"Η ευθύνη του καλλιτέχνη στον δημόσιο λόγο"
αποσπασμα
Αναγνωρίζεται
έτσι ότι όσα λέγονται σε ένα καλλιτεχνικό έργο δεν μπορούν να
εκλαμβάνονται ως κυριολεκτικά. Ένα "βλάσφημο" έργο λ.χ. δεν μπορεί να
εμπίπτει στις διατάξεις περί βλασφημίας, γιατι ο καλλιτέχνης εξ ορισμού
χρησιμοποιεί μια μετα-γλώσσα ανοιχτή σε πάμπολλες ερμηνείες. Ένα
"σεξιστικό" έργο μπορεί να χρησιμοποιεί μια απαράδεκτη γλώσσα ακριβώς
για να καταδικάσει τις στερεοτυπικές συμπεριφορές σε μια κοινωνία. Ένα
"αντεθνικό" έργο μπορεί να επιδιώκει τον αναστοχασμό στο θέμα των πάσης
φύσεως πατριωτικών μύθων. Οι καλλιτέχνες μπορούν να χρησιμοποιούν μια
γλώσσα που προσβάλλει, που σοκάρει, που δεν είναι ανεκτή σε έναν
καθημερινό δημόσιο λόγο.
Όταν
όμως, έξω από το πλαίσιο της τέχνης τους, οι καλλιτέχνες εμφανίζονται
ως διανοητές και τοποθετούνται δημόσια για γενικότερα θέματα, θα κριθούν
όπως κάθε πολίτης που έχει την - ευρύτερη ή στενότερη - επιρροή στο
δημόσιο λόγο. Ο δημόσιος λόγος εκτός από ατομικό δικαίωμα είναι και μια
μορφή ενάσκησης εξουσίας (βλ. εδώ).
Οποιοσδήποτε μιλάει δημόσια, έχει το καθήκον να ασκεί αυτή την
εξουσία μέσα στο πλαίσιο της ευθύνης που καθένας έχει απέναντι στην
κοινωνία στην οποία απευθύνεται και της οποίας είνα μέλος. Είναι
αυτονόητο επίσης ότι οποιοσδήποτε εκτίθεται, καθίσταται αντικείμενο
δημόσιας κριτικής. Όπως αυτονόητο είναι ότι πάντοτε θα γίνουν και λάθη
απέναντι στα οποία πρέπει να είμαστε όλοι επιεικείς, αλλά θέλουμε να
ακούσουμε κάποτε κι ένα mea culpa. Δεν κάνει κακό, ίσα - ίσα, είναι η
πιο έντιμη πράξη που μπορεί να ακολουθήσει ένα σφάλμα.''
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου