Αποβολή μαθητών λόγω φερόμενης προσβολής καθηγήτριας στο facebook

Αποβολή μαθητών λόγω φερόμενης προσβολής καθηγήτριας στο facebook

Σύμφωνα με σχετική είδηση, η διοίκηση ενός σχολείου φέρεται να τιμώρησε με πενθήμερη αποβολή τους μαθητές για τους οποίους αναφέρεται πως ανάρτησαν στο facebook φωτογραφία καθηγήτριάς τους, συνοδευόμενη από εξυβριστικά σχόλια.

Είναι αυτονόητο ότι η νομοθεσία για την εξύβριση και την προστασία της ιδίας εικόνας αφορά και την ανάρτηση φωτογραφιών στο facebook χωρίς την τυχόν άδεια ή συγκατάθεση του προσώπου. Ωστόσο, το ενδιαφέρον σε αυτήν την υπόθεση είναι ότι η κύρωση φέρεται ότι επιβλήθηκε στους μαθητές από το σχολείο τους, δηλαδή από διοικητικό όργανο, το οποίο οφείλει να ελέγχει τους μαθητές ως πολίτες μόνο στο πεδίο εφαρμογής των αρμοδιοτήτων του, δηλαδή μόνο για τις σχολικές τους δραστηριότητες.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η φωτογραφία φέρεται ότι αφορά μια καθηγήτρια του σχολείου, αλλά η ελεγκτέα πράξη δεν αφορά κάποια σχολική δραστηριότητα, ούτε προφανώς και κάποια παράβαση πειθαρχίας για πράξεις που ανάγονται στην ιδιότητα των ατόμων ως μελών του σχολείου. Μια τέτοια παράβαση τάξης θα ήταν λ.χ. εάν η φωτογραφία ελήφθη και αναρτήθηκε κατά τη διάρκεια σχολικών δραστηριοτήτων (λ.χ. στο διάλειμμα, στο μάθημα, σε κάποια εκδρομή κλπ). Και πάλι όμως, η διαδικασία έρευνας του προφίλ των μαθητών εγείρει ζητήματα που σχετίζονται με την ιδιωτικότητά τους: με ποιες εγγυήσεις και, κυρίως, κάτω από ποιες περιστάσεις αντλήθηκε το υλικό από τα προφίλ των μαθητών και κινήθηκε εις βάρος τους η πειθαρχική διαδικασία; Εάν τα προφίλ ήταν απόρρητα, τηρήθηκαν οι διαδικασίες άρσης του απορρήτου; Εάν δεν ήταν απόρρητα, τι δουλειά έχει οποιοδήποτε δημόσιο όργανο να ψάχνει τις αναρτήσεις των πολιτών (έστω και ανηλίκων) που εν πολλοίς ανάγονται στην προσωπική τους ζωή;

Σε κάθε υπόθεση που κάποιος κρίνεται από κάποια Διοίκηση για όσα γράφει στο facebook ή σε άλλες Υπηρεσίες Κοινωνικής Δικτύωσης, θα πρέπει να ξεκινάμε από την εξής αφετηρία: ελευθερία της έκφρασης + ελευθερία της ιδιωτικής ζωής. Ακόμη κι όταν ένα προφίλ είναι δημόσιο - και πολύ περισσότερο όταν είναι "κλειστό"- κάθε εργαζόμενος, μαθητής, "διοικούμενος", οτιδήποτε, έχει το δικαίωμα να του αναγνωρίζεται ένας "χώρος" ελεύθερης κριτικής και δραστηριότητας που δεν θα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο αξιολόγησής του. Ακόμη δηλαδή και να ξέρει η Διοίκηση τι κάνεις στον ελεύθερο χρόνο σου, ή σε ώρα υπηρεσίας, αλλά καλυπτόμενος από απόρρητο που αίρεται μόνο με δικαστικές εγγυήσεις, δεν πρέπει να το λαμβάνει υπόψη κατά την αξιολόγηση. Η ιδιωτική ζωή έτσι εκτείνεται και σε μια προστατευόμενη δημόσια σφαίρα, η οποία κι αυτή πρέπει να είναι απαραβίαστη για εργοδότες, διοικητές και κάθε μορφής εξουσία.

Επ' αυτού υπάρχουν πολλές και ενδιαφέρουσες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου:

α) Στην υπόθεση της κ. Vogt, η οποία έχασε τη θέση της επειδή ήταν δασκάλα - ψηφοφόρος του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε το 1995 την Γερμανία για παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η δασκάλα δεν είχε εκδηλώσει τις πολιτικές πεποιθήσεις της στο σχολείο, αλλά κρίθηκε ότι τα φρονήματά της απάδουν προς την ιδιότητα της εκπαιδευτικού στην (Δυτική τότε) Γερμανία (βλ. εδώ).

β) Στην υπόθεση της κ. Kudeshkina, μια δικαστής έχασε τη θέση της για όσα κατήγγειλε εναντίον της Δικαιοσύνης στα μέσα ενημέρωσης. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αναγνώρισε το 2009 ότι η απόλυσή της συνιστούσε παραβίαση του δικαιώματος ελευθερίας της έκφρασης από την Ρωσία (βλ. εδώ). Υπάρχουν επίσης οι υποθέσεις των ελευθερομασώνων δικαστών της Ιταλίας που τους επιβλήθηκαν επιπλήξεις, ενώ δεν υπήρχε κάποια ρητή απαγόρευση για τους δικαστές στο ιταλικό δίκαιο σχετικά με την εγγραφή τους σε μασωνικές ενώσεις.

γ) Στην υπόθεση της κ. Copland, υπαλλήλου κρατικού εκπαιδευτηρίου, κρίθηκε ότι είχε δικαίωμα ιδιωτικότητας στις ιστοσελίδες που επισκεπτόταν από την υπολογιστή του γραφείου της. Το μέλος της διοίκησης που έλαβε γνώση της κίνησής της στο Διαδίκτυο παραβίασε λοιπόν το δικαίωμά της στην ιδιωτική ζωή, όπως έκρινε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το 2007 (βλ. εδώ).

δ) Στην υπόθεση της κ. Ozpinar, οι έρευνες για το κατά πόσον φορούσε εκκεντρικό μακιγιάζ, προκλητικά ρούχα και είχε προσωπικές σχέσεις με δικηγόρους αποτέλεσε αντικείμενο παραβίασης του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα της εν λόγω δικαστικού (2010, βλ. εδώ).

ε) Αλλά και οι "προσβλητικές" για τον στρατό απόψεις ενός εφέδρου που διατυπώθηκαν σε μια επιστολή προς τον λοχαγό του, και η καταδίκη του γι' αυτές από το στρατοδικείο, απασχόλησαν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο που έκρινε ότι επρόκειτο για μια υπόθεση ελευθερίας της έκφρασης και καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίασή της (1997, βλ. εδώ).

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η Εξουσία ελέγχει τον "διοικούμενο", με τον οποίο έχει μια ειδική σχέση ελέγχου, από στοιχεία που εκδηλώνονται πέραν των καθηκόντων του για πειθαρχία, στο πεδίο εφαρμογής του πειθαρχικού δικαίου της ειδικής σχέσης. Υπάρχει μια γραμμή πέρα από την οποία ο υπάλληλος, ο δικαστής, ο έφεδρος, αλλά και ο μαθητής είναι ιδιώτες και σε αυτό το πεδίο δεν μπορεί να υπεισέρχεται κανένα ειδικό πειθαρχικό δίκαιο.

τελος μπλογκιγκ

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Μπορούμε πραγματικά να αγαπήσουμε τον ξένο ;( η Κριστεβα , το μεταβατικό αντικειμενο και τα..

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Μπορούμε πραγματικά να αγαπήσουμε τον ξένο ;( η Κριστεβα , το μεταβατικό αντικειμενο και τα..

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ (28/4 έως 4/5/2011)

Στράτος Κερσανίδης

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ (28/4 έως 4/5/2011)

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: το κατά Ντεμπόρ ευαγγέλιο

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: το κατά Ντεμπόρ ευαγγέλιο

ΤΕΛΟΣ για το εξαιρετικο ART ATTACK

ΤΕΛΟΣ

ART ATTACK [GR] -

«Let Kids Rule the School»: Summerhill, μια άλλη εκδοχή περί «αριστείας» Κωνσταντίνα Ρηγοπούλου στο rednotebook

	«Let Kids Rule the School»: Summerhill, μια άλλη εκδοχή περί «αριστείας» Κωνσταντίνα Ρηγοπούλου

Η θρησκεία στα χρόνια της Δημοκρατίας Πάολο Φλόρες ντ’ Αρκαϊς

Η θρησκεία στα χρόνια της Δημοκρατίας Πάολο Φλόρες ντ’ Αρκαϊς 27/04/2011

Ο Ιταλός φιλόσοφος και δημοσιογράφος Πάολο Φλόρες ντ’ Αρκαϊς μιλάει για τη συμβατότητα του Θεού με τη Δημοκρατία

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, όλη μέρα Θεσσαλονίκη, υποψήφια Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας- 2014

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, όλη μέρα

Θεσσαλονίκη, υποψήφια Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας- 2014

Ο χριστιανισμός και η ιδιοκτησία..ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ Χριστιανισμός, δουλεία και ιδιοκτησία : βιβλιοπαρουσιαση του βιβλιου του GEM DE Ste. Croix: Ο χριστιανισμός και η Ρώμη, Μορφωτικό ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2005.,απο το Μπλογκ ΑΦΟΡΜΉ

 ΠΗΓΗ

Χριστιανισμός, δουλεία και ιδιοκτησία

Του GEM DE Ste. Croix

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ:

Ο χριστιανισμός και η ιδιοκτησία

Αυτά για τη δουλεία. Στρέφομαι τώρα στο πιο γενικό πρό­βλημα της στάσης των πρώτων Πατέρων της Εκκλησίας απέναντι στο ζήτημα της ιδιοκτησίας. Υπάρχουν φυσικά μεγάλες διαφορές στην έμφαση, άλλα νομίζω ότι όλοι σχε­δόν ανεξαιρέτως οι ορθόδοξοι συγγραφείς δεν έχουν κανέ­ναν σοβαρό δισταγμό να αποδεχτούν ότι ένας χριστιανός μπορεί να κατέχει περιουσία, κάτω από ορισμένες συνθή­κες, οι πιο σημαντικές από τις όποιες είναι ότι δεν θα πρέ­πει ούτε να την επιζητεί άπληστα ούτε να την αποκτά με αθέμιτα μέσα^- ότι δεν θα πρέπει να κατέχει πλεόνασμα αλλά μόνο τα επαρκή· επίσης, ότι αυτό που έχει μπορεί να το χρησιμοποιεί άλλα να μην το καταχράται: θα πρέπει να το κατέχει ως καταπιστευματοδόχος (αγγλ. trustee — αν μου επιτρέπεται να χρησιμοποιήσω αυτόν τον ιδιόρρυθ­μο τεχνικό όρο της αγγλικής νομοθεσίας) των φτωχών, στους οποίους οφείλει να δίνει ελεημοσύνη. Σε αυτή την τελευταία προϋπόθεση, την αναγκαιότητα φιλανθρωπίας, αποδίδεται η μέγιστη έμφαση: η όλη σύλληψη φυσικά προ­ήλθε άμεσα από τον ιουδαϊσμό και στο σημείο τούτο οι χριστιανικές εκκλησίες φαίνεται ότι προχώρησαν πολύ πέ­ρα από το σύνηθες όριο των εθνικών. (Υπάρχουν μερικές εν­διαφέρουσες παρατηρήσεις στα έργα του αυτοκράτορα Ιου­λιανού σχετικά με την απουσία παρόμοιων οργανωμένων δραστηριοτήτων ανάμεσα στους εθνικούς.) Προαγγέλματα των χριστιανικών ιδεών που μόλις σκιαγράφησα εμφα­νίζονται σποραδικά σε προγενέστερους έλληνες συγγρα­φείς, για παράδειγμα στον Ευριπίδη, όταν παρουσιάζει την Ιοκάστη να λέει ότι οι θνητοί δεν κατέχουν την περιουσία ως ατομική τους ιδιοκτησία: ανήκει στους θεούς και οι θνητοί απλώς έχουν τη φροντίδα της· οι θεοί την παίρνουν πί­σω όποτε το θελήσουν (Φοίνισσες 555-7). Θα επιστρέψω σε λίγο στο θέμα της φιλανθρωπίας, το οποίο χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, και έχω επίσης κάτι να ισχυριστώ για το ζήτημα της επάρκειας ή του πλεονάσματος περιουσίας. Θα πρέπει όμως να συμπληρώσω πρώ­τα κάτι σχετικά με τη γενική άποψη των πρώτων χριστια­νών όσον άφορα την κατοχή περιουσίας. Τα λόγια του Ιη­σού προς τον πλούσιο άντρα που ζητούσε την αιώνια ζωή[1], τα όποια σχολίασα πιο πάνω, δεν αγνοήθηκαν τελείως. Φαίνεται όμως ότι η χωρίς προσδιορισμούς εκδοχή του Μάρκου και του Λουκά πολύ βολικά ξεχάστηκε, και τα λόγια του Ιησού διαβάζονταν πάντα στην εκδοχή του Ματ­θαίου (19:21): εδώ, ο λόγος ει θέλεις τέλειος είναι προη­γείται της οδηγίας να πουλήσει ο πλούσιος τα πάντα και να τα δώσει στους φτωχούς. Δεκάδες εδάφια εντόπισα στους Πατέρες, δεν έχω δει όμως ούτε ένα που να προσέχει τη διαφορά ανάμεσα στο κείμενο του Ματθαίου και στα κεί­μενα των Μάρκου και Λουκά. Ήταν τόσο απόλυτη η άρ­νηση να αναγνωρίσουν την ύπαρξη οποιασδήποτε άλλης εκ­δοχής έκτος από του Ματθαίου, ώστε όταν ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς στο έργο του Τις ο σωζόμενος πλούσιος; παρουσιάζει εκτενώς τη διήγηση του Μάρκου στο κείμενο του σαφώς ως πηγή του, εισάγει το ει θέλεις τέλειος εί­ναι του Ματθαίου (στο σημείο που αντιστοιχεί με το Κατά Ματθαίον 19:21) χωρίς καμία ένδειξη ότι αυτά τα λόγια δεν υπάρχουν στο Ευαγγέλιο του Μάρκου. Ο Ιωάννης Χρυσόστομος επίσης επιμένει να αναδείξει την υποθετική πρό­ταση, και εξηγεί ότι ο Ιησούς δεν είπε απλώς στον πλού­σιο άντρα υπάγε πώλησαν σου τα υπάρχοντα- στην πραγ­ματικότητα ο Ιωάννης επιμένει ιδιαίτερα, προεκτείνοντας τα λόγια του Ιησού ως έξης: επί τη ση τίθημι γνώμη, σε κύριον ποιώ της προαιρέσεως, ουκ εις ανάγκην άγω. (Το αφήνω στη θέληση σου. Σου δίνω πλήρη δυνατότητα να επιλέξεις. Δεν σου επιβάλλω καμία υποχρέωση.) Έτσι, παραθέτοντας τα λόγια του Ιησού με τον προσδιορισμό της εκδοχής του Ματθαίου, οι Πατέρες μπόρεσαν να εκμε­ταλλευτούν την καθιερωμένη διάκριση ανάμεσα στην ηθι­κή «επιταγή» και τη «συμβουλή»: η διαταγή να τα που­λήσουν όλα οι πλούσιοι έγινε, κυριολεκτικά, μια «συμ­βουλή για την τελειότητα». Και νομίζω ότι μετά την άνοδο του μοναχισμού, τον τέταρτο αιώνα, υπήρχε μια τάση να θεωρούν ότι το ει θέλεις τέλειος είναι αναφέρεται ουσιαστικά στην υιοθέτηση του μοναχικού βίου: έτσι, όταν ο Ιερώνυμος προσπαθεί φορτικά να πείσει τον πλούσιο φίλο του Ιουλιανό ότι είναι επιθυμητό να ξεφορτωθεί όλα του τα υπάρχοντα (φυσικά, πάλι με βάση το κείμενο του Ματ­θαίου που εξετάσαμε), ξεκάθαρα τον συμβουλεύει να γίνει μοναχός.

Επιστρέφουμε τώρα στη φιλανθρωπία. Υπάρχει πλη­θώρα μαρτυριών για τη μεγάλη σημασία που απέδιδαν στη φιλανθρωπία οι πρώτοι χριστιανοί στοχαστές, και θα ήταν πλεονασμός να τις παραθέσω. Θα ασχοληθώ με δύο χω­ρία, ενός λατίνου και ενός έλληνα Πατέρα^- και οι δύο το­νίζουν τον εξιλεωτικό χαρακτήρα της φιλανθρωπίας, επι­δεικνύοντας έτσι τις ιουδαϊκές ρίζες της χριστιανικής σκέ­ψης σε αυτόν τον τομέα. Ο Οπτατός, στο έργο του κατά των δονατιστών, είχε την ευκαιρία να παραπέμψει στη φι­λανθρωπία μιλώντας για την επίσκεψη κάποιων αυτοκρα­τορικών απεσταλμένων (του Μακαρίου και άλλων) στην Αφρική το 347, με σκοπό την οργάνωση συσσιτίων που παρείχε ο αυτοκράτορας Κώνστας. Στην αρχή ισχυρίζε­ται, με βάση το εδάφιο Παροιμίαι 22:2, ότι ο Θεός είχε δημιουργήσει και τους φτωχούς και τους πλούσιους, και κατόπιν εξηγεί ότι ο Θεός είχε έναν πολύ καλό λόγο για να εδραιώσει αυτή τη διάκριση: φυσικά ήταν απόλυτα δυ­νατό γι’ αυτόν να προσφέρει και στις δύο κοινωνικές τάξεις ταυτόχρονα, άλλα αν το είχε κάνει, ο αμαρτωλός δεν θα εί­χε καμία δυνατότητα να εξιλεωθεί για τα αμαρτήματα του («si ambobus daret, peccator quae sibi succurreret invenire non posset»). Για να φτάσει στην καρδιά του επιχειρήματος του, ο Οπτατος παραθέτει αυτό που θεωρούσε άλλο ενα εμ­πνευσμενο και κανονικό έργο, τη Σοφία Σιράχ (3:30): πυρ φλογιζόμενον αποσβέσει ύδωρ, και ελεημοσύνη εξιλάσεται αμαρτίας (Ακριβώς όπως το νερό σβήνει τη φωτιά, έ­τσι και η ελεημοσύνη συγχωρεί την αμαρτία.) Αργότε­ρα, η θεολογία της φιλανθρωπίας —αν μπορώ να την απο­καλέσω έτσι— ίσως έγινε πιο εκλεπτυσμενη (η παρουσία­ση της όμως υπερβαίνει τα όρια της δικής μου έρευνας), άλλα όποτε γίνεται λόγος για φιλανθρωπία σπάνια απου­σιάζει η αντίληψη ότι μπορεί να αποτελεί την εξιλέωση για την αμαρτία. Αυτό σίγουρα ισχύει για το δεύτερο παράδειγ­μα της χριστιανικής αντίληψης περί φιλανθρωπίας, προερ­χόμενο από έναν έλληνα Πατέρα. Πρόκειται για το έργο του Κλήμεντα του Άλεξανδρέα το όποιο είναι γνωστό με τον τίτλο Τίς ο σωζόμενος πλούσιος;· μάλιστα είναι η πρωιμότερη πραγματεία που προσφέρει μια λεπτομερή δικαιο­λόγηση της ιδιοκτησίας από χριστιανούς, και είναι ίσως το σημαντικότερο έργο του είδους του. Ο Κλήμης παρουσιά­ζει με ιδιαίτερη εύγλωττία το επιχείρημα Ότι η φιλανθρω­πία μπορεί στην πραγματικότητα να εξαγοράσει τη σωτη­ρία και αναφωνεί: ώ καλής εμπορίας, ώ θείας αγοράς («Τί θαυμάσιο εμπόριο! Τί θεϊκή ανταλλαγή!»). Περιττό να πούμε ότι η φιλανθρωπία πολλές φορές έπαιζε σημαντικό ρόλο στη μετάνοια. Πάντως, φαίνεται ότι οι πλούσιοι κα­τέφευγαν πολύ συχνά στην πράξη αυτή σαν ένα τρόπο αυ­τοδιαφήμισης, αντίθετα από την αξιοθαύμαστη προτρο­πή του Ιησού (Κατά Ματθαίον 6:1-4).

Η στάση των πρώτων χριστιανών απέναντι στην ιδιο­κτησία, όπως την περιέγραψα, επιδέχεται πολύπλευρη κρι­τική. Θα επικεντρώσω το ενδιαφέρον μου σε δύο πλευρές στις οποίες αποδεικνύεται τώρα όχι και τόσο ικανοποιητι­κή: πρώτον, στον υπερβολικά σημαντικό ρόλο που απέδι­δε στη φιλανθρωπία- και δεύτερον, στην αντίληψη ότι η ε­πάρκεια πλούτου ήταν ακίνδυνη, έστω και αν το πλεόνα­σμα ήταν επικίνδυνο.

