Η ηθική της πολιτικής(βιβλιοθηκη της Ε -κλικ)

ΝΟΡΜΠΕΡΤΟ ΜΠΟΜΠΙΟ
Εγκώμιο της πραότητας και άλλα κείμενα περί ηθικήςΜΤΦΡ.: ΗΛΙΟΦΩΤΙΣΤΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ«ΠΑΤΑΚΗΣ»,
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 21/11/2008
Αποσπασματα

Ο Μπόμπιο, χωρίς να πέφτει σε συγκρητισμούς, υποστηρίζει πως η ηθική των αρετών και η ηθική των κανόνων αντιπροσωπεύουν δύο διαφορετικές αλλά όχι αντίθετες απόψεις, για τα κριτήρια προσδιορισμού του καλού και του κακού. Προτιμάει αντί να αντιπαραθέτει την αρετή στους κανόνες να αναλύει τις σχέσεις τους.

''Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο διακρίνει τις αρετές σε «δυνατές» και «αδύναμες». «Δυνατές αρετές» είναι αυτές που υποστηρίζουν και συντηρούν τα κράτη. Στις δυνατές αρετές συμπεριλαμβάνει την ανδρεία, την αποφασιστικότητα, την τόλμη, την οξυδέρκεια, την ευσπλαχνία. Αυτές είναι οι αρετές εκείνων μόνο των ισχυρών, των ηγεμόνων, των πολιτικών που κατά Μακιαβέλι είναι προορισμένοι να κάνουν «μεγάλα πράγματα».

Οι «αδύναμες αρετές», όπως η πραότητα, η ταπεινότητα, η μετριοφροσύνη, η αγνότητα, η νηφαλιότητα, προσιδιάζουν στους ασήμαντους ανθρώπους που ζουν στη σκιά. Οι «αδύναμες αρετές» δεν είναι κατώτερες ή ανώτερες, απλώς χαρακτηρίζουν το τμήμα της κοινωνίας όπου βρίσκονται οι ταπεινωμένοι και οι αδικημένοι. Με εύσχημο τρόπο αποκλείει τους πολιτικούς από την κατοχή της πραότητας. Αυτή η αρετή κατατάσσεται στις «αδύναμες» και απολίτικες αρετές, όχι μόνο και τόσο γιατί δεν συνάδει με τη δημόσια ισχύ όσο γιατί ο φιλόσοφος αναζητεί μια αρχή έξω από την πολιτική, την οποία θα μπορεί να χρησιμοποιήσει η πολιτική φιλοσοφία για να διεισδύσει στη σφαίρα του πολιτικού.

Το μείζον εδώ είναι η κριτική του συγγραφέα στην εξόχως αντιδραστική σκέψη πως όλα είναι πολιτική.

ο Ιταλός φιλόσοφος εξετάζει πέντε μεγάλες θεωρήσεις για τη σχέση ηθικού και πολιτικού. Συνοπτικά αυτές είναι: Πρώτον, η θεωρία της εξαίρεσης, όπου ναι μεν αναγνωρίζεται η δεοντολογική σημασία της ηθικής, αλλά για λόγους προστασίας της πατρίδας επιτρέπεται στον ηγεμόνα η παρέκκλιση από τις ηθικές αρχές. Δεύτερον, η θεωρία της ειδικής ηθικής, σύμφωνα με την οποία όσοι ασκούν την πολιτική δραστηριότητα οφείλουν να υπακούουν σε κανόνες συμπεριφοράς που προσιδιάζουν στον ειδικό χαρακτήρα της πολιτικής ως επάγγελμα. Κανόνες που διαφέρουν απ' αυτούς της κοινής ηθικής. Τρίτον, η πολιτική και η ηθική εξετάζονται ως δύο εντελώς διαφορετικά δεοντολογικά συστήματα όπου αναλόγως άλλοι θεωρούν πρωτεύουσα την ηθική (Καντ-Ερασμος) και άλλοι την πολιτική (Χομπς-Χέγκελ). Τέταρτον, η ηθική του σκοπού, η λογική της οποίας κινείται στο πλαίσιο της ρήσης «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Εδώ η κρατική σκοπιμότητα «είναι ο ανώτερος νόμος». Και πέμπτον, ο διαχωρισμός μεταξύ της ηθικής των αρχών και της αρχής των αποτελεσμάτων. Η αρχή των αποτελεσμάτων ή η ηθική της ευθύνης είναι ουσιαστικά η ηθική της πολιτικής.