ΒΙΚΤΟΡ ΣΕΡΖΑναμνήσεις ενός επαναστάτη .Απο την Βιβλιοθηκη της ελευθεροτυπίας

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ giorsiak@yahoo.gr
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 13/06/2008
http://www.enet.gr/online/online_issues?pid=51&dt=13/06/2008&id=49913000

Βίκτορ Σερζ (1890-1947) -ψευδώνυμο του Βίκτορ Λβόβιτς Κίμπαλτσιτς- είναι ένας πραγματικός θρύλος, γέννημα των μεγάλων προσδοκιών του 20ού αιώνα. Ο Σερζ, παιδί Ρώσων γονέων, γεννημένος στις Βρυξέλλες, στη διάρκεια της σύντομης ζωής του περιπλανιέται στο Παρίσι, στη Βαρκελώνη, στις γαλλικές καπιταλιστικές φυλακές (1912-1917), στην Πετρούπολη, στο Βερολίνο, στη Βιέννη, ξανά στην Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα, στις σοσιαλιστικές φυλακές (1928) και στην εξορία στα Ουράλια (1933-1936) και από εκεί πίσω στη Γαλλία, όπου κυνηγημένος πλέον από τους ναζί καταφεύγει στο Μεξικό, για να πεθάνει στη χώρα όπου άφησε την τελευταία του πνοή και ο μέντοράς του Τρότσκι.


Ο Σερζ είναι «άπατρις», ταυτοχρόνως είναι μεγάλος επαναστάτης και μυθιστοριογράφος, μείγμα αναρχικού και μαρξιστή επαναστάτη, αλλά πάνω και πριν απ' όλα είναι το χαρτί πάνω στο οποίο καταγράφεται η υπέροχη ιστορία του αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση του ανθρώπου. Μια υπέροχη ιστορία, το αποτέλεσμα της οποίας είναι μια απίστευτη καταπίεση, με πρώτα θύματά της τους ίδιους τους μπολσεβίκους επαναστάτες. Και όμως, παρ' όλη την πανουργία της ιστορίας που μετέτρεψε τους απελευθερωτές σε καταπιεστές και τα θύματα σε θύτες και τανάπαλιν, οι «Αναμνήσεις ενός Επαναστάτη» δεν αποτελούν μόνο μια ιστορία εξαπατημένων ιδανικών και αρχών, δεν αποτελούν μόνο μια εκ των έσω παρουσίαση της Οκτωβριανής Επανάστασης και των αντιφάσεων, δεν αποτελούν επίσης μια μόνο ιστορία των αγώνων για την ελευθερία.

Οι «Αναμνήσεις» αποτελούν την ιστορία του αγώνα και της ελευθερίας ταυτόχρονα. Η ζωή του Σερζ δεν είναι αγώνας για την ελευθερία, αλλά αγώνας με ελευθερία και ελευθερία με αγώνα. Το βιβλίο αυτό είναι ένα βιβλίο γραμμένο με αίμα και νοσταλγία, με δάκρυα και ελπίδες, με πίστη στην αξία της γνώσης αλλά και ερωτικά βλέμματα στον επαναστατικό ρομαντισμό. Είναι ένα βιβλίο που μεταδίδει το μήνυμα πως όλες οι εποχές και όλοι οι άνθρωποι, όλες οι κοινωνίες, για να ζήσουν και να ελπίζουν έχουν ανάγκη από μεγάλες αφηγήσεις. Χωρίς αυτές η κυριαρχία της ενιαίας σκέψης θα σημαίνει την κυριαρχία της τηλεοπτικής αποβλάκωσης και της μίζερης αναδίπλωσης στην πρωτοκαθεδρία της μετριότητας.

Ο συγγραφέας γράφοντας τη δική του ιστορική διαδρομή, από τις αναρχικές κινήσεις των Βρυξελλών στη λάβα της ρωσικής επανάστασης και από εκεί στην εξορία στα Ουράλια και την επιστροφή στις αγνές αξίες του ατομικιστικού-επαναστατικού αναρχισμού του Ισπανικού Εργατικού Κόμματος Μαρξιστικής Ενοποίησης (POUM), με τελική κατάληξη τη σύγκρουση με τον τροτσκιστικό σεχταρισμό και αυταρχισμό, αξιολογεί την προσφορά μιας ολόκληρης γενιάς.

Η μαρτυρία του συγγραφέα είναι μια μαρτυρία για την τραγική χίμαιρα της ανθρώπινης ελπίδας. Βεβαίως το ότι ο συγγραφέας συναρπάζει και συγκινεί δεν πρέπει να κρύβει το γεγονός των αντιφάσεων στις οποίες πέφτει συνεχώς. Ο αναρχικός ατομικιστής είναι ένας υπερασπιστής του ανθρώπου, της αλήθειας και της ελευθερίας της σκέψης (σελ. 406-407) και ταυτοχρόνως απορρίπτει την άποψη που συνδέει τον λενινισμό και τους μπολσεβίκους με τον σταλινισμό. Ενώ εκθειάζει τη σκέψη του Κροπότκιν, δεν βλέπει πως αυτή η σκέψη έχει στο επίκεντρό της την κριτική στο λενινιστικό δόγμα της κατοχής της αλήθειας......