Φυσικά, μέχρι πολύ πρόσφατα, η φιλανθρωπία γινόταν αποδεκτή από τη μεγάλη πλειονότητα ως κάτι απόλυτα αξιοθαύμαστο. Μόνο στη δική μας γενιά πολλοί άνθρωποι άρχισαν να επικρίνουν έντονα την όλη ιδέα της οργανωμένης φιλανθρωπίας εντός μιας κοινότητας ως γιατρικό για τα κοινωνικά δεινά, όχι μόνο επειδή παρέχει στον δωρητή μια ηθική δικαίωση της προνομιούχας θέσης του, αλλά και ε­πειδή γίνεται αντιληπτή από τον αποδέκτη όλο και περισ­σότερο ως κάτι υποτιμητικό, που θίγει την ανθρώπινη αξιο­πρέπεια — ένα αίσθημα το οποίο κατανοώ απόλυτα. (Σύμ­φωνα με την κρατούσα αντίληψη του «κράτους πρόνοιας», ο καθένας συνεισφέρει αν μπορεί· και λαμβάνει, ό,τι λαμβά­νει, όχι ως φιλανθρωπία, άλλα ως κοινωνικό δικαίωμα — μια θεμελιακά διαφορετική αντίληψη.) Κατά συνέπεια, η φιλανθρωπία, για την οποία οι πρώτοι χριστιανοί τόσο υπερηφανεύονταν, φαίνεται σε πολλούς από εμάς σήμερα πολύ λιγότερο ελκυστική από ό,τι παρουσιαζόταν στην εποχή της και στους αιώνες που ακολούθησαν. Η άλλη κριτική που θέλω να ασκήσω στη στάση των πρώτων χριστιανών απέναντι στην ιδιοκτησία είναι ότι η έννοια της «επάρκει­ας» περιουσίας, όποτε εμφανιζόταν, έμενε πάντα αόριστη, και ο καλύτερος προσδιορισμός της ήταν κάποια ανακριβής φόρμουλα όπως: «non plus quam necesse est» («μην έχεις περισσότερα από όσα χρειάζεσαι»). Το αποτέλεσμα ήταν ότι, έκτος από τον πολυεκατομμυριούχο της αρχαιότητας, κανένας δεν πίστευε ότι διέθετε πλεόνασμα. Ο Πλίνιος ο Νεότερος ισχυριζόταν ότι είχε μόνο μια «μέτρια περιουσία» («Sunt quidem omnino nobis modicae facultates», Epistula ii.4.3)· και όμως η περιουσία του δεν ήταν λιγότερη από 20 εκατομμύρια σηστέρτιους, και συγκαταλέγεται ανάμεσα στις δύο ή τρεις δεκάδες πλουσιότερων Ρωμαίων που γνω­ρίζουμε από την εποχή της Ηγεμονίας, αν και τα περι­ουσιακά του στοιχεία δεν ξεπερνούσαν το ένα δέκατο πέμ­πτο ή το ένα εικοστό των αγαθών που αποδίδονταν στους πλέον εύπορους, οι όποιοι ίσως είχαν στην ιδιοκτησία τους τριακόσια ή τετρακόσια εκατομμύρια, χωρίς να φτάνουν βέβαια τον πλούτο των μεγάλων αυτοκρατορικών οικογε­νειών. Οι μεγάλες περιουσίες έγιναν ακόμα μεγαλύτερες τον τέταρτο και τον πέμπτο αιώνα, και εκείνη την εποχή ήταν ακόμη πιο εύκολο για τους εύπορους να πιστεύουν ότι κατείχαν μόνο «μέτριες περιουσίες».

Σχεδόν όλες οι μεγάλες μορφές των γραμμάτων και της θρησκείας υποστήριζαν (με μικρές παραλλαγές) την ορθό­δοξη χριστιανική θέση που μόλις περιέγραψα: στη Δύση, ο Ειρηναίος (που βέβαια σκεπτόταν και έγραφε ελληνικά), ο Τερτυλλιανός, ο Κυπριανός, ο Λακταντιος, ο Ιλάριος Πικταβίου (Πουατιέ), ο Ιερώνυμος, ο Αυγουστίνος και ο Ιωάννης Κασσιανός· στην Ανατολή, ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, ο Γρηγόριος Νύσσης, ο Γρηγόριος Ναζιανζηνός, ο Ιωάννης Χρυσόστομος και ο Θεοδώρητος. Μέχρι τώρα έχω βρει τρεις μερικές εξαιρέσεις ανάμεσα στους μη αι­ρετικούς συγγραφείς. Τον πρώτο, τον Ωριγένη, νομίζω ότι δεν τον γνωρίζω πολύ καλά για να δώσω καλή περίληψη της στάσης του. Παρατήρησα όμως ότι ο Ωριγένης αρνή­θηκε, για παράδειγμα, να αποδεχτεί προσευχές για προσωρινά ευεργετήματα οποιουδήποτε είδους και ότι, αν­τίθετα με τον Κλήμεντα, δεν προσπάθησε να ερμηνεύσει αλληγορικά τα βιβλικά εδάφια τα όποια επιτίθενται στον πλούτο, και κατά λέξη εκείνα που συνήθως παρατίθενται για να αποδειχτεί ότι τον επιτρέπουν — για την ακρίβεια, έκανε ακριβώς το αντίθετο. Θα έλεγα ότι η ίδια η ιδέα του πλούτου έκανε τον Ωριγένη να αισθάνεται αμηχανία· επίσης επιμένει ότι οι Ιερείς θα πρέπει να απαρνηθούν όλη τους την περιουσία. Λίγο πολύ το ίδιο ισχύει και για τη δεύτερη εξαίρεση, τον Βασίλειο, στου οποίου τα γραπτά εμφανίζονται αντιφάσεις που δεν εξηγούνται παρά μόνο αν παραδεχθούμε ότι ο Βασίλειος, ο όποιος σκεφτόταν από­λυτα ως μοναχός, μερικές φορές εφάρμοζε στον εξωτερικό κόσμο ηθικούς κανόνες που, στην πραγματικότητα, ήταν εφαρμόσιμοι μόνο σε μια μοναστική κοινότητα, στην οποία η αποκήρυξη εξολοκλήρου της ατομικής ιδιοκτησίας ήταν δυνατή με έναν τρόπο πρακτικά αδύνατο για τον ελληνο­ρωμαϊκό κόσμο εν γένει. Η τρίτη εξαίρεση, ένα όνομα που προκαλεί μάλλον έκπληξη, είναι ο Αμβρόσιος, σίγου­ρα ένας από τους πλέον επιφανείς χριστιανούς Πατέρες, από κοινωνική άποψη — ήταν μέλος της συγκλητικής αρι­στοκρατίας, γιος του έπαρχου του πραιτωρίου της Γαλα­τίας και, την εποχή του διορισμού του στην επισκοπή του Μεδιόλανου το 374, διοικητής της επαρχίας της Αιμιλίας και Λιγυρίας, της οποίας το Μεδιόλανο ήταν πρωτεύουσα. (Δεν γνωρίζω κανέναν άλλον Πατέρα που να ήταν κοινω­νικά αντάξιος του, έκτος από τον Παυλίνο της Νώλης.) Ο Αμβρόσιος είναι ιδιαίτερα ασυνεπής στη στάση του απέναντι στα δικαιώματα περιουσίας. Κάποιοι σύγχρονοι ευ­ρωπαίοι μελετητές, στην προσπάθεια τους να τον περισώσουν από κάποιο αποτρόπαιο παράπτωμα, όπως πίστη στον «κομουνισμό» (μια μονογραφία τιτλοφορείται preteso comunismo di San Ambrogio), έχουν δώσει μάλλον διεστραμμένες ερμηνείες μερικών γραπτών του, ειδικά ενός χωρίου στο έργο του De officiis ministrorum—Περί υπουρ­γικών καθηκόντων (i. 132)— το όποιο περιλαμβάνει τα λόγια: «usurpatio ius fecit privatum». To γεγονός είναι ότι σε τέτοια εδάφια ο Αμβρόσιος δείχνει μεγάλη αμηχανία σχετικά με το θέμα των δικαιωμάτων περιουσίας. Παρ’ όλα αυτά εξηγεί αλληγορικά τη δήλωση του Ιησού, που υπάρχει και στους τρεις ευαγγελιστές (Κατα Μάρκον 10:25· Κατά Ματθαίον 19:24. Κατα Λουκάν 18:25), ότι εί­ναι ευκολότερο για μια καμήλα να περάσει μέσα από το μάτι μιας βελόνας παρά για έναν πλούσιο να εισέλθει στη βασιλεία του Θεού^- επίσης λέει ότι δεν είναι πάντα η φτώχεια (paupertas) ιερή (sancta) ούτε όλα τα πλούτη (divitiae) αναγκαστικά εγκληματικά (criminose), και ότι στους καλούς ανθρώπους τα πλούτη μπορεί να είναι συνεπικουρία αρετής (adiumenta virtutis)· και φυσικά αποδέχεται τη φιλανθρωπία ως τη μεγάλη πανάκεια με την οποία μπορεί να απομακρυνθεί το στίγμα του πλούτου: μόνον έτσι μπορούν τα πλούτη να γίνουν «λύτρα της ζωής ενός άνθρωπου» και «σωτηρία της ψυχής», διότι η φιλανθρω­πία «αποκαθαίρει από την αμαρτία». Έτσι, ο Αμβρό­σιος λέει ότι ο Θεός ήθελε όλη η γη και τα προϊόντα της να είναι κοινή ιδιοκτησία όλων των ανθρώπων, και συνεχίζει «sed avaritia possessionum iura distribuit», αλλά παρ’ όλα αυτά αποδέχεται την υπάρχουσα κατάσταση, με την προϋπόθεση ότι ο κάτοχος περιουσίας ελεεί τους φτωχούς. Η στάση του παρουσιάζεται με σαφήνεια σε ένα χωρίο του έργου του De Helia et ieiunio (76), όπου ο Αμβρόσιος λέει στον αμαρτωλό να λυτρωθεί από τις αμαρτίες του με τα δικά του χρήματα, χρησιμοποιώντας έτσι το ένα δηλητήριο για να εξουδετερώσει το άλλο: «Et venenum frequenter antidoto temperatur, hoc est veneno venenum excluditur, veneno mors repellitur, vita servatur» — ο ίδιος ο πλούτος εί­ναι ένα δηλητήριο, άλλα η φιλανθρωπία, που εξαγνίζει από την αμαρτία, μετατρέπει τον πλούτο σε αντίδοτο της αμαρτίας!

Φαίνεται ότι ο Αυγουστίνος δεν είχε προβληματιστεί ιδιαίτερα με τα δικαιώματα ιδιοκτησίας. Με τη χαρακτη­ριστική του ευφυΐα αντλεί ένα επιχείρημα υπέρ αυτού του δικαιώματος ακόμη και από την παραβολή του Λαζάρου: ο Λάζαρος, μας λέει, πήγε στους κόλπους του Αβραάμ· ο Αβραάμ, ωστόσο, ήταν πλούσιος! (Όπως δείχνουν αυτό και πολλά άλλα εδάφια, το επίπεδο επιχειρηματολο­γίας σε αυτόν τον τομέα δεν είναι πάντα υψηλό, και ίσως κάποιοι αισθάνονται συμπάθεια για τον πελαγιανό που έ­στρεψε ένα από τα αγαπημένα όπλα του Αυγουστίνου ε­ναντίον του, προτείνοντας μια συμβολική ερμηνεία του Α­βραάμ στην παραβολή!) Μερικές φορές τον τέταρτο αιώ­να, οι φτωχοί προειδοποιούνται ότι δεν πρέπει να νομίζουν πως μπορούν να πάρουν την πρωτοβουλία και να απαιτήσουν ακόμη και το ελάχιστο για τη διαβίωση τους από χρι­στιανούς που έχουν τεράστια περιουσία. Δύο αιώνες νωρί­τερα, ο Ειρηναίος, παραθέτοντας από τις Γραφές το παράλληλο εδάφιο των Ισραηλιτών που «λαφυραγώγησαν τους Αιγυπτίους» την εποχή της Εξόδου, είχε εκφράσει κά­ποια συμπάθεια για τον άνθρωπο που, αφού είχε υποχρε­ωθεί να προσφέρει χρόνια αναγκαστικής εργασίας σε κά­ποιον άλλον, έφυγε παίρνοντας ένα μικρό κομμάτι της πε­ριουσίας του. Αλλά ο Γρηγόριος Νύσσης πολύ προσε­κτικά δείχνει ότι καμία τέτοια πρωτοβουλία δεν μπορεί να δικαιολογηθεί απλώς και μόνο με το να επικαλείται κανείς ως προηγούμενο τη «λαφυραγώγηση των Αιγυπτίων» κατά την Έξοδο.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να αναφέρω ένα μικρό χω­ρίο το όποιο γενικά δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό και ίσως εκπλήξει όσους θυμούνται ότι ο Άγιος Κυπριανός και άλ­λοι δυτικοί επίσκοποι είχαν καταδικάσει τους libellatici του διωγμού του Δέκιου. Αυτοί οι libellatici είχαν αγορά­σει πιστοποιητικά που βεβαίωναν ψευδώς ότι είχαν συμ­μορφωθεί με την αυτοκρατορική διαταγή για θυσία και αντιμετωπίστηκαν ως πεπτωκότες, μολονότι το σφάλμα τους ήταν λιγότερο σοβαρό από ό,τι εκείνων που είχαν πραγματικά θυσιάσει ή προσφέρει θυμίαμα. Το χωρίο που έχω υπόψη μου είναι ο κανόνας IB’ στην Κανονική επιστο­λή που εκδόθηκε το Πάσχα του 306, την εποχή του Μεγάλου Διωγμού, από τον άγιο Πέτρο, επίσκοπο Αλεξαν­δρείας, και η οποία απάλλασσε από οποιοδήποτε θρη­σκευτικό παράπτωμα αυτούς που είχαν εξαγοράσει ασυλία από τη θυσία, με το αιτιολογικό ότι είχαν υποστεί απώ­λεια περιουσίας για να σώσουν την ψυχή τους. Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι εδώ υπάρχει μια αρκετά διαφορετική (και σίγουρα πολύ πιο συνετή) στάση από αυτήν που επικρά­τησε στη Δύση την εποχή του διωγμού του Δέκιου, μόλις μισό αιώνα νωρίτερα. Όπως έχουν τα πράγματα, οι μαρ­τυρίες μας από τη Δύση αφορούν μόνο το διωγμό του Δέ­κιου, ενώ από την Ανατολή μόνο το Μεγάλο Διωγμό. Ωστόσο έχω υποστηρίξει άλλου ότι μπορούμε να χρησιμοποι­ήσουμε τα δύο είδη μαρτυριών μαζί, και να συμπεράνουμε ότι στην Ανατολή η εξαγορά ασυλίας από τη θυσία δεν θε­ωρούνταν αμάρτημα σε κανέναν από τους δύο διωγμούς.

Αν αγνοήσουμε κάποια χωρία στα πρώιμα Ιουδαιοχριστιανικά γραπτά, μόνο στους αιρετικούς βρίσκουμε μια άνευ όρων αποκήρυξη της ατομικής ιδιοκτησίας. Φυσικά, συνή­θως δεν γνωρίζουμε τίποτα για τα επιχειρήματα τους, καθώς όλες οι πληροφορίες μας προέρχονται από ορθοδόξους οι όποιοι καταδικάζουν τις απόψεις των αιρετικών. Σε αύτη την κατηγορία υπάρχουν τέσσερις ή πέντε τάσεις αιρετι­κής σκέψης. Καταρχάς το έργο του δεύτερου αιώνα Περί δι­καιοσύνης, το όποιο ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς αποδίδει στον Επιφάνη και στο όποιο επιτίθεται χαρακτηρίζοντας το γνωστικό της καρποκράτειας σχολής· το έργο επιχειρημα­τολογεί όχι μόνον υπέρ της ισότητας και της κοινής περιου­σίας, άλλα και υπέρ της κοινοκτημοσύνης των γυναικών μολονότι πρέπει να πω πως ασπάζομαι την άποψη που προτάθηκε πρόσφατα ότι οι βιογραφικές και ιστορικές πλη­ροφορίες που δίνει ο Κλήμης για τον συγγραφέα αυτού του έργου είναι αναξιόπιστες, αν και οι παραπομπές που αντλεί από το κείμενο είναι γνήσιες. Νομίζω μάλιστα ότι το εν λόγω έργο δεν είχε καμία σχέση με το γνωστικισμό ή τις χριστιανικές αιρέσεις. Θα κάνω μόνο μια σύντομη αναφορά στις ασήμαντες αν και πολυσυζητημένες ψευδο-Κλημεντιες Ομιλίες, η 15η από τις οποίες περιέχει υλικό που αρνείται το δικαίωμα ιδιοκτησίας σε όσους έχουν επιλέξει την ουρά­νια βασιλεία- επιτρέπει μόνο το νερό, το ψωμί και ένα μο­ναδικό ένδυμα και επιμένει ότι η κατοχή οποιασδήποτε άλλης ιδιοκτησίας θα ήταν αμάρτημα, το όποιο θα εξαλει­φόταν μόνο με την απάρνηση αυτής της ιδιοκτησίας.

Ανάμεσα στους γνήσιους αιρετικούς χριστιανούς συγκατα­λέγονται οι οπαδοί του Ευσταθίου Σεβάστειας (της Αρ­μενίας) που καταδικάστηκαν στη Συνοδική επιστολή της Συνόδου της Γάγγρας, στο μέσον του τέταρτου αιώνα, ε­πειδή αρνούνταν τη δυνατότητα σωτηρίας στους πλουσίους που δεν απαρνούνταν όλα τους τα υπάρχοντα. Υπάρχουν επίσης οι δυϊστές του τέταρτου αιώνα, τους οποίους απο­κηρύσσει ο Κύριλλος Ιεροσολύμων. Αυτοί απέρριπταν την κατοχή ιδιοκτησίας και όλα τα άλλα φυσικά πράγματα, με το αιτιολογικό ότι ανήκουν στη σφαίρα του διαβόλου. Τέλος, υπάρχουν οι διάφορες ασκητικές ομάδες που περι­γράφονται ως εγκρατητές και ήκμασαν κυρίως στη Μικρά Ασία, όπως οι αποστολικοί ή άποτακτικοι, στους οποίους επιτίθεται ο Επιφάνιος στο Πανάριον τη δεκαετία του 370, διότι κήρυτταν ότι η απόλυτη άρνηση της ιδιοκτησίας (όπως και του γάμου) ήταν μια αναγκαιότητα για όλους τους χριστιανούς. Δυστυχώς δεν έχουμε λεπτομέρειες των επιχειρημάτων με τα όποια αυτές οι σχισματικές ομά­δες προσπάθησαν να δικαιολογήσουν την ερμηνεία των Γραφών εναντιωνόμενες στην ορθόδοξη θέση. Κατάφερα να ανακαλύψω μόνο ένα σωζόμενο έργο το όποιο επιχει­ρηματολογεί επί μακρόν υπέρ της άποψης ότι και μόνο η κατοχή πλούτου δημιουργεί τάση προς αμαρτία, κι ότι εί­ναι καλύτερα να απαλλαγεί κανείς από όλα του τα υπάρ­χοντα. Πρόκειται για ένα έργο που γράφτηκε πιθανότατα την πρώτη δεκαετία του πέμπτου αιώνα και φέρει τον τίτ­λο Dedivitiis (Περί πλούτου). Ανήκει σε μια ομάδα πελαγιανών έργων τα όποια εξέδωσε ο Caspari το 1890. Ο de Plinval το αποδίδει στον ίδιο τον Πελάγιο, ενώ άλλοι με­λετητές σε έναν από τους οπαδούς του: στον Φαστίδιο, τον Κελέστιο ή τον Άγρίκολα. Το έργο αυτό έχει συζητηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια. Θα παρατηρήσω μόνο ότι, παρόλο που η αξιοθαύμαστη ετούτη πραγματεία όντως συνιστά να απαλλαγεί κανείς από όλη του την περιουσία («με­ταφέροντας την από τη γη στον ουρανό», xix.4), δεν κατα­δικάζει τη sufficientia (επάρκεια), και τον πλούτο ακόμη δεν τον θεωρεί ως πραγματικό αμάρτημα (vii.5) άλλα ως τυχαίο, peccandi occasio (xix.3), κάτι που είναι πολύ πιθα­νόν να καταλήξει σε αμάρτημα. Αν τηρήσουμε τις εντολές της Καινής Διαθήκης, τότε per divitiarum contemptum, peccatorum aufertur occasio (x.l) («με την περιφρόνηση του πλούτου χάνεται η ευχέρεια διάπραξης αμαρτιών»). Το πιο ριζοσπαστικό εδάφιο καταλήγει να θεωρεί ότι είναι εξαιτίας των λίγων πλουσίων που υπάρχουν τόσο πολλοί φτωχοί: pauci divites pauperum causa sunt multorum («λίγοι πλούσιοι είναι η αιτία πολλών φτωχών») · γι’ αυτό ορίζει tolle divitem etpauperem non invenies (xii.2) («απαλλαγείτε από τους πλουσίους και δεν θα υπάρχει κανείς φτωχός»). Ωστόσο δεν υπάρχει ούτε μία λέξη στο κείμενο που να δη­λώνει ότι αυτός ο επιθυμητός στόχος μπορεί να επιτευχθεί με οποιοδήποτε άλλο μέσο έκτος από τη θρησκευτική πει­θώ^- και —πράγμα μάλλον περίεργο— δεν υπάρχει καμία επίκληση στον «αρχέγονο κομουνισμό» (αν μπορώ να τον αποκαλέσω έτσι) της πρώτης αποστολικής κοινότητας στην Ιερουσαλήμ. Μάλιστα, ο συγγραφέας του έργου πουθενά δεν επικαλείται την κοινοκτημοσύνη περιουσίας, ακό­μα και ως υποθετικό ιδανικό. Δεν γνωρίζω καμία πηγή που να μαρτυρεί ότι πελαγιανός ζήτησε ποτέ τη μεταρρύθμιση κοσμικών θεσμών. Θα προσθέσω μόνο ότι το έργο Dedivitiis, πέρα από ορισμένα υπερβολικά ευφυή επιχειρήματα και τη συνηθισμένη πληθωρική ρητορεία, μου φαίνεται πο­λύ καλύτερη προσέγγιση της σκέψης του Ιησού, όπως αύτη εκφράζεται στα Ευαγγέλια (ιδίως του Λουκά), συγκρι­νόμενη με το βασικό έργο της ορθόδοξης πλευράς Τις ο σωζόμενος πλούσιος; του Κλήμεντα, στο όποιο παρέπεμψα παραπάνω. Φυσικά, ο Κλήμης χρησιμοποιεί επιδέ­ξια, και εδώ και αλλού, την αλληγορική μέθοδο ερμηνεί­ας η οποία είχε επινοηθεί από εθνικούς έλληνες στοχαστές κατά την κλασική περίοδο και τελειοποιήθηκε από τον ελ­ληνιστικό ιουδαϊσμό όσον άφορα την Παλαιά Διαθήκη (ο Φίλων παρέχει κάποια αξιοθαύμαστα παραδείγματα) · αυ­τός ο τύπος ερμηνείας ευδοκίμησε υπερβολικά, ιδίως στην Αλεξάνδρεια. Ο Κλήμης δεν διστάζει να χρησιμοποιή­σει το επιχείρημα (κεφ. 13) ότι μόνο αν ένας άνθρωπος κα­τέχει κάποια περιουσία μπορεί να κάνει τα πράγματα που απαιτεί ο Κύριος: να ταΐσει τους πεινασμένους και να ποτί­σει τους διψασμένους, να ντύσει τους γυμνούς και να φρον­τίσει τους άστεγους — όπως ο Ζακχαίος και άλλοι φιλοξέ­νησαν τον ίδιο τον Κύριο (Κατά Λουκάν 19:1-10). «Τι μοιρασιά (κοινωνία) θα έμενε μεταξύ των ανθρώπων», διερωτάται «εάν κανείς δεν είχε τίποτε;». Αυτό τουλάχιστον δεν είναι τόσο σαθρό όσο το απόσπασμα στο όποιο ο Αρι­στοτέλης (Πολιτικά ii.5, 1263b 5-14) υποκρίνεται ότι η μέγιστη χαρά του να κάνει κανείς καλό στους φίλους, στους φιλοξενούμενους ή στους συντρόφους είναι δυνατή μόνο ό­ταν υπάρχει ατομική ιδιοκτησία — θαρρείς και η απλοχε­ριά ή η γενναιοδωρία μπορεί να εκφραστεί μόνο με τη μορ­φή υλικών ευεργεσιών.

---

[1] Ευκολωτερον εστίν κάμηλον δια τρυπήματος ραψίδος διελθείν ή πλούσιον εισελθείν εις την βασιλείαν του Θεού, είπε ό Ιησούς, όταν ο άνθρωπος που είχε μεγάλα πλούτη και επιζητούσε την αιώνια ζωή έφυγε απαρηγόρητος διότι ο διδάσκαλος του είχε πει να πουλήσει όλα τα υπάρχοντα του και να τα δώσει στους φτωχούς. (Παρεμπιπτόντως, αύτη η ιστορία α­ναφέρεται συχνά σήμερα ως η παραβολή του πλούσιου νεα­νίσκου, όπως τον αποκαλεί ό Ματθαίος· άλλα ο Μάρκος και ο Λουκάς καθιστούν σαφές ότι δεν θεωρούσαν τον πλού­σιο νέο!) Σε ένα σημείο η περιγραφή του Ματθαίου δια­φέρει ριζικά από αυτή των δύο άλλων Συνοπτικών Ευαγ­γελίων: ο Ματθαίος (19:21) εισάγει στην εντολή του Ιησού τον προσδιορισμό ει θέλεις τέλειος είναι, ο οποίος δεν υ­πάρχει ούτε στον Μάρκο (10:21) ούτε στον Λουκά (18:22). Όπως θα δούμε αμέσως παρακάτω, οι πρώτοι Πατέρες της Εκκλησίας παραθέτουν αδιακρίτως το εδάφιο με τη διατύπωση του Ματθαίου.

βλ και

Χριστιανισμός, δουλεία και ιδιοκτησία . αποσπασμα απο το ποστ του μπλογκ ΑΦΟΡΜΗ

Χριστιανισμός, δουλεία και ιδιοκτησία

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Ο καπιταλισμός είναι εθισμοί .Ο Ηomo economicus είναι Homo Ludens (μερικές αρχικές σκορπιες σκεψεις )

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Ο καπιταλισμός είναι εθισμοί .Ο Ηomo economicus είναι Homo Ludens (μερικές αρχικές σκορπιες σκεψεις )

ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ: Για την χριστιανική προέλευση του κοσμικού ανθρωπισμού

ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ: Για την χριστιανική προέλευση του κοσμικού ανθρωπισμού

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Θαρθει μια μέρα

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Θαρθει μια μέρα

Ο ανύπαρκτος ήρωας Κωνσταντίνος Κουκίδης

Ο ανύπαρκτος ήρωας Κωνσταντίνος Κουκίδης

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: H αξεχαστη Μαλβινα και ο...(πολύ γρηγορα )....ξεχασμένος

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: H αξεχαστη Μαλβινα και ο...(πολύ γρηγορα )....ξεχασμένος

οπου ναναι Θα την βρω την δυναμη να ξανακάνω την ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΜΠΛΟΓΚ ..ΟΣΟΝΟΥΠΩ ...

διαβασα και την παροτρυνση του ΡΑΚΟΥ

''Σπάστε” τις εμμονές σας κάνοντας… ιδιωτικό blogging. Στο wordpress.com φτιάξτε ένα μπλογκ, κλειδώστε το από μηχανές αναζήτησης και αναγνώστες [Πίνακας Ελέγχου - Ρυθμίσεις - Απόρρητο: "I would like my blog to be private, visible only to users I choose"] και πείτε τον πόνο σας στα πίξελς.”
 ΣΕ ΣΧΌΛΙΟ ΤΟΥ  ΣΤΟ

Ο Ράκος κάνει “τέχνη”, ράβοντας τα κουρελάκια του… [μέρος Β΄]

04 Πώς έλυσα το αίνιγμα γραφει ο Ράκος "Lumpen" Κουρελάριος

04 Πώς έλυσα το αίνιγμα

τωρα το προσεξα : αξιζει να διαβαστει προσεκτικά :H «ιδρυτική διακήρυξη» της «Σπίθας» και γιατί πρέπει να διαβαστεί Από την ΑΝΝΑ ΦΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗ

H «ιδρυτική διακήρυξη» της «Σπίθας»

και γιατί πρέπει να διαβαστεί

Από την ΑΝΝΑ ΦΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗ

Μίκης Θεοδωράκης, Σπίθα, χ.ε., Αθήνα 2010

 

AΠΟΣΠΑΣΜΑ 

''Η πρόταση για τη δημιουργία «Κίνησης»

 

Η διακήρυξη ξεκινάει με τη δήλωση ότι «δεν» αποσκοπεί στο «σχηματισμό κόμματος» ούτε όμως «οργανωμένου λαϊκού κινήματος» και καταλήγει σε μια πρόταση που κάνει ακατανόητο σε τι αποσκοπεί. Προτείνει (α) να σχηματιστούν «ανεξάρτητες Επιτροπές Πρωτοβουλίας», «ανεξάρτητα και μακριά από το υπάρχον πολιτικό-κομματικό κατεστημένο, με επίκεντρο τον ανεξάρτητο πολίτη» και (β) αργότερα, σε ένα «μελλοντικό στάδιο» να αποχτήσουν επαφή μεταξύ τους και να «συντονιστούν». Στόχο των επιτροπών προτείνει: «την ενημέρωση, τον προβληματισμό αλλά και τη δραστηριοποίηση και την πραγματοποίηση παρεμβάσεων», ενώ στο μελλοντικό στάδιο αφού «συντονιστούν»: «να φτάσουμε στο επίπεδο δημιουργίας Επιτροπών Πρωτοβουλίας που να καλύπτουν ένα τομέα εργασίας, μια σχολή, μια συνοικία, μια πόλη, ακόμα και μια περιοχή»[5].

 

Η μεγάλη ασάφεια της οργανωτικής πρότασης θα πρέπει να οφείλεται στην αντίληψη περί «ανεξαρτησίας» που επικαλείται το «Κίνημα Ανεξάρτητων Πολιτών», καθώς απευθύνεται στους «ανεξάρτητους» πολίτες και προτείνει «ανεξάρτητες επιτροπές πρωτοβουλίας», όχι μόνο «ανεξάρτητα» αλλά και «μακριά» από όχι μόνο το «κομματικό» αλλά και το «πολιτικό» (;) κατεστημένο, με «επίκεντρο (;) τον ανεξάρτητο πολίτη». Η ακόμα ασαφέστερη πρόταση τι να κάνουν αυτές οι επιτροπές («ενημέρωση, προβληματισμό, δραστηριοποίηση και πραγματοποίηση παρεμβάσεων») είναι ακατανόητο πού οφείλεται, εφόσον μάλιστα η διακήρυξη κηρύττει την άμεση «σωτηρία» της Ελλάδας.

 

Η πολιτική ανάλυση της «Σπίθας»: οι «εχθροί του λαού»

 

Στόχος της Κίνησης είναι να σωθεί η Ελλάδα από την οικονομική κρίση, το ΔΝΤ, την εξάρτηση από τις ΗΠΑ, την ΕΕ, την εθνική ταπείνωση, τέλος από την «αποδόμηση του εθνικού, ιστορικού και παραδοσιακού μας χαρακτήρα». Έχει μια διττή λογική: ποιος φταίει για όλα τα δεινά της χώρας και τι πρέπει να γίνει. Ας αρχίσουμε από το ποιος φταίει.

Φταίνε οι ελληνικές κυβερνήσεις τόσο διαχρονικά όσο και σήμερα. Μολονότι αυτό επαναλαμβάνεται, είναι σαφής η προτίμηση να «φταίει» η σημερινή κυβέρνηση και γενικά το ΠαΣοΚ και σαφέστατο σε όλες τις σχετικές αναφορές ότι η ΝΔ φταίει κι αυτή αλλά ασύγκριτα λιγότερο. Το πρόβλημα δεν είναι η κατανομή ευθυνών στα μεγάλα κόμματα, που στο κάτω κάτω είναι πολιτική άποψη. Πρόβλημα είναι ότι δεν καταγγέλλει την κυβέρνηση για την πολιτική της αλλά για ταπεινά αισθήματα όπως «εμπάθεια». Σε κραυγαλέα αντίφαση με την πρόταση «ανυπακοής» με στόχο να ακυρωθεί το μνημόνιο, καταγγέλλει την κυβέρνηση ότι «καθυστέρησε» το δανεισμό και αντί «να σπεύσει να δανειστεί» (sic), έχασε πολύτιμο χρόνο. Αυτό δεν είναι καν το χειρότερο. Ερμηνεύει την «καταστροφική» καθυστέρηση της κυβέρνησης να προσφύγει σε δανεισμό ως εξής: προσπαθούσε, λέει, «να ρίξει τα βάρη στη ΝΔ από κομματική και μόνο (sic) εμπάθεια»[6].

Μεγαλύτερος από τις ελληνικές κυβερνήσεις ένοχος για όλα τα κακά της χώρας είναι «οι εχθροί μας, οι εχθροί του Λαού και της πατρίδας μας». Κύριος εχθρός είναι οι ΗΠΑ, δεύτερος το ΔΝΤ που εκπροσωπεί τα συμφέροντά τους, και ύστερα η ΕΕ, η Γερμανία και τέλος η Γαλλία. Με το ίδιο αδιανόητο για πολιτικό κείμενο σκεπτικό, αποδίδει και στους «εχθρούς» όχι πολιτικά κίνητρα αλλά κακόβουλα αισθήματα. Η εξωτερική τους πολιτική, κατά τη διακήρυξη, οφείλεται στην αλαζονεία τους και στο γεγονός ότι περιφρονούν τους «μικρούς και ασήμαντους (sic) λαούς». Η ΕΕ π.χ. ευθύνεται για τα δεινά της Ελλάδας επειδή είναι «ομάδα πλουσίων, που χάρη στις πολεμικές τους βιομηχανίες –δηλαδή την εξαγωγή του μαύρου θανάτου– έχουν κυρίαρχη οικονομική θέση που βλέπει αφ’ υψηλού τους υπόλοιπους μικρούς και ασήμαντους λαούς», όπως πρόσφατα ανακαλύφθηκε στο «πραγματικό –καθαρά δικτατορικού χαρακτήρα– πρόσωπο του ντουέτου Μέρκελ-Σαρκοζί»[7].

Μεγάλη ευθύνη φέρει το ΔΝΤ που είναι όργανο των ΗΠΑ. Αξιοσημείωτο είναι ότι το ΔΝΤ περιγράφεται να παίρνει μαθήματα από τη CIA ως εξής: όπως η CIA σε βασανιστήρια με αλλεπάλληλα ηλεκτροσόκ πετυχαίνει την αποδόμηση της προσωπικότητας και άρα τον πλήρη έλεγχο των ανθρώπων, έτσι και το ΔΝΤ προκαλεί σοκ με την οικονομική κρίση και έτσι πετυχαίνει τον έλεγχο των λαών ώστε να δεχτούν τα μέτρα λιτότητας για τα δάνεια[8].

Οι ΗΠΑ ευθύνονται διαχρονικά και αποκλειστικά για όλα τα πολιτικά γενόμενα στην Ελλάδα και την Κύπρο. Μολονότι οι ελληνικές πολιτικές ηγεσίες καταγγέλλονται συχνά στο κείμενο, δεν αναφέρεται η παραμικρή τους ευθύνη για πολιτικά θέματα που αποδίδονται στους «εχθρούς» με έμφαση στις ΗΠΑ. Η επιβολή π.χ. της δικτατορίας το 1967 και η επέμβαση το 1974 τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο αποδίδονται στις ΗΠΑ σαν να ήταν οι συνταγματάρχες δικτάτορες και ο αποτυχημένος μιμητής τους Σαμψών προϊόντα εισαγωγής που έστειλε κρυφά η CIA. Το αδιανόητο και εδώ δεν είναι καν αυτό, αλλά η ποιότητα των πολιτικών συλλογισμών. Όπως συστηματικά στο κείμενο η πολιτική των κρατών αποδίδεται σε κακές προθέσεις και κακόβουλα αισθήματα, η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ αποδίδεται στο «μίσος» (!) των Αμερικανών εναντίον των Ελλήνων[9].

Η πρόταση της διακήρυξης: πώς να «σωθεί» η ελληνική οικονομία

 

Την προτροπή σε «ανυπακοή» για να μην περάσουν τα μέτρα του μνημονίου, αντίθετα με τα κόμματα της Αριστεράς, η διακήρυξη την αναγνωρίζει ρητά ως κατάλυση της «συνταγματικής νομιμότητας». Δεν ασχολείται ωστόσο με τις ενδεχόμενες συνέπειές της, αρκείται να της προσδώσει ηθική νομιμότητα ονομάζοντας την κυβέρνηση «ουσιαστικά μειοψηφία». Προτείνει λοιπόν «εμείς, η συντριπτική πλειονότητα των ανεξάρτητων πολιτών», να επιδείξουμε «ανυπακοή» (με κεφαλαία) ώστε να ακυρωθεί το μνημόνιο.

Με συνέπεια ακολουθώντας το σκεπτικό ότι η πολιτική λειτουργεί με συναισθήματα, δεν προτείνει πάλη κατά του μνημονίου για να ανατραπούν οι οικονομικές του επιπτώσεις αλλά για να αρθεί η εθνική ταπείνωση. Τα μέτρα ονομάζονται «προσβολή», αλλαγές που «αποφασίζει και επιβάλλει η Τρόικα προς μέγιστο εξευτελισμό της εθνικής μας αξιοπρέπειας», που «προσβάλλει τον ελληνικό λαό και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό», «μας κάνει όλους να ντρεπόμαστε», και άρα απέναντι «στην κακοήθη προσβολή που μας γίνεται» χρειάζεται η «απάντηση ενός υπερήφανου λαού». Υπάρχουν πολλές ακόμα παρόμοιες φράσεις.

Για τους παραπάνω άσχετους με την οικονομία λόγους λοιπόν πρέπει να πολεμήσουμε το μνημόνιο. Και για να «σωθεί» η Ελλάδα, ιδού τι πρέπει να γίνει μεταξύ άλλων (διαλέγω τρεις από τις πολλές προτάσεις, τις πιο, ας πούμε, εντυπωσιακές):

(α) Να εκδικηθούμε τους «εχθρούς» που μας «προσβάλλουν» με το να σταματήσουμε αμέσως «να αγοράζουμε πολεμικά όπλα από τη Γερμανία και τη Γαλλία», (β) να μιμηθούμε την Ουγγαρία που αρνήθηκε το δάνειο του ΔΝΤ και «φορολόγησε τις τράπεζες» και (γ) «να απευθυνθούμε στη Ρωσία και την Κίνα» τόσο για όπλα, γιατί υπάρχει θέμα εθνικής άμυνας, όσο και για τη λύση περίπου όλων των οικονομικών προβλημάτων της χώρας.

Παρακάμπτω ότι η πρόταση να σταματήσουμε την αγορά όπλων από τη Γερμανία και τη Γαλλία δεν στηρίζεται σε κανένα πολιτικό ή οικονομικό ή στρατηγικό επιχείρημα, αλλά είναι εκδίκηση για την «προσβολή» που μας κάνουν. Η πρόταση να μιμηθούμε την Ουγγαρία, εκτός που είναι ακατανόητο πώς συνδυάζεται με τα υπόλοιπα, κι αυτή προβάλλεται όχι ως πολιτική αλλά σαν λεβεντιά (και μάλιστα λεβεντιά που επέδειξε η ουγγρική «επάρατη (sic) δεξιά»). Η Ουγγαρία «κέρδισε το διεθνή θαυμασμό για την τόλμη της ηγεσίας της με την άρνηση της δεξιάς ουγγρικής κυβέρνησης να συνεχίσει την πολιτική της εθνικής υποτέλειας των σοσιαλιστών προκατόχων της». Και ιδού ποιο είναι το μεγάλο οικονομικό (!) κατόρθωμα της Ουγγαρίας με την απόφαση (που ομολογώ δεν γνωρίζω) να «φορολογήσει τις τράπεζες» και να αρνηθεί δάνειο από το ΔΝΤ: «Κόντεψαν να πάνε από εγκεφαλικό όλοι μαζί, η ΕΕ, το ΔΝΤ, οι τραπεζίτες και όλα τα παράσιτα και τα “λαμόγια” του χρηματοπιστωτικού συστήματος!»[10].

Για την πρόταση να αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση με δανεισμό από τη Ρωσία και την Κίνα, αξίζει να αναδείξουμε ότι η σφοδρή στο κείμενο αγανάκτηση για την εθνική ταπείνωση δεν αφορά τον δανεισμό τον ίδιο και τις σχετικές δεσμεύσεις. Ταπείνωση είναι η επιλογή του δανειστή. Για την καταφυγή στη Ρωσία δεν υπάρχει καμία φράση που να εξηγεί γιατί η επιλογή της δεν είναι ταπείνωση. Για την Κίνα τέτοια αιτιολόγηση εμφανίζεται περιττή, γιατί παρουσιάζεται σαν επιλογή τόσο συμφέρουσα οικονομικά που φαίνεται αυτό αναιρεί την ταπείνωση.

Η πρόταση να δανειστούμε από την Κίνα συνοψίζεται στα ακόλουθα απίστευτα. Κατά «πληροφορίες» που «κυκλοφορούν στο διαδίκτυο» (sic), η Κίνα «μας πρότεινε» (sic) «να μας ξεπληρώσει όλο το δημόσιο χρέος χωρίς αντάλλαγμα (sic)» κι ακόμα «να μας δανείσει όποιο ποσό είναι αναγκαίο για τη λειτουργία της χώρας με 1%» (sic). Και ιδού το οικονομικό «σχέδιο σωτηρίας»: «… για να ολοκληρωθεί το Σχέδιο Σωτηρίας πρέπει το συντομότερο να υπάρξει μια ολιγομελής εθνική αντιπροσωπεία με το αναγκαίο εθνικό κύρος, που θα πρέπει να επισκεφθεί άμεσα … τη Μόσχα και το Πεκίνο, για να διαπραγματευθούν: τη σύναψη δανείου με το χαμηλότερο δυνατό επιτόκιο και με εξόφληση ύστερα από 20 τουλάχιστον έτη…»[11].

Το σχέδιο οικονομικής «σωτηρίας», με άλλα λόγια, θα «ολοκληρωθεί» χάρη στην ακόμα και με τον κοινό νου τουλάχιστον αξιοπερίεργη αφιλοκέρδεια, αφιλοχρηματία και οικονομική ανιδιοτέλεια της μεγάλης παγκόσμιας δύναμης που είναι η Κίνα, η οποία, «κατά πληροφορίες στο διαδίκτυο», όχι μόνο «μας» δανείζει με 1% αλλά μας δίνει επιπλέον «χωρίς αντάλλαγμα» όσα πολλά δισ. ξεπληρώνουν «όλο το δημόσιο χρέος». Ο όποιος σχολιασμός είναι προφανώς αδύνατος.

Υπάρχουν πολλά ακόμα, τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά, εξίσου απίστευτα και συχνά αντικρουόμενα μεταξύ τους. Αποδέχεται π.χ. το κείμενο ότι χρειάζονται οι «βαθιές τομές» (που κάνει η σημερινή κυβέρνηση) αλλά προτείνει «ανυπακοή» για να μην περάσουν, διότι, πρώτον, έπρεπε το ΠαΣοΚ να τις έχει κάνει νωρίτερα και διότι, δεύτερον, τις κάνει μέσω της Τρόικας «προς μέγιστο εξευτελισμό της εθνικής μας αξιοπρέπειας». Σημειωτέον ότι ο αδιανόητος συλλογισμός: μολονότι απαραίτητες, οι αλλαγές δεν πρέπει να γίνουν εφόσον καθυστέρησαν, συνοδεύεται και από τη θέση ότι η ΝΔ δεν ευθύνεται, γιατί αυτή αντικειμενικά δεν μπορούσε να τις κάνει ούτε νωρίτερα ούτε αργότερα. Παρόμοια παραδείγματα δεν έχουν τελειωμό. Η διακήρυξη προτείνει να «διώξουμε από την Πατρίδα μας την ξένη ακρίδα», «να αποχωρήσει» η Ελλάδα «από τον μηχανισμό στήριξης ΕΕ, ΔΝΤ και από το ΝΑΤΟ», να κάνουμε «απελευθερωτικό αγώνα» κατά των ΗΠΑ και πολλά άλλα (παρακάμπτω διάφορες ακρότητες όπως τις παλικαρίσιες προτάσεις να χρησιμοποιηθεί το casus belli στην εξωτερική πολιτική με τους βαλκάνιους γείτονες).

Χαριστική βολή είναι ότι η διακήρυξη κλείνει με το σύνθημα (σε κεφαλαία): «Η Ελλάδα ανήκει στην Ελλάδα και μόνο στην Ελλάδα!», που είναι ατυχέστατη γλωσσικά όσο και νοηματικά παραλλαγή του γνωστού συνθήματος του ΛΑΟΣ: «Η Ελλάδα ανήκει τους Έλληνες».''

 

Μάρκος Δραγούμης, Πορεία προς τον Φιλελευθερισμό, δεύτερη έκδοση βελτιωμένη, Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών και Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2010, σελ. 637

http://www.booksreview.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=114:2011-04-07-15-58-45&catid=49:-17-2011&Itemid=55

αποσπασματα απο την βιβλιοπαρουσιαση του  ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ

''

Η Πορεία δεν είναι ακαδημαϊκό reader φιλελεύθερης φιλοσοφικής και πολιτικής σκέψης, ούτε αναπτύσσεται οχυρωμένη πίσω από κάποια ασφαλή θεωρητική απόσταση τηρώντας την etiquette της ακαδημαϊκής σχολαστικότητας. Ένας αυστηρός ακαδημαϊκός φιλόσοφος θα είχε πολλές βάσεις για να εκτοξεύσει την κριτική του. Είναι όμως ένα πρωτότυπο έργο στιβαρής επιχειρηματολογίας και μαχητικής συνηγορίας του φιλελευθερισμού. Και συνιστά μια συναρπαστική, υψηλού επιπέδου εκλαΐκευση των φιλελεύθερων ιδεών, από ένα λαμπερό συγγραφέα, πραγματικό polymath, είδος που σπανίζει στις μέρες μας.

