εξεγερμενοι (ουσιαστικα βολεμενοι που βαριουνται κ απο τη πληξη το ριξαν στην εξεγερση),
φυσικα κ υπαρχουν.

Αλλα σιγουρα υπαρχει κ μια τριτη κατηγορια,
καποιοι δηλαδη που δεν εχουν προς το παρον προβλημα επιβιωσης,
αλλα βλεπουν την ολοενα κ εντεινομενη εξαθλιωση διπλα τους
και αρνουνται να συμβιβαστουν με αυτο.
Δε πρεπει να εκφραστουν αυτοι;ακομα κ με υπερβολες;
Αλλωστε υπαρχει μεγαλυτερη υπερβολη απο την αθλιοτητα που εκστομιζουν τελευταια βουλευτες και ΣΕΒ,
για την αναγκαιοτητα της απολυσης εργαζομενων στο Δημοσιο;
(τα γραφει η cynical σημερα)

Εγω δεν ειμαι δημοσιος υπαλληλος,
αλλα σε τετοιες νεοφιλελευθερες ακροδεξιες αποψεις,
σε πνιγει η οργη.

ΥΓ Επιβεβλημενη κοινη συνισταμενη πριν μιλησουμε ολοι:η αυτοκριτικη.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Εξαιρετικό άρθρο. Συγχαρητήρια, ιδιαίτερα βαθύ στην ανάλυση και πανέμορφο στη γραφή του.

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

Πολύ καλό.
Επίσης, να προσθέοουμε και το απαραίτητο, παν μέτρο, άνθρωπος, εστί,
..για να μειώνουμε τις δυσφορίες.

Κώστας.Κ είπε...

Νομίζω αξίζει ένα μπράβο στον Πέτρο Θεοδωρίδη για το βαθυστόχαστο και περιεκτικό νοημάτων άρθρο του.

Νοσφεράτος είπε...

αγαπητε Κωστα Κ ..ανα μπορεσω να τον βρω θα του το διαβιβασω ;)

ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ είπε...

Τι να πω κι εγώ το μειράκιον; Εκπληκτική γραφή, βαθυστόχαστο άρθρο και λίαν "αξιοεντρύφητον". Καλή συνέχεια!

Νοσφεράτος είπε...

μειρακιο; του πόσο γεννηθεις;

ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ είπε...

Με την πνευματική έννοια "μειράκιον", όχι ηλικιακά.Να είσαι καλά.

Ο κ. Λούσιος είπε...



Συνυπολογίζοντας ιστορικά τα πράγματα δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία πως ζούμε την καλύτερη περίοδο που έζησαν οι άνθρωποι μέχρι σήμερα - με εξαίρεση , ίσως (αν δεν είναι άθλια προπαγάνδα της εκκλησίας όσα διακινεί στα κηρύγματα της), αυτής ...των πρωτοπλάστων!

Παρ' ολαυτά ακόμα και αυτή η εξαίρετη εποχή, που έχουμε την καλή τύχη να απολαμβάνουμε εμείς σήμερα, μαζί με τα δώρα της μας κουβάλησε και τα μπασταρδάκια της, πρόκειται το μικροαστό άνθρωπο που αποτελεί προϊόν της σχέσης με τον πλούτο, ο οποίος είναι γόνος της τεχνολογίας.
Η εποχή μας ανέδειξε, αυτό το δημιούργημα της, τον μικροαστό, ως τον αδιαμφισβήτητα κυρίαρχο τύπο, όμως η μικροαστική συνείδηση δεν μετουσιώνεται, έτσι το μόνο που τελικά μένει και συναθροίζεται μέσα στον δημόσιο χώρο είναι το διογκωμένο από επουσιώδεις επιθυμίες μικροαστικό εγώ, το οποίο εμπεριέχει στον πυρήνα του, και πάντα κουβαλάει μαζί του, το στοιχείο της δυσφορίας με το οποίο μολύνει τον δημόσιο χώρο.
Αφού κατανάλωσε όλο το κεφάλαιο του ρομαντισμού του στην ικανοποίηση της κάθε του απίθανη επιθυμίας, ο συγχρονος μικροαστός, αντιλαμβανόμενος πλέον οτι δεν μπορει να εξελιχθεί σε κάτι ανώτερο, και παράλληλα έχοντας απολέσει το προνόμιο της θυματοποίησης που του εξασφάλιζε η θέση του παρία, θρηνεί τώρα πάνω από το πτώμα της ..."χαμένης του αθωότητας", όχι με ένα αξιοπρεπή και ευγενικό λυγμό αλλα επιδίδεται σε ένα εξαιρετικά κακόηχο άκουσμα που συνιστά τη "Μελωδία της δυσφορίας"!
Πρόκειται για την άσχημη πλευρά μιας, συγκριτικά, θαυμάσιας εποχής την οποια, στο βαθμό που δεν μπορούμε να την αλλάξουμε, οφείλουμε να την αντέξουμε.

Νοσφεράτος είπε...

συμφωνω Να αντεξουμε την αβασταχτη ελαφροτητα της εποχής μας

Νοσφεράτος είπε...

η μελωδια της ... δυσφοριας ... ωραιο
- αποτελουμενη απο μικρες μικρες πορδι-τσες

Ανώνυμος είπε...


Ο κ. Λούσιος

Δεν πάσχει η εποχή μας από ελαφρότητα ούτε η δυσφορία εκφράζεται μέσα από μικρές κλανιές αλλά, όπως προανέφερα, απο ένα συνεχές κακόηχο μοιρολόι δυσανασχετούντων ηλιθίων. Αυτή η διαρκης παγκόσμια μουρμούρα των καθ' εξη γρινιάρηδων μολύνει την ατμόσφαιρα και ευθύνεται σε μεγαλο βαθμό για το λιώσιμο των πάγων καθώς και για την τρύπα του όζοντος πολύ περισσότερο απ' ότι το φρέον.
Πρόκειται για μία ρυπογόνο συμπεριφορά, γιαυτό δεν θα ξεχάσω ποτέ την ευγενεια ψυχης που περιείχε η απάντηση ενός υπέργηρου φιλου μου, πραγματικού Κυρίου, όταν τον ρώτησα "πως τα φέρνει βόλτα με αυτόν τον γαμημένο καύσωνα": "Εντάξει, δεν έχω παράπονο, φυσάει, απλώς δεν φυσάει όπως θα έπρεπε"!!!

Νοσφεράτος είπε...

πολύ ωραια σχολια

Από το Μοντέρνο στο Μεταμοντερνο -Στη τέχνη και στη Κοινωνία. Πέτρος Θεοδωρίδης

  Πέτρος Θεοδωρίδης (τμήμα κινηματογράφου Α.Π.Θ ) Από το Μοντέρνο στο Μεταμοντερνο Στη τέχνη και στη Κοινωνία   Α. :Μοντερνισμός   ...