Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: για τους Βαλκανικούς εθνικισμούς
''Στην πραγματικότητα, και στην διάρκεια τεσσάρων τουλάχιστον αιώνων η σχέση Ανατολής[οθωμανικής] και Δύσης [Ευρώπης]υπήρξε έντονα σχέση αμοιβαία, αλληλεπίδραση, όσμωση κοινωνική, πολιτική , πολιτισμική.
Το ''Ανατολικό ζήτημα'' δεν αφορούσε μόνο στις τύχες της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίες [όπως στους δυο τελευταίους 18-19ο αιώνα] αλλά στην αρχή τουλάχιστον και στις τύχες της Δύσης[ εννοώ την τουρκική απειλή στην Δύση.) Η παρουσία της Ανατολής παραμένει μόνιμη , αφήνει τα σημάδια της σε όλη την πορεία της Δυτικής Νεωτερικότητας, καθώς βέβαια και το αντίθετο, η παρουσία της Δύσης στην Ανατολή. Μπορεί για παράδειγμα να αναφερθεί κανείς στις επιπτώσεις πού είχε η Οθωμανική επέκταση σε μερικά από τα σπουδαιότερα ιστορικά γεγονότα της νεώτερης ευρωπαϊκής ιστορίας όπως λ. χ στη μετατόπιση της οικονομικής δραστηριότητας των Ευρωπαίων από την Μεσόγειο προς τον Ατλαντικό και τις υπερπόντιες κτήσεις, στην εδραίωση της θρησκευτικής μεταρρύθμισης στη Γερμανία κα την κεντρική Ευρώπη, στην ανακοπή των εξελίξεων πού οδηγούσαν σε μονιμότερη ηγεμονία των Αψβούργων μετά τον ισπανογαλλικο ανταγωνισμό, στη διαμόρφωση των σχέσεων της Αυστρίας με την Ρωσία και στον προσδιορισμό των βαλκανικών πολιτικών προγραμμάτων των δυο αυτών δυνάμεων, στην ανάπτυξη έντονης οικονομικής δραστηριότητας των Γάλλων, των Άγγλων, των Ολλανδών και άλλων εμπορικών κρατών της Δύσης στην Εγγύς Ανατολή. Τα ιστορικά γεγονότα θα ακολουθούσαν διαφορετική πορεία, ή τουλάχιστον θα εξελισσόταν με διαφορετικό ρυθμό, αν δεν παρεμβαλλόταν ο οθωμανικός παράγοντας. Είναι ενδεικτική η κρίση του Άγγλου ιστορικού λόρδου Αcton. πού υποστήριζε ότι η νεώτερη ιστορία διαμορφώθηκε κάτω από την πίεση των Οθωμανικών κατακτήσεων“ Modern history begins under the stress of the Ottoman Empire”
Βέβαια το πρόσωπο πού έδειχνε η Δύση στην Ανατολή δεν ήταν πάντα αντίστοιχο με εκείνο πού η ίδια κρατούσε για τον εαυτό της. Όπως δείχνει η Σκοπετεα[ '' Η Δύση στην Ανατολή''] πολύ συχνά είναι το πρόσωπο των θρησκευτικών αποστολών Η Δυτική παρουσία στην Οθωμανική αυτοκρατορία είναι πολυπρόσωπη«Η Δύση στην Ανατολή»δεν είναι μόνο μεγάλες Δυνάμεις το κατεξοχήν τεκμήριο εσωτερικευσης της σχέσης Δύσης Ανατολής είναι οι Λεβαντίνοι. ένας λαός φάντασμα, θνησιγενής ;αλλά και με εντυπωσιακή αντοχή αν σκεφτεί κανείς ότι παρέμεινε αναφομοίωτος διατηρώντας τη αοριστία του- σε εποχή οργασμού εθνικών συνειδήσεων''
αποσπασμα απο αρθρο στο περιοδικο ΕΝΕΚΕΝ
''Στην πραγματικότητα, και στην διάρκεια τεσσάρων τουλάχιστον αιώνων η σχέση Ανατολής[οθωμανικής] και Δύσης [Ευρώπης]υπήρξε έντονα σχέση αμοιβαία, αλληλεπίδραση, όσμωση κοινωνική, πολιτική , πολιτισμική.
Το ''Ανατολικό ζήτημα'' δεν αφορούσε μόνο στις τύχες της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίες [όπως στους δυο τελευταίους 18-19ο αιώνα] αλλά στην αρχή τουλάχιστον και στις τύχες της Δύσης[ εννοώ την τουρκική απειλή στην Δύση.) Η παρουσία της Ανατολής παραμένει μόνιμη , αφήνει τα σημάδια της σε όλη την πορεία της Δυτικής Νεωτερικότητας, καθώς βέβαια και το αντίθετο, η παρουσία της Δύσης στην Ανατολή. Μπορεί για παράδειγμα να αναφερθεί κανείς στις επιπτώσεις πού είχε η Οθωμανική επέκταση σε μερικά από τα σπουδαιότερα ιστορικά γεγονότα της νεώτερης ευρωπαϊκής ιστορίας όπως λ. χ στη μετατόπιση της οικονομικής δραστηριότητας των Ευρωπαίων από την Μεσόγειο προς τον Ατλαντικό και τις υπερπόντιες κτήσεις, στην εδραίωση της θρησκευτικής μεταρρύθμισης στη Γερμανία κα την κεντρική Ευρώπη, στην ανακοπή των εξελίξεων πού οδηγούσαν σε μονιμότερη ηγεμονία των Αψβούργων μετά τον ισπανογαλλικο ανταγωνισμό, στη διαμόρφωση των σχέσεων της Αυστρίας με την Ρωσία και στον προσδιορισμό των βαλκανικών πολιτικών προγραμμάτων των δυο αυτών δυνάμεων, στην ανάπτυξη έντονης οικονομικής δραστηριότητας των Γάλλων, των Άγγλων, των Ολλανδών και άλλων εμπορικών κρατών της Δύσης στην Εγγύς Ανατολή. Τα ιστορικά γεγονότα θα ακολουθούσαν διαφορετική πορεία, ή τουλάχιστον θα εξελισσόταν με διαφορετικό ρυθμό, αν δεν παρεμβαλλόταν ο οθωμανικός παράγοντας. Είναι ενδεικτική η κρίση του Άγγλου ιστορικού λόρδου Αcton. πού υποστήριζε ότι η νεώτερη ιστορία διαμορφώθηκε κάτω από την πίεση των Οθωμανικών κατακτήσεων“ Modern history begins under the stress of the Ottoman Empire”
Βέβαια το πρόσωπο πού έδειχνε η Δύση στην Ανατολή δεν ήταν πάντα αντίστοιχο με εκείνο πού η ίδια κρατούσε για τον εαυτό της. Όπως δείχνει η Σκοπετεα[ '' Η Δύση στην Ανατολή''] πολύ συχνά είναι το πρόσωπο των θρησκευτικών αποστολών Η Δυτική παρουσία στην Οθωμανική αυτοκρατορία είναι πολυπρόσωπη«Η Δύση στην Ανατολή»δεν είναι μόνο μεγάλες Δυνάμεις το κατεξοχήν τεκμήριο εσωτερικευσης της σχέσης Δύσης Ανατολής είναι οι Λεβαντίνοι. ένας λαός φάντασμα, θνησιγενής ;αλλά και με εντυπωσιακή αντοχή αν σκεφτεί κανείς ότι παρέμεινε αναφομοίωτος διατηρώντας τη αοριστία του- σε εποχή οργασμού εθνικών συνειδήσεων''
αποσπασμα απο αρθρο στο περιοδικο ΕΝΕΚΕΝ
