ενα Εξαιρετικό αφιερωμα στον Ζίγκμουντ Μπάουμαν στην Βιβλιοθηκη της ''Ε'' .. απο τον Γ . Σιακαντάρη

Αφιέρωμα
1.Ο άνθρωπος ως εμπόρευμα
2.Από την κοινωνία των παραγωγών στην κοινωνία των καταναλωτών και των «απορριμμάτων»

Από την κοινωνία των παραγωγών στην κοινωνία των καταναλωτών και των «απορριμμάτων»
ΖΙΓΚΜΟΥΝΤ ΜΠΑΟΥΜΑΝΖωή για κατανάλωση ΜΤΦΡ.: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ«ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ»ΣΕΛ. 200,

αποσπασματα απο την βιβλιοπαρουσιαση (Γ Σιακανταρη) :

''Εδώ περιγράφει εκείνες τις εξελίξεις που συνδέονται με σημαντικές αλλαγές στον χώρο της εμπορευματοποίησης του κεφαλαίου και της εργασίας και οι οποίες οδηγούν στην απορρύθμιση και στην ιδιωτικοποίηση.

Στην κοινωνία των καταναλωτών στο ρυθμιζόμενο από το κράτος «κόστος εργασίας» -μέσω της αποδιάρθρωσης των μηχανισμών συλλογικής διαπραγμάτευσης και εργασιακής προστασίας- έρχεται να προστεθεί και η εγκατάλειψη στις ιδιωτικές μέριμνες μεμονωμένων ατόμων της αξίας πώλησης της εργασίας.

Το άτομο είναι υπεύθυνο για τη μοίρα του και τίποτα δεν μπορεί να το σώσει έξω από την ισχύ της καταναλωτικής του δύναμης.

Το σχήμα του Μπάουμαν μάς θυμίζει τη βεμπεριανή ανάλυση σύμφωνα με την οποία κανείς δεν γνωρίζει αν κάποιος θα εξασφαλίσει τη θεία πρόνοια, έχει όμως ένα κριτήριο για να το κρίνει, και αυτό δεν είναι άλλο παρά η επιτυχημένη πορεία στον χώρο της παραγωγής.

Για την καταναλωτική κοινωνία, όπως την περιγράφει ο Μπάουμαν, το κριτήριο της επιτυχημένης ζωής δεν είναι η συμμετοχή στην παραγωγή, ούτε καν στην εργασία, αλλά η διαρκής και ανολοκλήρωτη κατανάλωση.

Ο homo consumes είναι ένα άτομο που διαρκώς πρέπει να καταναλώνει, ποτέ να μη σταματάει. Τη στιγμή κατά την οποία οι καταναλωτές αισθανθούν ικανοποιημένοι από την καταναλωτική τους κατάσταση και πάψουν να ενδιαφέρονται για τη διαρκή κατανάλωση και την ταυτιζόμενη με αυτήν αποκομιδή (απόσυρση των γρήγορα απαξιωμένων προϊόντων) θα έχουμε και την κατάρρευση του ιδεότυπου της καταναλωτικής κοινωνίας.

Η τελευταία πρέπει διαρκώς να φαίνεται και να είναι ανικανοποίητη. Δεν φτάνει όμως αυτό. Χρειάζεται διαρκώς να παράγει «απορρίμματα» από προϊόντα και ανθρώπους. Τα προϊόντα της πρέπει γρήγορα να χάνουν την ανταλλακτική τους αξία και να αντικαθίστανται από νέα, «φρέσκα». Οι άνθρωποι, με τη σειρά τους, όταν σταματήσουν να καταναλώνουν, γίνονται ανθρώπινα «απορρίμματα». Το εξέχον χαρακτηριστικό της κοινωνίας του κλασικού καπιταλισμού, δηλαδή της κοινωνίας των παραγωγών, είναι η αποξένωση του εργάτη από το προϊόν και την εργασία του.

Το εξέχον χαρακτηριστικό της ρευστής κοινωνίας των καταναλωτών, της οποίας ο νεοφιλελευθερισμός αποτελεί τη νομιμοποιητική και όχι την αρχή συγκρότησης, είναι ο μετασχηματισμός των καταναλωτών σε εμπορεύματα.

Το πιο ευπαθές και ευρισκόμενο υπό διαρκή πίεση προϊόν είναι ο ίδιος ο καταναλωτής.

.............................................

Στον καπιταλιστικό νεωτερικό κόσμο ο φετιχισμός του εμπορεύματος απέκρυπτε την ανθρώπινη υπόσταση της κοινωνίας.

Στη μετανεωτερική, ρευστή κοινωνία ο φετιχισμός του αυτόνομου υποκειμένου αποκρύπτει την εμπορευματοποιημένη πραγματικότητα της κοινωνίας των καταναλωτών. Το δήθεν αυτόνομο και ανεξάρτητο υποκείμενο δεν είναι τίποτε άλλο από το άθροισμα των αγοραστικών του επιλογών. Ο φετιχισμός του εμπορεύματος στοίχειωνε την κοινωνία των παραγωγών καταναλώνοντας τους ανθρώπους,

ο φετιχισμός της υποκειμενικότητας στοιχειώνει την κοινωνία των καταναλωτών παράγοντας μια ψευδαίσθηση

Το εργαλείο αυτής της ψευδαίσθησης είναι το Διαδίκτυο, που από όργανο άντλησης στοιχείων μετατρέπεται σε μηχανή κατανάλωσης ψευδεπίγραφων ερωτικών και άλλων σχέσεων.

Στο Διαδίκτυο οι άνθρωποι παίζουν, όχι όμως όπως στον homo ludens του Χουίζινγκα, εδώ το παιγνίδι τους αφορά τη μετατροπή των αναζητούμενων ανθρώπινων σχέσεων και γνώσεων σε εμπορεύματα.

Στον κόσμο που περιγράφει ο Μπάουμαν ο έρωτας και η γνώση γίνονται το παιγνίδι του φαντασιακού υποκειμένου, που αυτό με τη σειρά του είναι διαρκώς έτοιμο να περάσει στον κόσμο των «απορριμμάτων». Αυτή η κοινωνία είναι αδιανόητη χωρίς μια ακμαία βιομηχανία διάθεσης απορριμμάτων. ...............

Η κριτική ανάλυση του Μπάουμαν διαχωρίζει την κατανάλωση ως ένα αναγκαίο στοιχείο της βιολογικής επιβίωσης από τον καταναλωτισμό ως συγκεκριμένο τύπο κοινωνικής διαρρύθμισης, ο οποίος προκύπτει από τη μετατροπή τυπικών ανθρώπινων αναγκών, επιθυμιών και πόθων σε πρωτεύουσα κινητήρια και λειτουργική δύναμη της κοινωνίας. Στην καταναλωτική κοινωνία η ατομική ικανότητα για ανάγκη, επιθυμία και λαχτάρα αποσπάται από τα άτομα και εμπραγματώνεται σε εξωγενή δύναμη, η οποία υπερκαθορίζει τις ανθρώπινες σχέσεις και συμπεριφορές. ''

.........................................................................

..................................................................

ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΖΙΓΚΜΟΥΝΤ ΜΠΑΟΥΜΑΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΕΙ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ:
Θέμα
Οι αξίες και η ταυτότητα της Αριστεράς