Παρά το εντυπωσιακό θεματικό εύρος, το ιστορικό διάνυσμα και τη στοχαστική ελευθεριότητα του βιβλίου, το έργο αναπτύσσεται με τρόπο συστηματικό, δομούμενο σε πέντε κεφάλαια, που το καθένα εξακτινώνεται σε πολλά επιμέρους εστιασμένα υποκεφάλαια. Τα τέσσερα πρώτα κεφάλαια αναφέρονται στη φιλοσοφική παράδοση και τη διεθνή εμπειρία πολιτικής εφαρμογής του φιλελευθερισμού («Το εγώ κάτοχος δικαιωμάτων και φορέας αξιών», «Νομοκρατία και άτομο», «Πώς λειτουργεί ο καπιταλισμός», «Τελοκρατία: βασίλειο των δοτών σκοπών»). Το τελευταίο, πέμπτο, κεφάλαιο αναφέρεται στον «Ελληνικό φιλελευθερισμό», ξεκινά από τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό και φτάνει ως τις μέρες μας. Εκεί η συμβολή του Δραγούμη στην υπάρχουσα κριτική βιβλιογραφία είναι η σπουδαιότερη.

Ο Μ.Δ. εντάσσεται στο κύριο ρεύμα σκέψης του κλασικού φιλελευθερισμού (Λοκ, Σμιθ, Χάγιεκ, Φρίντμαν...), σε αντιδιαστολή, για παράδειγμα, προς τον εξισωτικό φιλελευθερισμό της ρωλσιανής παράδοσης. Η Πορεία αποτυπώνει την υποκειμενική ανάγνωση του συγγραφέα, τον χειμαρρώδη ενθουσιασμό του για τις φιλελεύθερες ιδέες, την αστείρευτη πνευματική του αισιοδοξία για τις δυνάμεις του ατόμου. Οι κρίσεις και αναλύσεις του Δραγούμη για ιδέες, πρόσωπα και πράγματα δεν είναι ακίνδυνες, αποστειρωμένες και ασφαλείς, είναι μαχητικές, αιχμηρές και αμφιλεγόμενες. Είναι αδύνατο αυτό το βιβλίο να αφήσει αδιάφορο τον αναγνώστη, να μην τον ενοχλήσει ή να μην τον ενθουσιάσει. Είναι ένα έργο που σε καλεί να πάρεις θέση, συμφωνώντας ή διαφωνώντας μαζί του. Ομολογώ ότι συχνά βρέθηκα στη δεύτερη θέση. Για παράδειγμα, διαφωνώ με την κριτική του Μ.Δ. στην ιδέα της κοινωνικής δικαιοσύνης, οι υμνητικές αναφορές του στον Ρέιγκαν και τη Θάτσερ δεν με συνεπαίρνουν, βρίσκω την ανάλυση του καπιταλισμού εξιδανικευμένη και την κριτική του σοσιαλισμού κατά τόπους υπερβολική, και άλλα. Αλλά η ανάγνωση της Πορείας μεταδίδει μια γνήσια αίσθηση απόλαυσης και ευγνωμοσύνης – για την τύχη του μετέχειν στον γοητευτικό διάλογο του Μ.Δ. με τις ιδέες.

Δυο λόγια για τον συγγραφέα. Ο Μάρκος Δραγούμης, υπήρξε διακεκριμένη προσωπικότητα της Αριστεράς, εκτοπίστηκε στον Αη-Στράτη και μάλιστα εξελέγη βουλευτής της ΕΔΑ το 1958. Είχε αργότερα ηγετική συμμετοχή σε αντιδικτατορικές οργανώσεις της Αριστεράς. Μέχρι τα γεγονότα της Πράγας το 1968 και της Πολωνίας του 1970, που τον κατέπεισαν ότι ο υπαρκτός σοσιαλισμός είναι «ανεπίδεκτος βελτιώσεως, παραγωγός αθλιότητας και ανελευθερίας». Από τότε αρχίζει η πνευματική περιπέτεια του Δραγούμη με τις φιλελεύθερες ιδέες. Θα έλεγα όμως και πολύ νωρίτερα, διότι το είδος της Αριστεράς που υπηρέτησε ο Δραγούμης ήταν κατά κανόνα πολιτικά φιλελεύθερο.

 

Τραβώντας το επιχείρημα ακόμα πιο πέρα θα αποτολμούσα την υπόθεση ότι ο Δραγούμης είναι βαθιά και βιωματικά φιλελεύθερος ακριβώς διότι προέρχεται από τη μαχόμενη Αριστερά. Για δύο λόγους. Πρώτον, ως μαχόμενος αριστερός γνώρισε από κοντά την κομματική κτηνωδία του σταλινισμού και το αδιέξοδο του σοβιετικού τύπου ολοκληρωτισμού. Δεύτερον, διότι ως μαχόμενος αριστερός ήρθε στον φιλελευθερισμό από την οδό των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων και όχι από εκείνη της αγοράς. Η ελευθερία και τα δικαιώματα είναι η πεμπτουσία του φιλελευθερισμού, η αγορά είναι απλώς το σύστημα οργάνωσης. Η ελευθερία είναι αυταξία. Αντίθετα, η αγορά έχει εργαλειακή χρησιμότητα. Υπάρχει για να καθιστά δυνατή την ελεύθερη συνύπαρξη και ατομική αυτοπραγμάτωση. Ο αυτοσκοπός είναι η ελευθερία και αυτονομία του ατόμου. Το πρωτείο του ατόμου αναπτύσσει θαυμάσια ο Δραγούμης στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου. Γράφει:

Η μεγάλη παρεξήγηση εις ό,τι αφορά τις φιλελεύθερες ιδέες πρέπει να διαλυθεί εξ υπαρχής: Ο φιλελευθερισμός δεν υποστηρίζει τον ατομικισμό αλλά το άτομο, δεν υποστηρίζει τον εγωισμό αλλά την αυτονομία των πληθυντικών εγώ, δεν υποστηρίζει το κεφάλαιο αλλά τον ανταγωνισμό, δεν υποστηρίζει τον πλούτο αλλά τις ευκαιρίες πλουτισμού, δεν προάγει δικούς του σκοπούς αλλά ευκαιρίες στοχοθεσίας για όλους, δεν προωθεί δικές του αξίες αλλά τις ευκαιρίες εκπονήσεως, προβολής και υλοποιήσεως των αξιολογικών επιλογών των ατόμων. Δεν έχει δοτό ανθρώπινο πρότυπο ο φιλελευθερισμός, στο στυλ του «σοβιετικού ανθρώπου», αλλά επιδιώκει να εξασφαλίσει για κάθε άτομο τη λάμψη της προσωπικότητας, τη χαρά του διαφέρειν και την ευθύνη του βούλεσθαι. (...) Έτσι οι αξίες διαμορφώνονται στη συνείδηση των ελευθέρων ατόμων ως μείγματα απαγορεύσεων και επιταγών τις οποίες επιλέγουν τα αυτόνομα εγώ στην πορεία της ζωής τους με δική τους ευθύνη.''

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Kορη με το Ξεγυμνωμένο Κωλαράκι

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Kορη με το Ξεγυμνωμένο Κωλαράκι

The true meaning of temptation

• The true meaning of temptation
• 

Monty Python - Seduced Milkmen

• 0:57Monty Python - Seduced Milkmen

Ενας Γευσιγνωστης γαστρονόμος (πιθανόν (νεο)φιλελευθερης ηδεωλογίας) εισερχεται σε ενα σικ εστιατοριο και εκ-σωτερικευει τον εσωτερικο .....

Ενας Γευσιγνωστης γαστρονόμος (πιθανόν (νεο)φιλελευθερης ηδεωλογίας) εισερχεται σε ενα σικ εστιατοριο και εκ-σωτερικευει τον εσωτερικο το

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Γιατι δενμπορουμε ι εδώ στην Βαλκανικη Ελλάδα να εχουμε μια χαλαρη σχεση με την Μπλογκοσφαιρα, Το Ιντερνετ και τα σχετικά ( σχόλιο σε μια αξιολογη συζητηση που γινεται στου Ελικα.....)

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Γιατι δενμπορουμε ι εδώ στην Βαλκανικη Ελλάδα να εχουμε μια χαλαρη σχεση με την Μπλογκοσφαιρα, Το Ιντερνετ και τα σχετικά ( σχόλιο σε μια αξιολογη συζητηση που γινεται στου Ελικα.....)

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: To Μπλοκιγκ α Οικονομικά των Μελισσων και σχετικά με το πως πρεπει να αντιμετωπιζουμε τους κακοπροαιρετους σχολιαστες (απο ενα σχόλιο που εκανα στης Cynical)

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: To Μπλοκιγκ α Οικονομικά των Μελισσων και σχετικά με το πως πρεπει να αντιμετωπιζουμε τους κακοπροαιρετους σχολιαστες (απο ενα σχόλιο που εκανα στης Cynical)

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: The Belly of an Architect (1987)(Η Κοιλια του Αχιτεκτονα )Πίτερ Γριναγουει

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: The Belly of an Architect (1987)(Η Κοιλια του Αχιτεκτονα )Πίτερ Γριναγουει

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Τί ακριβώς είναι ο……Εθνικισμός ; ενα εξαιρετικο κέιμενο .....απο το -επίσης εξαιρετικό-Μπλογκ της Σιλια

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Τί ακριβώς είναι ο……Εθνικισμός ; ενα εξαιρετικο κέιμενο .....απο το -επίσης εξαιρετικό-Μπλογκ της Σιλια

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: ενα κειμενο του ΝΙΚΟΛΑ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ: Η νέα πολιτισμική δεξιάΑπό τις πρώτες δεκαετίες του δέκατου ένατου αιώνα η «βαθιά», αντιφιλελεύθερη δεξιά αντιλαμβάνεται τη σημασία των συναισθημάτων και των παθών στη διαμάχη των ιδεών. ..ΕΝΑ ΑΞΙΟΠΡΟΣΕΚΤΟ ΑΡΘΡΟ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: ενα κειμενο του ΝΙΚΟΛΑ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ: Η νέα πολιτισμική δεξιάΑπό τις πρώτες δεκαετίες του δέκατου ένατου αιώνα η «βαθιά», αντιφιλελεύθερη δεξιά αντιλαμβάνεται τη σημασία των συναισθημάτων και των παθών στη διαμάχη των ιδεών. ..ΕΝΑ ΑΞΙΟΠΡΟΣΕΚΤΟ ΑΡΘΡΟ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Psychoanalysis & Nationalism

Psychoanalysis & Nationalism

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Η άρνηση πληρωμής του χρέους και οι παγίδες Του Οικονομολόγου ΚΩΣΤΑ ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗ ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ αυγη

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Η άρνηση πληρωμής του χρέους και οι παγίδες Του Οικονομολόγου ΚΩΣΤΑ ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗ ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ αυγη

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Περι Βλακειας και Κακιας

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Περι Βλακειας και Κακιας

Κάτοικοι Φυλής: Μολότοφ δεν έχουν μόνο στην Κερατέα!

αποσπασμα 
''Η υπόθεση της Κερατέα επιβεβαιώνει μέχρι σήμερα ότι όποιος δεν συμμορφώνεται με τους νόμους αντί να τιμωρείται επιβραβεύεται», τονίζει στην aftodioikisi.gr αυτοδιοικητικός παράγοντας της περιοχής που, προς το παρόν, θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του. Προσθέτει δε ότι «αν ξεκινήσει ο αγώνας στη Φυλή δεν θα είναι όπως της Κερατέας αλλά θα είναι ταξικός με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει». Και καταλήγει: «Αν νομίζουν ότι εμείς εδώ δεν έχουμε μολότοφ είναι γελασμένοι».''

Ζωντανά από την Νέα Υόρκη: Νοάμ Τσόμσκι και Μάικλ Μουρ

Ζωντανά από την Νέα Υόρκη: Νοάμ Τσόμσκι και Μάικλ Μουρ

9-31 Μαΐου 2011 Εκδηλώσεις Μνήμης για τους δολοφονηθέντες βουλευτές Γρηγόρη Λαμπράκη και Γιώργη Τσαρουχά. ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΙΚΥΚΛΟ ΣΤΑ ΤΑΝΚΣ - Έκθεση Ντοκουμέντων στο Κέντρο Ιστορίας Δήμου Θεσσαλονίκης

 9-31 Μαΐου 2011

• Εκδηλώσεις Μνήμης για τους δολοφονηθέντες  βουλευτές Γρηγόρη Λαμπράκη και Γιώργη Τσαρουχά.

    

• ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΙΚΥΚΛΟ ΣΤΑ ΤΑΝΚΣ - Έκθεση Ντοκουμέντων στο Κέντρο Ιστορίας Δήμου Θεσσαλονίκης

Διοργάνωση:

• Εταιρία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ) 1940-’74 Κ.-Δ. Μακεδονίας
• Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΜ-Θ

Με την υποστήριξη των:

• Πρυτανεία ΑΠΘ, ΕΣΔΕΠ, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης ΑΠΘ, ΕΛΜΕ-Θ, ΕΔΟΘ,   ΕΝΙΘ, ΕΥΑΘ, Δήμος Μαραθώνα.

ΑΝΤΙΑΠΑΓΟΡΕΥΤΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣΣΑΒΒΑΤΟ 30 ΑΠΡΙΛΗ & ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΜΑΗ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΚΟΔΡΑ, ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ

ΑΝΤΙΑΠΑΓΟΡΕΥΤΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

LEGALIZE SALONICA PROTESTIVAL 2011

ΣΑΒΒΑΤΟ 30 ΑΠΡΙΛΗ & ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΜΑΗ

ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΚΟΔΡΑ, ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ

 

ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΤΕ ΤΙΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ

για την μείωση της βλάβης από τις εξαρτήσεις

για πιο δίκαιες και αποτελεσματικές πολιτικές περί “ναρκωτικών” ουσιών

 

Το 2ο Αντιαπαγορευτικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 30 Απρίλη  και την Κυριακή 1η Μάη, στο Πρώην Στρατόπεδο Κόδρα στον Δήμο Καλαμαριάς, σε μια συμβολική επανάκτηση του δημόσιου χώρου.

 

και τις δύο ημέρες από τις 17.00: ανοιχτό εργαστήρι  έκθεση κανναβικών σκίτσων του Γ.Κωνσταντίνου canamo/ sin papeles, έκθεση κόμιξ από τον Σταύρακα και το Θείο Τραγί,  chai shop, food & flea market,  ενημερωτικά περίπτερα, βιβλιοπωλείο, προβολές, συζήτηση, αθλοπαιδιές και δρώμενα, juggling show, κρουστά από τους Paranaue, visuals by Void Optical Art Laboratory, προβολές οικολογικού ντοκιμαντερ,  μουσική από τους (με σειρά εμφάνισης):

 

ΣΑΒΒΑΤΟ 30 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

 

LIVE STAGE (από τις 17.00)

Skary Face, Return to Litany, Περσινά Ξινά Σταφύλια, Chupakavlas, Μάυρη Μαγιονέζα, Στάθης Δρογώσης και Δραμαμίνη, Fundracar, Soulfire, Au.Do., Dj Doc

 

SOUND STATION (από τις 20.00)

Ras Chiddy, Rasta Youth, Professor Skank, Booker, Ganja Rocks, Moca Juniors, Pony Licks

 

ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΜΑΗ

 

FORREST SPIRIT AREA (από τις 14.00)

Γλέντι με απαγορευμένα ρεμπέτικα

Ανοιχτή Συζήτηση/Συνέλευση για τις νέες εξελίξεις στο θέμα της νομοθεσίας

 

LIVE STAGE (από τις 17.00)

Παντελής Παυλίδης, Lemonostifel, Baildsa Band, Λουδίας, Music Oxygen, Blues Wire, Animanation, Aba Shanti I (Jam/ UK), Boblywood

 

SOUND STATION (από τις 20.00)

Fyah Fist, X-Equippo, Northical, 12ος πίθηκος, Anna Mystic & Stefanatty, The shooz, Oxya

 

all festival visual art: void optical art lab & global eye

deco by Sofia Skoulidi

 

supported by: ΗΛΙΟΣΠΟΡΟΙ, ΚΕΝΟ ΔΙΚΤΥΟ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗΣ (ΕΛΕΥΣΥΝΑ), ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ENCOD, ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ, ΝΕΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ, ΑΚΟΑ, ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ, ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΠΟΧΗ, ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΖΕΝΙΘ, ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΝΤΙΡΡΗΣΙΩΝ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ, RASTAVIBE, 1STEP FORWARD, RENT ROOMS THESSALONIKI, ONE LOVE REGGAE IDEAS, REGGAE.GR, TECH KILLA RECORDS, TRIFILO.GR WEB RADIO, GREEK CANNABIS SOCIETY, CANNABISHELLAS.COM, TZIVANA.GR, 420.GR, SEEDERS

Ευχαριστούμε τον Δήμο Καλαμαριάς για την παραχώρηση του χώρου

 

www.legaliseprotestival.blogspot.com

 

η αλήθεια είναι η καλύτερη πρόληψη...

 

 

Σημειώσεις για συντάκτες

 

Η Θεσσαλονίκη συμμετέχει στην Ημέρα Παγκόσμιας Δράσης για την αποποινικοποίηση της Κάνναβης ως μια συμβολική διεκδίκηση για πιο δίκαιες και αποτελεσματικές πολιτικές περί «ναρκωτικών» ουσιών.

Η πραγματοποίηση του φεστιβάλ στο πρώην Στρατόπεδο Κόδρα είναι επίσης μια συμβολική δράση επανάκτησης του δημόσιου χώρου, μέσα από τη δημιουργία μιας προσωρινά αυτόνομης ζώνης, ενός φεστιβάλ για την αξιοπρέπεια, την ελευθερία, την αγάπη, την δημιουργικότητα και την ειρήνη σε ένα χώρο πρώην στρατοπέδου.

 

Τις δύο πρώτες βδομάδες του Μάη κάθε χρόνο, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι βγαίνουν στους δρόμους σε όλο τον κόσμο (περισσότερες από 320 πόλεις έχουν ήδη δηλώσει συμμετοχή φέτος - http://cannabis.wikia.com/wiki/Global_Marijuana_March_2011_map) για να διεκδικήσουν πιο ανθρώπινες, «αντιαπαγορευτικές» πολιτικές που δεν αντιμετωπίζουν την χρήση ή την εξάρτηση από ουσίες ως ποινικό αδίκημα, αλλά περιορίζουν τις βλάβες στον άνθρωπο και την κοινωνία και οδηγούν στην απεξάρτηση του χρήστη από το παράνομο εμπόριο, αποδυναμώνοντας ταυτόχρονα το τελευταίο.

 

Καλούμε τον κόσμο που θα συμμετέχει στο Αντιαπαγορευτικό Φεστιβάλ, να σεβαστεί το χώρο που θα μας φιλοξενήσει, συμβάλλοντας υπεύθυνα στην καθαριότητα και την περιφρούρηση του και ειδικά του παρακείμενου αρχαιολογικού χώρου. Παρακαλούμε επιλέξτε ήπιους τρόπους μετακίνησης (Μ.Μ.Μ., ποδήλατα, δίκυκλα) προκειμένου να περιορίσουμε την επιβάρυνση της περιοχής και να διευκολύνετε την πρόσβαση σας.

 

Δεν υπάρχει κανένας διαχωρισμός ανάμεσα στους διοργανωτές, τους καλλιτέχνες και όλους τους παρευρισκόμενους, όλοι συμμετέχουν αφιλοκερδώς, δεν υπάρχει αντίτιμο ή κερδοσκοπικά οφέλη…

 

Η αυτοργάνωση, η εθελούσια υπεύθυνη συμμετοχή, η απελευθέρωση του Δημόσιου Χώρου και η αντι-εμπορευματική λογική διαπνέουν την λειτουργία του Αντιαπαγορευτικού Φεστιβάλ. Αυτό το φεστιβάλ γίνεται ενάντια σε όλες τις απαγορεύσεις και ενάντια σε όλους τους εθισμούς. Τάσσεται ενάντια σε κάθε ναρκο-κουλτούρα, ενάντια στο εμπόριο ναρκωτικών, ενάντια στην καταστολή των ελευθεριών και τη βία από όπου και αν προέρχεται, ενάντια στην ηρωίνη, την κοκαΐνη, την ύπνωση, την πολυτοξικότητα, την αλόγιστη, εγωπαθή και υπερβολική χρήση ουσιών κάθε λογής…

 

Είναι ενάντια σε κάθε κουλτούρα νάρκωσης, αποβλάκωσης, φρικαρίσματος, και στρουθοκαμηλισμού.

Σε καμία περίπτωση δεν διαφημίζει τη χρήση καμίας νόμιμης ή παράνομης ουσίας. Αντίθετα γίνεται για να διεκδικήσουμε πιο δίκαιες και αποτελεσματικές πολιτικές για την μείωση της βλάβης από τις εξαρτήσεις αντί για την ποινικοποίηση των χρηστών. Για να πληροφορήσουμε τον νέο κόσμο αδογμάτιστα για την επικινδυνότητα των ουσιών που καταναλώνουν και να αντιμετωπίσουμε την εξάρτηση από αυτές με βάση την τοξικότητά τους.

 

Η Ελευθερία, ο Έρωτας, η Φιλία, η μουσική, τα ταξίδια, οι γιορτές, το βίωμα της συλλογικής χαράς, το όνειρο, η δημιουργικότητα, το άνοιγμα της συνείδησης δεν μπορούν να παραδοθούν ούτε στους δεσμοφύλακες, ούτε στους ψυχίατρους, ούτε στα χέρια της αστυνομίας, ούτε στα χέρια των πρεζέμπορων…

Είναι χρέος όλων μας η συνάντηση αυτή να είναι ένα μάθημα από όλους εμάς για όλους εμάς, μια εμπειρία που μας κάνει καλύτερους, μια συνάντηση ενδυνάμωσης και συνειδητοποίησης.

 

Τα φετινά Αντιαπαγορευτικά Φεστιβάλ (Βόλος: 29-30/4, Θεσσαλονίκη: 30/4-1/5, και Αθήνας: 6-7/5) γίνονται στο πλαίσιο της εκστρατείας "Συμμαχία Αλλάξτε πολιτική για τα Ναρκωτικά"
http://www.facebook.com/pages/Symmachia-Allaxte-Politik-gia-ta-Narkotika/209976831173?ref=ts την οποία στηρίζουν πλήθος πολιτών και φορέων. Η Συμμαχία έχει αποστείλει μία επιστολή- έκκληση στον πρωθυπουργό, http://iliosporoi.net/index.php?option=com_content&view=article&id=264:2009-11-07-17-25-12&catid=52:2008-07-31-20-38-41&Itemid=71 στη βάση της οποίας μαζεύονται υπογραφές.

Ηλιόσποροι - δίκτυο πληροφόρησης και ενεργοποίησης νέων για την κοινωνική και πολιτική οικολογία /// www.iliosporoi.net /// www.myspace.com/iliosporoi /// iliosporoi facebook /// iliosporoi twitter

 

iliosporoi - infoaction youth network on social and political ecology /// www.iliosporoi.net /// www.myspace.com/iliosporoi /// iliosporoi facebook /// iliosporoi twitter

--